Những năm gần đây, bên cạnh việc tập trung đẩy mạnh sản xuất và kinh doanh, nhiều HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đã nhanh chóng bắt nhịp với xu hướng mới, mở rộng thêm các mô hình du lịch trải nghiệm và du lịch cộng đồng.
Du lịch trải nghiệm – "đòn bẩy" cho nông sản
Đây không chỉ là một kênh tạo nguồn thu nhập bổ sung mà còn là cầu nối hiệu quả để quảng bá hình ảnh về đất đai, con người, và đặc biệt là những sản phẩm nông nghiệp đặc trưng đến với đông đảo du khách trong và ngoài nước.
Nổi bật trong bức tranh đa sắc màu này là vùng chè Tân Cương (TP. Thái Nguyên). Với diện tích khoảng 1.372ha chè, vùng sản xuất này không chỉ cung cấp nguyên liệu để chế biến mà còn thu hút khách du lịch gần xa.
Tận dụng những tiềm năng và lợi thế sẵn có, HTX Trà và Du lịch Cộng đồng Tiến Yên đã mạnh dạn khai thác và phát triển thành công mô hình du lịch cộng đồng. Mỗi năm, HTX này đón tiếp hàng nghìn lượt khách đến tham quan và trải nghiệm, trong đó có không ít đoàn du khách quốc tế.
Theo Ban giám đốc HTX, thời gian gần đây, nhiều khách du lịch quốc tế có xu hướng chọn Thái Nguyên làm điểm đến tham quan và trải nghiệm. Một phần vì họ có thể đi về trong ngày, một phần khác là do Thái Nguyên sở hữu nhiều cảnh sắc thiên nhiên phong phú và độc đáo.
![]() |
Nhiều HTX gắn sản xuất với du lịch để gia tăng giá trị kinh tế. |
Không chỉ riêng HTX Trà và Du lịch Cộng đồng Tiến Yên, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện còn có nhiều HTX khác cũng đang hoạt động hiệu quả trong lĩnh vực du lịch, điển hình như: HTX Chè Hảo Đạt, HTX Chè La Bằng, HTX Du lịch Cộng đồng ATK…
Hay ở vùng chè Shan tuyết Bằng Phúc (Bắc Kạn cũ) với sự tham gia của HTX chè Bằng Phúc, người dân, thành viên HTX không chỉ quan tâm vào việc bảo tồn những cây chè cổ thụ mà còn tạo ra lợi thế lớn để phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm. Du khách có thể đến tham quan, tìm hiểu về quy trình trồng và chế biến chè Shan tuyết truyền thống, thưởng thức trà ngay tại vườn. Đặc biệt khi hệ thống giao thông tại đây được hoàn thiện, vùng chè này sẽ nằm trong vùng trọng điểm du lịch, hứa hẹn thu hút nhiều du khách hơn.
Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, việc HTX nông nghiệp kết hợp với làm du lịch không chỉ góp phần quảng bá hình ảnh của địa phương đến với du khách trong và ngoài nước mà còn tạo thêm việc làm, mở rộng đầu ra cho sản phẩm nông sản khi được tiêu thụ trực tiếp cho khách tham quan.
Gia tăng nguồn thu
Việc các HTX tổ chức sản xuất, đón khách du lịch không chỉ giúp bán được nhiều sản phẩm chè hơn mà còn tạo ra nguồn thu từ các dịch vụ như tham quan, hướng dẫn, và ăn uống. Quan trọng hơn, du khách còn có thể mua những sản phẩm thủ công, đặc sản địa phương khác, giúp các thành viên HTX có thêm thu nhập đáng kể.
Với hàng chục HTX nông nghiệp và dịch vụ đang kết hợp làm du lịch, Thái Nguyên đã tạo ra một mạng lưới đa dạng các điểm đến hấp dẫn. Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, từ trước ngày 1/7/2025, các HTX nông nghiệp du lịch đã tạo việc làm cho hơn 1.000 thành viên và 650 lao động khác. Điều này không chỉ giúp các hộ gia đình có thu nhập cao hơn mà còn góp phần vào công cuộc giảm nghèo bền vững và phát triển nông thôn mới tại địa phương.
![]() |
Nhiều HTX đầu tư cải tạo đồi chè để thu hút khách du lịch. |
Đặc biệt, sau khi sáp nhập với Bắc Kạn, tiềm năng mở rộng các mô hình HTX trồng chè kết hợp làm du lịch sẽ rộng lớn hơn. Như thôn Phiêng An, xã Quang Thuận (Bạch Thông-Bắc Kạn cũ). Đây là một điểm du lịch cộng đồng tiềm năng. Mặc dù không chuyên về chè như Bằng Phúc, nhưng Phiêng An có nương chè xanh ngát xen lẫn vườn cây ăn quả và những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Dao Đỏ. Tổ hợp tác nông nghiệp sạch Phiêng An đã phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch nông nghiệp, cho phép du khách tham quan, trải nghiệm và mua sắm nông sản địa phương, trong đó có chè.
HTX Chè Mỹ Phương (Ba Bể, Bắc Kạn cũ) cũng đang là đơn vị dẫn dắt, định hướng người trồng chè ở địa phương phát triển sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP. Với vai trò là đơn vị chủ lực về chè tại một huyện có tiềm năng du lịch lớn như Ba Bể, việc mở rộng sang hoạt động du lịch sẽ giúp người dân nâng cao thu nhập, thúc đẩy giảm nghèo.
Vượt khó vươn lên
Rõ ràng, Thái Nguyên sau sáp nhập, sở hữu một kho tàng tiềm năng to lớn để phát triển du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, nông thôn. Hiện tại, chỉ riêng tỉnh Thái Nguyên (cũ) đã có gần 300 làng nghề truyền thống, 240 sản phẩm OCOP đạt chuẩn từ 3 đến 5 sao, 23 di sản được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, cùng với vô vàn suối, thác, hồ nước tự nhiên… Đây chính là những "viên ngọc thô" chờ được mài giũa, và các sản phẩm du lịch này đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các thành phần kinh tế, nhất là các HTX nông nghiệp.
Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, các HTX vẫn phải đối mặt với không ít khó khăn, nhất là nguồn vốn để đầu tư phát triển du lịch. Vì vậy, nhiều HTX luôn mong muốn các ngành chức năng có chính sách hỗ trợ về lãi suất vay vốn ngân hàng để có thể mạnh dạn đầu tư hơn.
HTX Tuyết Hương (Đồng Hỷ) đang phát triển du lịch trải nghiệm, gắn với sản xuất và chế biến chè. Các thành viên HTX rất mong muốn nhận được sự hỗ trợ để kết hợp với các dự án về phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm, đồng thời được kết nối với các doanh nghiệp có tiềm năng để thúc đẩy phát triển du lịch một cách bền vững.
Theo Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, Liên minh HTX tỉnh luôn cố gắng nắm bắt những khó khăn, nguyện vọng của HTX, dưới sự chỉ đạo sát các cấp, ngành, đơn vị liên quan, từ đó nhiều khó khăn như nguồn vốn đầu tư, đất đai, môi trường… đã dần được tháo gỡ. Qua đó từng bước giúp nhiều HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả hơn trong lĩnh vực du lịch cộng đồng và du lịch nông nghiệp trải nghiệm.
Sự phát triển mạnh mẽ của mô hình HTX nông nghiệp kết hợp du lịch ở Thái Nguyên, và tiềm năng mở rộng sang khu vực Bắc Kạn sau sáp nhập, không chỉ cho thấy một hướng đi đúng đắn trong việc nâng cao giá trị kinh tế của nông sản mà còn mở ra cơ hội giảm nghèo bền vững, cải thiện đời sống cho người dân nông thôn.
Đây là minh chứng rõ nét cho thấy, khi nông nghiệp và du lịch cùng nhau cất cánh, giá trị của đất đai và công sức lao động của người nông dân, thành viên HTX sẽ được nâng lên một tầm cao mới, góp phần kiến tạo một nền kinh tế nông nghiệp năng động và mang lại giá trị kinh tế cao hơn.
Tùng Lâm