Trà Linh là xã miền núi, địa hình chủ yếu là đồi núi cao, đời sống của người dân, đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn. Với thực trạng đó, những năm qua, chính quyền địa phương luôn xác định công tác xóa đói giảm nghèo là một trong những nhiệm vụ quan trọng.
Tặng sâm giúp hộ nghèo phát triển sinh kế
Chính quyền xã Trà Linh đã xây dựng kế hoạch giảm nghèo cụ thể cho từng giai đoạn với các giải pháp giảm nghèo thiết thực và phù hợp. Theo đó, giảm nghèo phải đi đôi với phát triển sản xuất cho người dân, với đặc thù khí hậu không thuận lợi cho chăn nuôi, nên xã đẩy mạnh việc tuyên truyền, vận động người tập trung phát triển cây sâm Ngọc Linh có giá trị kinh tế cao để tăng thu nhập, nâng cao đời sống.
 |
|
Việc tặng sâm Ngọc Linh giống giúp hộ nghèo ở xã Trà Linh có sinh kế, phát triển kinh tế gia đình. |
Và một trong những cách để trao động lực thoát nghèo cho người dân nơi đây là việc tặng sâm Ngọc Linh giống giúp hộ nghèo có sinh kế, phát triển kinh tế gia đình.
Như hồi năm 2024, ở thôn 3, xã Trà Linh đã ra mắt mô hình “Vườn sâm Ngọc Linh gây quỹ giúp đỡ phụ nữ nghèo”. Ban đầu mô hình thực hiện ở làng Hy Ló với 50 phụ nữ trong thôn tham gia. Đến nay số sâm gây quỹ cũng tăng đáng kể và kỳ vọng sẽ hỗ trợ đắc lực cho công tác giảm nghèo của địa phương.
Chị Hồ Thị Níp là người đã tặng 500 cây sâm Ngọc Linh giống 1 năm tuổi (trị giá khoảng 135 triệu đồng) cho 7 phụ nữ ở thôn 3 có hoàn cảnh khó khăn. Chị chia sẻ: "Chị em nhiều người còn trẻ, mới tách hộ nên chưa có điều kiện trồng sâm. Tôi rất vui khi thấy chị em phấn khởi nhận sâm giống về trồng, mong chị em sớm thoát được cái nghèo".
Hiện nay, diện tích trồng sâm Ngọc Linh trên địa bàn xã Trà Linh tăng nhanh nhờ các hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ người dân, đồng bào dân tộc thiểu số trồng sâm.
Đặc biệt, những người khá giả luôn sẵn lòng giúp đỡ, tạo điều kiện cho các hộ dân có hoàn cảnh khó khăn hơn. Ngoài đổi công lấy sâm giống, việc hỗ trợ sâm giống cho người nghèo ngày càng được hưởng ứng, lan tỏa mạnh ở Trà Linh. Đây là điều đáng quý có được từ sự chung sức của cộng đồng trong công tác giảm nghèo.
Có HTX dẫn dắt
Điển hình như ông Hồ Văn Bim, một người dân tộc Xơ Đăng ở thôn 3 đã tặng mỗi hộ nghèo từ 3 - 5 cây sâm giống. Năm 2023, ông đã trao sinh kế cho 23 hộ nghèo trên địa bàn thôn.
 |
|
HTX Cộng đồng Ngọc Linh đang đóng vai trò dẫn dắt, giúp bà con vùng cao xã Trà Linh có thu nhập ổn định từ cây sâm Ngọc Linh. |
Ông Bim cũng tạo điều kiện cho một số hộ dân khó khăn làm công tại vườn sâm nhà mình. Tiền công được quy đổi bằng cây sâm giống Ngọc Linh. Vừa có cây giống, vừa tích lũy kinh nghiệm trong quá trình lao động, nhiều hộ đã chăm chỉ gieo trồng, nhân rộng vườn sâm và vươn lên thoát nghèo.
“Tôi được tham gia trồng sâm, hưởng lợi từ các cơ chế, chính sách của Nhà nước để phát triển kinh tế gia đình. Giờ có cái ăn, cái mặc thì phải có trách nhiệm hỗ trợ sinh kế lại cho hộ khó khăn hơn để cùng nhau thoát nghèo. Đó là cách đưa nghị quyết vào đời sống nhanh, hiệu quả, phù hợp điều kiện thực tế của người dân”, ông Bim nói.
Có thể nói, việc tặng sâm của ông Hồ Văn Bim đã khơi dậy tinh thần tương thân tương ái trong cộng đồng. Đặc biệt là việc giúp đỡ hộ nghèo, hộ khó khăn bằng cách kêu gọi những hộ khá giả hơn góp từ 3 - 5 cây sâm con mỗi năm để hỗ trợ hộ nghèo.
Theo đó, hộ nào có sức khỏe, có đất trồng trọt nhưng không có tiền mua cây giống thì tặng sâm và hướng dẫn kỹ thuật để họ tự gieo trồng, chăm sóc. Còn hộ lớn tuổi, đi lại khó khăn thì những người hỗ trợ sẽ đảm nhận luôn việc trồng, chăm sóc thay.
Ngoài ra, nói đến xã Trà Linh không thể không nhắc đến HTX Cộng đồng Ngọc Linh với sâm Ngọc Linh đang là sản phẩm kinh doanh chủ lực. Để nâng tầm giá trị “quốc bảo”, HTX đang tập trung chế biến sâu sản phẩm cao cấp cốm lá sâm Ngọc Linh trong thời gian tới, đồng thời phát triển sản phẩm này đạt chuẩn 4 sao OCOP.
Hiện, HTX đã liên kết sản xuất và ký hợp đồng phân phối sản phẩm với một doanh nghiệp tại Tp.HCM. Bên cạnh đó, HTX thuê 10ha đất rừng và liên kết với 19 nhóm hộ trên địa bàn xã Trà Linh để trồng sâm Ngọc Linh, đảm bảo nguồn nguyên liệu phục vụ quá trình sản xuất. Kỳ vọng, sản phẩm ra đời, tham gia vào chương trình OCOP sẽ góp phần nâng cao thương hiệu sâm Ngọc Linh, nâng cao thu nhập bà con vùng cao.
Thời gian qua, HTX này đã thu hút 15 hộ dân là đồng bào dân tộc thiểu số thuộc diện nghèo tại xã Trà Linh tham gia làm thành viên, cùng 19 nhóm hộ liên kết cung ứng sản phẩm sâm Ngọc Linh và dược liệu theo hợp đồng.
Chị Hồ Thị Mười, dân tộc Ca Dong, Giám đốc HTX, cho biết hoạt động của HTX trên tinh thần tất cả thành viên tự bỏ công sức vào làm thay vì góp vốn. Trong đó, chủ lực nhất vẫn là cây sâm Ngọc Linh nhằm giúp các hộ khó khăn ở địa phương vươn lên trong cuộc sống và thoát nghèo bền vững.
Vươn lên làm giàu bền vững
“Người dân có đất nhưng không có vốn đầu tư sâm Ngọc Linh thì HTX hỗ trợ giống. Sau này, ngày công lao động của người dân được quy đổi thành tỷ lệ góp vốn và hưởng lợi nhuận từ việc kinh doanh của HTX”, chị Hồ Thị Mười chia sẻ.
 |
|
Trồng sâm Ngọc Linh dưới tán rừng mở ra con đường làm giàu cho người dân Trà Linh. |
Theo đánh giá của chính quyền địa phương, chị Hồ Thị Mười là gương điển hình của phụ nữ dân tộc thiểu số xã Trà Linh khi không chỉ làm kinh tế giỏi mà còn vận động phụ nữ dân tộc thiểu số ở địa phương tham gia vào hoạt động kinh tế hợp tác để vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng.
Thời gian qua, Liên minh HTX Việt Nam cùng với Liên minh HTX tỉnh Quảng Nam trước đây và nay là Liên minh HTX Tp. Đà Nẵng đã có nhiều hoạt động hỗ trợ thành lập, phát triển HTX trồng, chế biến sâm Ngọc Linh gắn với chuỗi giá trị, trong đó có HTX Cộng đồng Ngọc Linh ở xã Trà Linh. Đặc biệt là tổ chức triển khai giới thiệu chủ trương, cơ sở pháp lý thành lập HTX, tổ hợp tác; chính sách hỗ trợ kinh tế HTX cho trưởng nhóm trồng sâm ở xã Trà Linh.
Việc thành lập HTX vùng sâm Ngọc Linh ở xã Trà Linh nhằm giúp người dân địa phương có một tổ chức kinh tế đủ tư cách pháp nhân, tập hợp được những hộ, nhóm hộ sản xuất có sự thống nhất chung, giải quyết hài hòa các lợi ích. Qua đó giúp người dân vùng sâm Ngọc Linh cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Cũng nên nhắc thêm, nhờ phát triển cây sâm Ngọc Linh nên nhiều hộ đồng bào người Xơ Đăng trên địa bàn xã Trà Linh đã thoát hẳn nghèo đói, vươn lên làm giàu bền vững.
Đến nay, toàn xã Trà Linh có 728 hộ Xơ Đăng tham gia trồng sâm Ngọc Linh. Bình quân mỗi năm toàn xã trồng mới khoảng 323 nghìn cây sâm Ngọc Linh dưới tán rừng.
Nhờ siêng năng chăm sóc, bảo vệ nên nhiều gia đình đã có nguồn thu nhập rất cao từ việc bán sâm củ, sâm giống, sâm hạt và lá sâm. Hiện nay, trên thị trường, củ sâm Ngọc Linh tươi có giá mỗi ký từ 50 đến gần 200 triệu đồng, nên đây là cây có giá trị kinh tế cao nhất ở Tp. Đà Nẵng.
Nhiều hộ hiện nay có cả hàng chục ngàn cây sâm đang cho hạt. Mỗi năm đều thu hoạch, nhân giống và phát triển trên diện rộng. Nhờ sâm Ngọc Linh mà rất nhiều hộ Xơ Đăng xây nhà lầu, mua ô tô.
Bà con Xơ Đăng ở Trà Linh còn thành lập các chốt tập thể để cùng nhau bảo vệ sâm, chia sẻ kinh nghiệm trồng sâm. Một số gia đình khấm khá còn hỗ trợ cây giống để các gia đình khó khăn cùng trồng sâm làm giàu.
Thanh Loan