Với tổng diện tích hơn 1.260ha chè, cây chè đã gắn bó mật thiết với đời sống của người dân Đại Phúc từ bao đời. Tuy nhiên, việc duy trì canh tác nhỏ lẻ, phụ thuộc vào thị trường đầu ra không ổn định đã từng là rào cản lớn khiến giá trị cây chè chưa được phát huy tối đa. Thu nhập của người dân gặp nhiều bấp bênh, và công cuộc giảm nghèo vẫn còn nhiều thách thức.
Từ canh tác truyền thống đến hiện đại
Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc nâng cao giá trị cây chè, chính quyền và người dân Đại Phúc đã cùng nhau tìm kiếm giải pháp. Một trong những câu chuyện truyền cảm hứng về sự thay đổi tư duy sản xuất phải kể đến gia đình chị Lương Thị Thảo, một hộ dân tiêu biểu ở xóm Cây Thị.
Với khoảng 1.000m2 chè, gia đình chị không chỉ chăm sóc vườn chè một cách khoa học mà còn áp dụng phương pháp canh tác hữu cơ truyền thống một cách hiệu quả. Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào phân bón hóa học, chị Thảo đã tận dụng nguồn phân chuồng dồi dào từ đàn trâu 10-15 con của gia đình để ủ hoai mục và bón cho chè.
 |
|
Cây chè ngày càng cho giá trị kinh tế cao nhờ hướng đầu tư phù hợp. |
Phương pháp này không chỉ giúp vườn chè phát triển mà còn cho ra sản phẩm chè búp tươi có năng suất và chất lượng vượt trội, hương vị đậm đà và đặc trưng hơn hẳn. Đây là minh chứng rõ nét cho thấy sự kết hợp giữa kinh nghiệm truyền thống và ý thức sản xuất bền vững có thể tạo ra những giá trị kinh tế cao.
Không dừng lại ở sản xuất quy mô hộ gia đình, người dân đã biết liên kết cùng nhau sản xuất chè theo mô hình HTX nhằm chuẩn hóa quy trình sản xuất và chế biến, từ đó nâng cao chất lượng và thương hiệu cho sản phẩm chè Đại Phúc.
Trên địa bàn xã, nhiều HTX chế biến và kinh doanh chè đã được thành lập và đi vào hoạt động, đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa người trồng và thị trường tiêu thụ. Đa số các HTX này đều chủ động liên kết với các hộ nông dân trồng chè, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, đảm bảo nguồn chè tươi chất lượng cao phục vụ chế biến.
HTX nâng tầm giá trị cây chè
Điển hình cho sự thành công của mô hình này là HTX Chè Kim Thoa. Thành lập vào năm 2022 với số vốn điều lệ 600 triệu đồng và 7 thành viên tâm huyết, HTX Kim Thoa đã nhanh chóng tạo dựng được uy tín. Nhờ vùng chè canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, HTX đảm bảo nguồn cung chè búp tươi ổn định, đạt sản lượng gần 90 tấn mỗi năm. Trong số đó, 75% sản lượng được HTX thu mua và chế biến, phần còn lại được các thành viên bán ra thị trường, tạo ra sự linh hoạt và thu nhập ổn định cho nông dân.
Để có được điều đó, ngay từ những ngày đầu thành lập, các thành viên HTX đã đặt mục tiêu hàng đầu là sản xuất và chế biến sản phẩm chè sạch, an toàn và đạt tiêu chuẩn hữu cơ.
Mọi hộ thành viên tham gia cung cấp nguyên liệu cho HTX đều được quản lý chặt chẽ từ khâu lựa chọn phân bón, quy trình chăm sóc đến thu hái. Lãnh đạo HTX khuyến khích và hướng dẫn các hộ sử dụng chủ yếu phân bón hữu cơ như phân chuồng ủ mục, chế phẩm vi sinh và phân bón hữu cơ vi sinh. Đồng thời, việc phòng trừ sâu bệnh cũng được thực hiện bằng các chế phẩm sinh học, kết hợp với phát dọn cỏ thủ công. Bởi lẽ, người tiêu dùng ngày nay vô cùng quan tâm đến chất lượng, độ sạch và an toàn của sản phẩm. Đây là yếu tố sống còn mà HTX luôn đặt lên hàng đầu.
 |
|
HTX đang là đòn bẩy giúp thương hiệu chè của địa phương vươn xa. |
Chính nhờ sự nghiêm ngặt trong quy trình sản xuất và tâm huyết với chất lượng, sản phẩm chè của HTX Kim Thoa đã vinh dự đạt chứng nhận OCOP 4 sao, một dấu mốc quan trọng khẳng định giá trị và uy tín thương hiệu trên thị trường.
Trung bình mỗi năm, HTX Kim Thoa xuất bán khoảng 6 tấn chè khô ra thị trường, đạt doanh thu ấn tượng trên dưới 1 tỷ đồng, đóng góp đáng kể vào sự phát triển kinh tế và giảm nghèo của xã.
Một mô hình kinh tế tập thể khác chính là HTX chè Tân Hương. Thành lập năm 2000, sau nhiều nỗ lực, đến năm 2011 sản phẩm chè của HTX đã được tổ chức Solidaridad và Unilever cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn quốc tế UTZ Certified. Từ đó đến nay, HTX vẫn kiên trì gìn giữ được danh hiệu và chất lượng sản phẩm.
Chứng nhận UTZ Certified đã đưa chè Tân Hương trở thành sản phẩm chè đầu tiên của Việt Nam bảo đảm hội tụ đủ điều kiện để hội nhập và lưu thông trên thị trường quốc tế. Một sản phẩm đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe trong sản xuất nông nghiệp, tất cả các khâu sản xuất đều theo dây chuyền khép kín, từ trồng, chăm sóc, thu hái, bảo quản, chế biến, đóng bao bì.
Chuyển đổi số và du lịch trà
Không dừng lại ở những thành công hiện tại, xã Đại Phúc đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng cho cây chè trong tương lai. Đến năm 2030, xã phấn đấu đạt sản lượng chè búp tươi trên 31.500 tấn. Đặc biệt, giá trị sản phẩm trên mỗi hecta đất trồng chè dự kiến sẽ đạt trên 1 tỷ đồng/năm, và tổng giá trị thu được từ cây chè hàng năm sẽ cán mốc khoảng 1.268 tỷ đồng, thậm chí có thể đạt từ 1.000 đến 1.500 tỷ đồng theo một số dự báo khác.
Những con số này thể hiện một tầm nhìn chiến lược táo bạo, hướng tới việc biến cây chè thành một ngành kinh tế mũi nhọn, mang lại sự thịnh vượng bền vững cho Đại Phúc.
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Đại Phúc đang tập trung vào nhiều giải pháp đồng bộ và sáng tạo. Một trong số đó là đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp, hướng tới xây dựng một nền nông nghiệp thông minh. Điều này bao gồm việc ứng dụng công nghệ vào quản lý sản xuất, theo dõi chất lượng, và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Bên cạnh đó, khâu chế biến chè cũng sẽ được chú trọng đầu tư để tạo ra nhiều sản phẩm chè đặc trưng, cao cấp, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường và nâng cao giá trị gia tăng, nhất là tối ưu hóa thu nhập cho người dân trên cùng một đơn vị diện tích.
Ngoài ra, xã cũng đặc biệt quan tâm đến việc quảng bá sản phẩm, đưa cây chè trở thành một "hàng hóa du lịch" độc đáo. Điều này không chỉ là quảng bá sản phẩm chè mà còn là quảng bá văn hóa trà đặc sắc của địa phương đến du khách gần xa. Đây là hướng đi đầy tiềm năng để đa dạng hóa nguồn thu, gắn kết nông nghiệp với du lịch dịch vụ.
Với những tiềm năng và lợi thế sẵn có về đất đai, khí hậu, cùng với sự chủ động, quyết liệt trong việc áp dụng các giải pháp phù hợp, xã Đại Phúc đang vững bước hướng đến mục tiêu trở thành một xã trọng điểm về phát triển kinh tế và du lịch của tỉnh Thái Nguyên.
Trong hành trình này, việc tiếp tục nâng cao chất lượng, xây dựng và khẳng định thương hiệu cây chè vẫn sẽ là một trong ba khâu đột phá chiến lược để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Cây chè, biểu tượng của vùng đất này, đang thực sự trở thành nguồn động lực mạnh mẽ, đưa Đại Phúc vươn mình, giảm nghèo bền vững.
Tùng Lâm