Theo Liên minh HTX tỉnh Trà Vinh, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 16 HTX tham gia Đề án 01 triệu héc-ta lúa giảm phát thải nhằm hướng đến nền nông nghiệp xanh, bền vững và thân thiện với môi trường. Đồng thời, nâng cao chất lượng hạt gạo, cải thiện thu nhập và đặc biệt là góp phần vào công tác giảm nghèo tại địa phương.
Thành viên HTX giàu lên nhờ trồng lúa hữu cơ
Đề án được áp dụng ngay trong vụ hè - thu năm 2024, trên diện tích 100ha do hai HTX triển khai là HTX nông nghiệp Phước Hảo (Xã Phước Hảo) và HTX nông nghiệp Phát Tài (xã Thanh Mỹ). Kết quả sản xuất đã mang lại nhiều tích cực cho nông dân từ trong mô hình đến ngoài mô hình. Theo đó, nông dân tiết kiệm nhiều chi phí đầu vào và gia tăng lợi nhuận từ 6,2 - 7,6 triệu đồng/ha; năng suất lúa trong mô hình của HTX đạt 6,6 tấn/ha (sản xuất giống ST 25) và bình quân nông dân thu nhập từ 35 - 40 triệu đồng/ha.
Ông Trương Hòa Thuận, Giám đốc HTX nông nghiệp Phước Hảo cho biết: tham gia mô hình sản xuất lúa theo Đề án 01 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp, đã nâng cao được kỹ thuật canh tác cho thành viên HTX, chủ động quản lý đồng ruộng và chu kỳ sinh trưởng của cây lúa một cách phù hợp. Đồng thời, giảm lượng khí phát thải từ 20 - 30% so ngoài mô hình, góp phần bảo vệ môi trường, phát triển theo hướng bền vững. Xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải của tỉnh Trà Vinh, góp phần tăng giá trị ngành lúa gạo của tỉnh.
 |
|
Tham gia Đề án, HTX nông nghiệp Phước Hảo có lợi nhuận tăng từ 20 - 25% so với ngoài mô hình, tương đương với 6,22 - 7,63 triệu đồng/ha. |
Từ thành công trên, vụ đông -xuân năm 2024 và 2025, tỉnh nhân rộng mô hình với sự tham gia của 16 HTX với tổng diện tích 785 ha. Trong đó, HTX nông nghiệp Phát Tài 48,4 ha, HTX nông nghiệp Phước Hảo 50ha.
Đến cuối tháng 4/2025, trên 90% diện tích lúa đông -xuân đã được thu hoạch (diện tích xuống giống 61.600ha); năng suất bình quân đạt 6,75 tấn/ha, năng suất đạt từ bằng đến cao hơn so với ngoài mô hình và giá trị thu nhập tăng từ 20 - 25%.
Đại diện HTX Nông nghiệp Phước Hảo cho biết: với giá lúa giảm như hiện nay, nông dân gặp nhiều khó khăn, thu nhập sụt giảm. Riêng đối với các thành viên HTX sản xuất lúa theo Đề án, nhờ giảm chi phí, nên sau khấu trừ các khoản, thành viên HTX sản xuất lúa trong Đề án (51 hộ/51,3ha; năng suất vụ đông - xuân 2024 - 2025 đạt 7,5 tấn/ha, tăng 0,5 tấn/ha) thu nhập tăng khoảng 2 triệu đồng/ha.
Cũng theo HTX Nông nghiệp Phước Hảo, sau 3 vụ (vụ hè thu, thu đông năm 2024 và vụ đông xuân 2024 - 2025) thực hiện mô hình thí điểm canh tác lúa phát thải thấp đã mang lại hiệu quả tích cực. Cụ thể, năng suất đạt từ 6,4 - 6,6 tấn/ha, tăng khoảng 5 - 6% so với sản xuất ngoài mô hình. Lợi nhuận tăng từ 20 - 25% so với ngoài mô hình, tương đương với 6,22 - 7,63 triệu đồng/ha.
Nông dân Nguyễn Văn Phúc, thành viên HTX nông nghiệp Phước Hảo, xã Phước Hảo, huyện Châu Thành chia sẻ: vụ lúa đông - xuân năm nay, thành viên HTX rất phấn khởi, mặc dù giá lúa có giảm nhưng thành viên tham gia sản xuất lúa trong Đề án đều có thu nhập cao. Riêng gia đình sản xuất 1,5ha lúa ST 24 và được bao tiêu giá 9.600 đồng/kg, năng suất khoảng 08 tấn/ha, thu nhập khoảng 50 triệu/ha. So với sản xuất các giống lúa khác và không theo quy trình trong Đề án, người trồng lúa chỉ thu nhập khoảng 20 - 22 triệu đồng/ha.
Ông Trần Văn Chung, Giám đốc HTX nông nghiệp Phát Tài chia sẻ: năng suất lúa của các thành viên HTX tham gia trong Đề án đạt khá cao, dao động từ 7,5 - 8,5 tấn/ha, với giống OM5451. Nhờ giảm chi phí sản xuất: thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, bơm tát… nên tăng lợi nhuận từ 2 - 2,5 triệu đồng/ha, đạt 35 - 37 triệu đồng/ha. Trong vụ lúa hè - thu năm 2025, HTX tiếp tục mở rộng thêm diện tích ngoài thành viên khoảng 50ha.
HTX là "nòng cốt" giảm nghèo
Mô hình sản xuất xanh, bền vững đã giúp người dân ở huyện Châu Thành thoát nghèo, vươn lên làm giàu. Theo số liệu từ UBND huyện, đến cuối năm 2024, huyện Châu Thành còn 429 hộ nghèo, chiếm 1,07%/tổng số hộ; 838 hộ cận nghèo, chiếm 2,09%/tổng số hộ.
 |
|
Nông dân xã Song Lộc, huyện Châu Thành phơi lúa vụ đông - xuân 2024 - 2025 |
Nhận thấy tầm quan trọng của HTX trong phát triển nông nghiệp bền vững và tạo công ăn việc làm ổn định cho người nông dân, huyện Châu Thành phát triển phong trào kinh tế hợp tác, HTX gắn với xây dựng xã nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao. Các thành viên trên địa bàn sản xuất, kinh doanh, xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm cho người lao động. Các HTX khác như: HTX nông nghiệp Phú Mỹ Châu; HTX 9 Táo-LK; HTX Xuân Thành; HTX nông nghiệp Phát Tài; HTX Hoa Kiểng Dương Thành Triệu; HTX nghêu Tiến Thành,... đã tập hợp các hộ dân tham gia sản xuất nông nghiệp, trồng lúa, nuôi nghêu… nhằm đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích.
Bên cạnh đó, với đặc thù mô hình THT, HTX ở huyện Châu Thành phần lớn hoạt động ở khu vực nông thôn nên có vai trò tác động đến nhiều lĩnh vực liên quan trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM như lao động việc làm, thu nhập,... Chính vì vậy, nâng cao năng lực hoạt động cho các THT, HTX cũng góp phần trực tiếp hoặc gián tiếp vào xây dựng nông thôn mới (NTM), NTM nâng cao.
Huyện Châu Thành đánh giá việc triển khai sản xuất các mô hình nông nghiệp bền vững mà “nòng cốt” là các HTX, THT đã góp phần giảm nghèo tại huyện. Bên cạnh đó, HTX, THT còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy mô hình cánh đồng lớn, giúp sản xuất lúa đạt tiêu chuẩn chất lượng cao và đồng đều, qua đó cải thiện hiệu quả sản xuất và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường nhờ tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên đất và nước, giúp tăng trưởng kinh tế địa phương.
Do đó, huyện có các chính sách nhân rộng mô hình kinh tế hợp tác, HTX và THT. Ông Lê Văn Đông, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Trà Vinh nhận định, 2 HTX thực hiện thí điểm Đề án đã tham gia rất tích cực, góp phần tạo sự lan tỏa mạnh mẽ cho các HTX và nông dân trên địa bàn tỉnh. Đến vụ đông xuân 2024 – 2025, tỉnh Trà Vinh đã nhân rộng thêm 14 HTX tham gia Đề án với diện tích gần 800 ha. Chưa dừng lại ở đó, tính đến thời điểm hiện tại vụ hè thu năm 2025 có 38 xã đăng ký với quy mô hơn 4.700 ha.
Phát triển mô hình HTX
Liên minh HTX tỉnh Trà Vinh đánh giá thông qua thực hiện Luật HTX, cùng với các chương trình, chính sách của Nhà nước, của Liên minh HTX Việt Nam về hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể (KTTT), HTX… đã tác động tích cực đến đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các mô hình KTTT, HTX, tạo các sản phẩm có thể cạnh tranh cao, xóa dần sản xuất manh mún, thiếu liên kết, đáp ứng được định hướng phát triển chung của ngành nông nghiệp…
Hiện nay, HTX nông nghiệp trên địa bàn huyện đã chuyển biến đột phá, hiệu quả ngày càng rõ nét. Các HTX được hình thành trên nhiều lĩnh vực, ngành với các hình thức đa dạng như: trồng trọt, chăn nuôi, xây dựng, thủy sản…
Từ thực tế cho thấy nếu từng HTX thực hiện tốt việc liên kết, hợp tác cùng phát triển, mang lại hiệu quả cho các thành viên cũng như người sản xuất sẽ là “đòn bẩy” để phát huy vai trò của người dân cùng chính quyền địa phương trong công tác xoá đói giảm nghèo, xây dựng NTM.
Điển hình, HTX nông nghiệp - thương mại và sản xuất dịch vụ Châu Hưng (xã Hưng Mỹ) thành lập được hơn 5, nhưng đã tạo được vùng liên kết trong sản xuất lúa gạo hữu cơ với nông dân, qua đó, đã nâng cao thu nhập cho các thành viên trong HTX cũng như nông dân tham gia liên kết sản xuất. Bình quân 1 ha sản xuất lúa hữu cơ, nông dân lời từ 32 - 35 triệu đồng. Hiện HTX đã xây dựng được chuỗi liên kết nông dân - doanh nghiệp. Sản phẩm gạo hữu cơ của HTX đã xây dựng được nhãn hiệu hàng hóa gạo hữu cơ “Hạt ngọc Châu Long”.
Thời gian tới, để tiếp tục phát huy hiệu quả vai trò KTTT, thông qua các mô hình HTX, UBND huyện Châu Thành cho biết sẽ tập trung củng cố, nâng chất, mở rộng và phát triển HTX trong các lĩnh vực, ngành nghề gắn với đặc thù của địa phương. Xây dựng các mô hình HTX, kinh tế hợp tác kiểu mới gắn với nâng cao giá trị sản phẩm sạch, chất lượng; xây dựng mô hình HTX liên kết với HTX; HTX với doanh nghiệp. Thực hiện tốt việc xây dựng phương án hoạt động sản xuất của từng HTX, kiện toàn chất lượng bộ máy hoạt động, phát huy vai trò của các thành viên…
Hoàng Hà