Ở địa bàn Atiêng (cũ) có nhiều mô hình kinh tế làm ăn có hiệu quả với nỗ lực của các nông hộ ở địa phương. Điển hình như hộ gia đình ông Riáh Trơn, người dân tộc Cơ Tu ở thôn Agrồng. Trước kia nhà ông Trơn rất khó khăn, con đông, thu nhập chỉ đủ ăn. Nhờ có sự tiếp sức của chính quyền địa phương, được hỗ trợ vay vốn để sản xuất nông nghiệp mà nay kinh tế của gia đình ông đã khá hơn nhiều, thu nhập dần ổn định, chưa giàu nhưng còn không quá lo thiếu thốn nữa.
Nỗ lực của bà con Cơ Tu
Ông Riáh Trơn chia sẻ, sau 7 năm làm kinh tế trang trại, đến nay, cơ ngơi của ông gồm 8ha trồng keo và trồng quế, đàn bò 32 con, 3 ao nuôi cá, đàn heo 10 con. Mỗi năm, gia đình ông thu lãi hơn 100 triệu đồng.
![]() |
Chị Hôih Blúi, một người Cơ Tu ở thôn Agrồng, xã Tây Giang, đang giúp khơi thông đầu ra cho đặc sản của đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương. |
“Gia đình tôi có được thành quả như hôm nay cũng nhờ có chính quyền địa phương quan tâm giúp đỡ, đặc biệt là nguồn vốn hỗ trợ đã tạo điểm tựa vững chắc để tôi yên tâm sản xuất, nâng cao thu nhập, cải thiện đáng kể đời sống cho gia đình. Nhờ đó, vợ chồng tôi có nguồn thu ổn định, nuôi 5 đứa con ăn học....”, ông Riáh Trơn phấn khởi nói.
Hoặc như tấm gương của chị Hôih Blúi, một người Cơ Tu ở thôn Agrồng. Nhận thấy chị em phụ nữ địa phương tự trồng nhiều loại nông sản bản địa, các loại dược liệu quý, nhưng nông sản làm ra chỉ tiêu thụ trong phạm vi địa phương, chưa được thị trường biết nhiều, ban đầu chị Blúi thu mua, bán tại chợ rồi giới thiệu những người quen biết mua ủng hộ. Sau đó, chị dần tìm hiểu cách bán hàng qua mạng xã hội, chọn thời điểm livestream phù hợp. Với chiếc điện thoại thông minh, chị thường xuyên quay clip, chụp ảnh kèm thông tin sản phẩm để giới thiệu trên trang facebook cá nhân.
“Tôi mạnh dạn livestream trực tuyến về quy trình sản xuất, thu mua tại nơi người trồng để tạo niềm tin cho khách hàng. Từ đó, sản phẩm của mình được nhiều người biết đến, bán được nhiều sản phẩm hơn”, chị Blúi nói.
Ngoài bán hàng nông sản, chị Blúi còn mạnh dạn đăng tải hình ảnh, livestream giới thiệu các món ăn truyền thống như cơm lam, bánh sừng trâu, thịt khô gác bếp, ốc đá nấu với sắn khô, ốc nấu bí đỏ, món Zơrá, cá liêng khô, lá sắn, cháo bắp… của người Cơ Tu.
Nhờ nỗ lực của chị Blúi mà đầu ra nông sản của các nông hộ, đồng bào dân tộc thiểu số ở địa bàn xã Atiêng (cũ) đã được khơi thông phần nào, từ đó giúp cải thiện thu nhập, bà con yên tâm sản xuất.
Có HTX dẫn dắt chuỗi giá trị dược liệu
Ngoài ra, nhắc đến địa bàn xã Atiêng (cũ) không thể không nhắc đến HTX Nông – Dược Trường Sơn Xanh với mô hình liên kết cùng 20 hộ dân để xây dựng vùng nguyên liệu 20ha đẳng sâm và 20ha sâm ba kích.
![]() |
HTX đang đóng vai trò dẫn dắt chuỗi liên kết trồng cây dược liệu ở xã Tây Giang mới sau sáp nhập. |
Các thành viên của HTX này chủ yếu là người Cơ Tu. Hiện nay, HTX đã phát triển nhiều dòng sản phẩm, trong đó có cao đẳng sâm, mứt đẳng sâm, rượu đẳng sâm và một số loại dược liệu đóng gói khác như ba kích, nấm lim, thất diệp nhất chi hoa… Sản phẩm của HTX được đánh giá cao về mặt chất lượng và vươn ra thị trường ở các thành phố lớn, nhờ đó giúp tăng thu nhập cho các thành viên HTX và các hộ dân tham gia liên kết.
Một thành viên chủ chốt của HTX là anh Ríah Cường cho biết tư duy trồng sâm là điều mà cách đây gần chục năm không người nào nghĩ đến vì cứ lên rừng đào sâm về bán. Nhưng, để người dân địa phương có nguồn thu nhập ổn định hơn thì họ cần liên kết với HTX để trồng sâm nhằm có số lượng ổn định để đáp ứng nhu cầu của nhiều khách hàng. Và HTX đã chủ động kết hợp với các hộ dân để phát triển vùng dược liệu và nâng cao giá trị cho dược liệu vùng cao.
Còn ở địa bàn thôn Nal, xã Lăng (cũ) có HTX Nông lâm nghiệp Thiên Bình thời gian qua đã hướng dẫn bà con trồng các cây dược liệu có giá trị cao như ba kích, chè dây, đảng sâm… để cải thiện đời sống và vươn lên thoát nghèo.
Đến nay, diện tích trồng dược liệu của HTX đã đạt 39ha. Được sự hỗ trợ về vốn và kỹ thuật, các thành viên HTX cũng như các hộ liên kết trồng dược liệu đã dần thay đổi nhận thức, tuân thủ các quy trình kỹ thuật canh tác, xây dựng nhật ký vườn trồng ba kích, làm cơ sở cho việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hướng tới sản xuất bền vững.
Các thành viên trong HTX nói riêng và bà con Cơ Tu nói chung đã dần thay đổi nhận thức, tuân thủ các kỹ thuật mà HTX đã tập huấn, có thu nhập ổn định và tái đầu tư vào vùng nguyên liệu mới.
Người dân tham gia liên kết sản xuất và chế biến sản phẩm cho HTX vừa ở dạng tươi, vừa ở dạng khô, được đóng gói, dán tem có logo rõ ràng. Sản phẩm được đóng chai, gắn tem, nhãn mác lưu thông trên thị trường, đồng thời đưa sản phẩm cao ba kích tím trở thành sản phẩm OCOP.
Thoát nghèo, vươn lên khá giả
HTX Nông lâm nghiệp Thiên Bình cũng đã xây dựng chuẩn hóa quy trình khép kín từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. HTX phối hợp với chính quyền địa phương đề xuất phương án quy hoạch và xây dựng vùng nguyên liệu, đảm bảo cung cấp đủ số lượng cho thị trường.
![]() |
Nhờ tạo dựng mô hình hoạt động hiệu quả từ cây dược liệu đã mang lại thu nhập đáng kể cho người dân Tây Giang. |
Cùng với đó, các lĩnh vực kinh doanh chính của HTX này cũng tạo nên hệ sinh thái khép kín bao gồm: tổ chức sản xuất – chế biến sản phẩm – phân phối hàng hoá kết hợp phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn bản sắc dân tộc
Nhờ tạo dựng mô hình hoạt động hiệu quả đã giúp cho doanh thu hằng năm của HTX Thiên Bình đạt trên 1 tỷ đồng, lợi nhuận thu về trên 300 triệu đồng, tạo công ăn việc làm cho 42 người là đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương. Nhờ tham gia và liên kết với HTX Nông lâm nghiệp Thiên Bình mà nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương đã tăng thu nhập rõ rệt, thoát nghèo và trở nên sung túc.
Các mô hình hoạt động của HTX Nông – Dược Trường Sơn Xanh ở địa bàn Atiêng (cũ) hay HTX Nông lâm nghiệp Thiên Bình ở xã Lăng (cũ) rất đáng khích lệ khi mang lại cuộc sống ấm no cho bà con dân tộc thiểu số. Đó là lý do mà thời gian qua, Liên minh HTX Việt Nam cùng với Liên minh HTX tỉnh Quảng Nam trước đây và nay là Liên minh HTX Tp. Đà Nẵng có nhiều hoạt động hỗ trợ để nâng cao hơn nữa vai trò dẫn dắt của các HTX này.
Nhất là tổ chức các chương trình tập huấn để thành viên HTX có các kỹ năng phát triển kinh tế dựa vào tài nguyên bản địa và cách tổ chức một số mô hình mới phù hợp với điều kiện núi rừng. Biên cạnh đó là việc tổ chức cho những HTX như kể trên tham gia vào các phiên hội chợ, kết nối giao thương để quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường, tạo thuận lợi cho đầu ra.
Ngoài ra, các đơn vị trực thuộc Liên minh HTX Việt Nam còn phối hợp với chính quyền địa phương giúp cho các HTX đầu tư thiết bị máy móc, trang bị các phương pháp trồng dược liệu theo những tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện đại để nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo cơ sở pháp lý cho nguồn nguyên liệu mà HTX, người dân địa phương sản xuất được.
Thanh Loan