Quảng Bình là nơi có khí hậu vô cùng khắc nghiệt, thường xuyên hạn hán nên việc phát triển cây trồng khó khăn vì luôn trong tình trạng thiếu nước. Sau quá trình tìm hiểu, các thành viên HTX Cự Nẫm nhận thấy, cây cà gai leo và cây thìa canh có thể phát triển trên vùng gò đồi tại Quảng Bình, hiệu quả kinh tế gấp 5-8 lần so với cây hoa màu như ngô, sắn…
Chính vì vậy, HTX xin ý kiến chính quyền, tiến hành trồng dược liệu ở những đồi hoang để tăng thu nhập cho thành viên và giảm thiệt hại do biến đổi khí hậu, góp phần bảo vệ tài nguyên môi trường.
Mạnh dạn trồng dược liệu hữu cơ
Từ lề xưa lối cũ, bà con đã quen với canh tác thời vụ, chạy theo thị trường, sử dụng phân bón hóa học để kích thích tăng trưởng, năng suất cây trồng, lạm dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ… đã và đang khiến môi trường sống và đất đai ở đây ngày càng ô nhiễm. Chính vì vậy, HTX phải mất thời gian tuyên truyền, hướng dẫn quy trình cải tạo đất để phục vụ trồng dược liệu hữu cơ.
Chị Nguyễn Thị Giang, Giám đốc HTX, cho biết xác định muốn phát triển nông nghiệp bền vững thì phải sản xuất theo hướng hữu cơ. Ngay từ khi bắt tay vào canh tác, vườn dược liệu hoàn toàn không sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật. Thay vào đó, các thành viên dùng phân bón hữu cơ và các loại thuốc thảo mộc để phòng ngừa, trị sâu, nấm bệnh cho cây.
![]() |
Việc sản xuất dược liệu đi đôi với chế biến giúp nâng cao giá trị sản phẩm và hạn chế ô nhiễm môi trường. |
“100% diện tích được canh tác theo hướng hữu cơ vi sinh, dùng bã dược liệu sau khi nấu cao, bánh bả lạc ủ với chế phẩm sinh học để bón cho cây”, chị Giang cho biết.
Các loại cây dược liệu hầu hết là thân leo nên có độ che phủ tốt, giúp giữ ẩm đất và chống xói mòn hiệu quả, rất phù hợp với kiểu địa hình gò đồi ở Quảng Bình. Với những ưu điểm vượt trội của các loại cây trồng mà HTX lựa chọn, cộng với phương thức canh tác hữu cơ, cà gai leo và dây thìa canh không những không gây hại đến môi trường mà còn góp phần cải tạo đất, cải tạo môi trường sống của địa phương.
Sau một thời gian tham gia HTX, nhiều hộ dân đã thay đổi suy nghĩ và cách thức sản xuất nông nghiệp. Họ đã hiểu được tác hại của phân, thuốc bảo vệ thực vật hóa hóa học đến môi trường và sức khỏe như thế nào nên tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật trên địa bàn đã có những chuyển biến tích cực.
Tạo vòng tuần hoàn trong sản xuất
Từ 1,5 ha ban đầu, đến nay, HTX đã có 8ha trồng dược liệu trong đó cà gai leo 5ha, thìa canh 2ha, chè vằng 1ha. Nhờ sản xuất theo hướng hữu cơ, các loại dược liệu của HTX luôn phát triển tốt trên vùng đất khô cằn. Nhiều khách hàng còn đến tận vườn tham quan và đặt hàng trực tiếp. Hiện nay, phần lớn sản phẩm sau thu hoạch được các doanh nghiệp, cơ sở bào chế dược phẩm thu mua để làm thuốc. Bên cạnh đó, HTX còn đầu tư dây chuyền máy móc hiện đại phục vụ chế biến các sản phẩm từ thảo dược.
HTX đã xây dựng nhà xưởng, áp dụng quy trình nấu cao dược liệu bằng nồi điện áp suất. Dược liệu sau khi nấu cao được đóng gói vào chai thủy tinh, có thể tái sử dụng nhiều lần để hạn chế tới mức tối đa thải rác ra môi trường.
Việc sử dụng hệ thống điện nấu cao giúp tiết kiệm thời gian, hạn chế thải khói bụi ra môi trường và khai thác củi làm chất đốt. Quy trình này cho thấy sự tận dụng triệt để từ gốc đến ngọn của các loại dược liệu, không thải bất kỳ rác thải nào ra môi trường.
Xác cây dược liệu sau khi thải ra được ủ với chế phẩm sinh học để làm phân hữu cơ bón lại cho cây dược liệu. Toàn bộ quy trình sản xuất của HTX đã tạo thành vòng tuần hoàn, bước sản xuất này tiếp nối, hỗ trợ bước sản xuất kia để nâng cao hiệu quả, hạn chế ô nhiễm môi trường.
![]() |
Sản phẩm của HTX Cự Nẫm đã được khẳng định trên thị trường nhờ quy trình chế biến xanh, sạch. |
Các sản phẩm của HTX dược liệu xã Cự Nẫm được người dùng đánh giá cao vì vừa thân thiện môi trường, vừa phù hợp với xu hướng sử dụng sản phẩm thiên nhiên hiện nay.
Để mở rộng đầu ra cho sản phẩm, ngoài bán hàng theo hình thức trực tiếp, hiện HTX đang đẩy mạnh đầu tư các kênh bán hàng online, tăng cường bán trên các sàn giao dịch điện tử. Cùng với đó, các thành viên không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện bao bì nhãn mác, tiết kiệm chi phí sản xuất, chăm sóc khách hàng để mở rộng đầu ra cho sản phẩm.
Không chỉ thành công trong việc hồi sinh sức sống cho vùng đất khô cằn, hướng đi của HTX Cự Nẫm còn góp phần giúp ngành nông nghiệp phát triển theo hướng hiện đại nhờ xây dựng thành công chuỗi giá trị xanh.
HTX cũng tự hào vì đã thu hút tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho phụ nữ địa phương, đặc biệt là phụ nữ đơn thân, hộ nghèo lập nghiệp, phát triển kinh tế ngay trên mảnh đất quê hương.
Vĩnh Bảo