Từ đầu năm đến nay, tỉnh Lào Cai đã tổ chức 14 lượt đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP tại các địa phương, qua đó, công nhận thêm 62 sản phẩm OCOP mới năm 2025, vượt 14,8% so với kế hoạch đề ra.
Thêm 62 sản phẩm được “gắn sao” năm 2025
Tính đến tháng 7/2025, toàn tỉnh có tổng cộng 604 sản phẩm OCOP từ 3 đến 5 sao (trong đó 553 sản phẩm đạt 3 sao, 49 sản phẩm đạt 4 sao và 2 sản phẩm đạt 5 sao).
Theo nhóm ngành, sản phẩm OCOP chủ yếu tập trung vào nhóm thực phẩm (với 479 sản phẩm), kế đến là đồ uống (41 sản phẩm), dược liệu và sản phẩm từ dược liệu (26 sản phẩm), thủ công mỹ nghệ (36 sản phẩm), du lịch (20 sản phẩm) và sinh vật cảnh (2 sản phẩm). Sản phẩm OCOP phân bố rộng khắp ở các địa phương trong tỉnh.
 |
|
Tính đến tháng 7/2025, toàn tỉnh Lào Cai có tổng cộng 604 sản phẩm OCOP từ 3 đến 5 sao. |
Nhiều sản phẩm đã khẳng định được vị thế trên thị trường và có mặt ở các cửa hàng, hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại lớn trên toàn quốc như chè Shan tuyết Suối Giàng, gạo Séng cù Mường Lò, chè Bát tiên Trấn Yên, miến đao Giới Phiên; ruốc cá hồi Sa Pa, cá hồi Sa Pa hun khói, trà túi lọc Atiso Sa Pa, gạo Séng cù Mường Vi, tinh bột nghệ Mạnh Hương…
Hiện toàn tỉnh có 304 chủ thể tham gia sản xuất, kinh doanh sản phẩm OCOP, bao gồm: 148 HTX, 102 hộ gia đình, 39 doanh nghiệp và 15 tổ hợp tác.
Đáng chú ý, có 117 chủ thể do phụ nữ làm đại diện và 105 chủ thể là người dân tộc thiểu số. Điều này cho thấy sự đa dạng và tính cộng đồng cao trong phát triển sản phẩm OCOP tại địa phương.
Việc các sản phẩm OCOP không ngừng nâng cao về số lượng và chất lượng cho thấy hiệu quả thực chất của chương trình trong việc khai thác lợi thế bản địa, phát triển kinh tế nông thôn bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.
Thực tế, sau 6 năm triển khai, Chương trình OCOP tại Lào Cai không chỉ lan tỏa sâu rộng mà còn khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo trong sản xuất nông nghiệp. Từ chỗ sản xuất nhỏ lẻ, mang tính thủ công, đến nay, nhiều chủ thể đã mạnh dạn đầu tư công nghệ chế biến hiện đại, máy móc đồng bộ để nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm và kéo dài thời gian bảo quản, góp phần nâng tầm giá trị sản phẩm nông nghiệp địa phương.
Nhằm hỗ trợ các chủ thể OCOP đổi mới công nghệ, tỉnh đã có nhiều chính sách hỗ trợ như: thưởng 15 triệu đồng cho sản phẩm đạt 3 sao, 30 triệu đồng với sản phẩm 4 sao và 80 triệu đồng cho sản phẩm 5 sao.
Đặc biệt, các cơ quan chức năng đã phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh tổ chức tập huấn, tư vấn xây dựng thương hiệu, kết nối thị trường, chuyển giao kỹ thuật sản xuất và chế biến, nhằm hỗ trợ cho các HTX, tổ hợp tác thành công xây dựng thương hiệu, gắn sao cho sản phẩm để đưa những sản phẩm này ngày càng “bay xa”, tạo cuộc sống ổn định cho người dân địa phương.
Tạo “sinh kế” cho người dân
Từng là địa phương khó khăn của tỉnh Lào Cai, đời sống người dân xã Liêm Phú (nay thuộc xã Khánh Yên) trước đây chủ yếu dựa vào sản xuất tự cung tự cấp, thu nhập bấp bênh, cơ sở hạ tầng yếu kém. Tuy nhiên, bước ngoặt đến từ năm 2021, khi HTX Nông Lâm nghiệp Vạn An được thành lập dưới sự dẫn dắt của chị Ngân Thị Trang – một phụ nữ dân tộc thiểu số yêu cây thuốc bản địa và khát khao thay đổi cuộc sống người dân quê mình.
HTX Vạn An xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn sinh học, tổ chức sản xuất trà thảo dược mang thương hiệu riêng, và hoạt động theo chuỗi liên kết khép kín từ trồng trọt – chế biến – đến tiêu thụ, giúp nông dân tiếp cận giống tốt, kỹ thuật sản xuất và đầu ra ổn định.
Từ vài thành viên ban đầu, đến nay HTX tạo việc làm thường xuyên cho 20 lao động và hàng chục lao động thời vụ, phần lớn là phụ nữ dân tộc, với mức thu nhập từ 6,5–7,5 triệu đồng/tháng – con số đáng kể tại một xã vùng cao.
Không chỉ dừng lại ở sản xuất, HTX Vạn An nhanh chóng thích ứng với thị trường hiện đại khi phát triển kênh bán hàng trên sàn thương mại điện tử như Shopee, Tiktok Shop, Lazada... và mở rộng sang xuất khẩu. Mỗi tháng, HTX tiêu thụ 10–12 tấn trà viên, 150.000 gói trà túi lọc và hàng nghìn sản phẩm khác như tinh dầu, trà giảm cân, trà đẹp da. Doanh thu dao động từ 750–850 triệu đồng/tháng, lợi nhuận ước đạt 1,5 tỷ đồng/năm.
Đặc biệt, khoảng 100.000 gói trà đã được xuất khẩu mỗi năm sang Hoa Kỳ – thị trường khó tính hàng đầu thế giới, khẳng định chất lượng và uy tín sản phẩm thảo mộc vùng cao Lào Cai. Ba sản phẩm của HTX đạt chứng nhận OCOP 3 sao, hai sản phẩm khác đang hoàn tất hồ sơ.
Thành công của HTX Vạn An không phải là trường hợp đơn lẻ. Các HTX trở thành trung tâm chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang hàng hóa, tạo việc làm ổn định, lan tỏa phương thức làm ăn mới đến người dân.
 |
|
HTX Vạn An tạo việc làm thường xuyên cho 20 lao động và hàng chục lao động thời vụ. |
Là đơn vị dẫn đầu về số lượng sản phẩm được chứng nhận đạt sao OCOP của tỉnh Lào Cai, HTX Chế biến thực phẩm sạch Gia Phú có 5 sản phẩm OCOP 3 sao, gồm: Thịt lợn sấy, thịt trâu sấy, thịt ba chỉ lợn hun khói, lạp sườn hun khói và xúc xích lợn. Bình quân mỗi tháng từ đây cung cấp ra thị trường 3 tạ thịt lợn sấy các loại (tương đương khoảng 1 tấn nguyên liệu thịt tươi đầu vào).
Giám đốc HTX Vũ Thị Thắm hào hứng: "Những tấm giấy thông hành OCOP vừa như lực đẩy vừa như "gương soi" mỗi ngày để HTX và bà con nông dân tham gia chuỗi sản xuất, chế biến thực phẩm "chung sức, đồng lòng" chỉ duy nhất một mục tiêu "ba hơn", đó là sạch hơn, ngon hơn và giá cả phù hợp hơn".
Theo chị Thắm, hàng năm, HTX đưa ra thị trường hơn chục tấn sản phẩm, tạo nên chuỗi sản xuất hiệu quả, tạo thu nhập ổn định và bền vững cho hàng trăm, hàng nghìn nông dân từ khâu chăn nuôi đến chế biến, phân phối sản phẩm.
Góp phần xóa đói giảm nghèo
Ban lãnh đạo tỉnh nhận xét, một trong những kết quả nổi bật của chủ thể OCOP tại Lào Cai là HTX - mô hình tổ chức sản xuất hiệu quả, tạo việc làm và liên kết tốt với doanh nghiệp tiêu thụ chiếm phần lớn, góp phần tạo sinh kế, xóa đói giảm nghèo và nâng cao đời sống người dân khu vực nông thôn.
OCOP là "chìa khóa" mang đến cơ hội cho người dân địa phương từ chính sản vật địa phương mình. Ðó là sản vật chỉ ở vùng đất đó mới có, hoặc cách thức làm ra sản phẩm theo bí quyết gia đình mà cha ông truyền qua từ nhiều đời.
Nhờ phát triển OCOP, tỉnh đã đạt kết quả cao trong công tác giảm nghèo với tỷ lệ hộ nghèo giảm, hộ giàu tăng nhanh; đời sống người dân không ngừng được cải thiện và nâng cao.
Theo số liệu thống kê trước 1/7/2025, toàn tỉnh Lào Cai cũ có 181.603 hộ. Năm 2024 có 20.411 hộ nghèo, chiếm 11,24% tổng số hộ trên địa bàn tỉnh và 18.058 hộ cận nghèo, chiếm 9,94% tổng số hộ trên địa bàn tỉnh. So với năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm 3,7%, tương ứng giảm 6.380 hộ; tỷ lệ hộ cận nghèo toàn tỉnh giảm 0,31%, tương ứng giảm 317 hộ.
Dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đáng khích lệ nhưng việc phát triển sản phẩm OCOP mang thương hiệu Lào Cai vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn như: nhân lực cấp xã còn thiếu chuyên môn sâu; sản phẩm OCOP nhiều nhưng chưa đồng đều về chất lượng; công tác truyền thông tại cơ sở đôi khi còn hình thức.
Tỉnh đã kiến nghị Trung ương cần thống nhất mô hình tổ chức thực hiện chương trình OCOP, xây dựng trung tâm tư vấn chuyên nghiệp tại vùng để hỗ trợ phát triển sản phẩm mới, đồng thời sớm ban hành chính sách tài chính cụ thể cho các sản phẩm tái đánh giá hiện chưa được hỗ trợ.
Trong giai đoạn 2026-2030, Lào Cai phấn đấu phát triển thêm các sản phẩm OCOP gắn với du lịch nông thôn, đặc biệt tại các xã biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đây sẽ là hướng đi trọng tâm giúp OCOP không chỉ dừng lại ở việc tạo ra sản phẩm, mà còn xây dựng thương hiệu địa phương, thúc đẩy phát triển bền vững.
Theo đó, tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ đăng ký nhãn hiệu, tổ chức các lớp đào tạo về sở hữu trí tuệ, quản lý chất lượng, livestream bán hàng và tiếp cận thị trường số… cho các thành viên HTX và người dân địa phương.
Linh Đan