Thay đổi phương thức sản xuất lúa nước
Bà Bùi Thanh Việt - Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mang Yang cho biết: Vụ đông xuân 2019 - 2020, Trung tâm bắt đầu triển khai thực hiện Dự án phát triển chuỗi giá trị sản xuất lúa chất lượng cao tại xã Ayun với sự tham gia của 104 hộ đồng bào Ba Na trên diện tích 35ha tại cánh đồng trạm bơm Plei Bông. Các hộ tham gia dự án được hỗ trợ giống lúa HT1 nguyên chủng và 50% phân bón các loại. Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện cử cán bộ kỹ thuật xuống tận ruộng hướng dẫn cho bà con quy trình sản xuất theo hướng VietGAP.
![]() |
Cán bộ nông nghiệp huyện Mang Yang hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc lúa cho người dân xã Ayun (Ảnh: TL) |
Đáng chú ý, sản phẩm khi thu hoạch được HTX Nông Lâm nghiệp Quyết Tiến bao tiêu với mức giá thấp nhất là 6.000 đồng/kg. Đây là mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ theo chuỗi giá trị với mục tiêu giúp bà con đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) thay đổi phương thức sản xuất lúa nước, đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quá trình canh tác để nâng cao năng suất.
Gia đình ông Hưih (làng Bông, xã Ayun) là một trong những hộ tham gia Dự án phát triển chuỗi giá trị sản xuất lúa chất lượng cao này. Nhà ông Hưih có 4 khẩu nhưng chỉ có 3 sào lúa nước, trước khi tham gia dự án, 3 sào ruộng chỉ thu được gần 3 tấn lúa/2 vụ. “Vụ đông xuân vừa qua, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện và HTX Nông Lâm nghiệp Quyết Tiến đã hỗ trợ tập huấn kỹ thuật và đưa giống lúa cho hiệu quả kinh tế cao vào sản xuất. Hy vọng năm nay, gia đình sẽ thu được nhiều lúa hơn”, ông Hưih chia sẻ.
Trong khi đó, ở xã Ia Phang, huyện Chư Pưh, vụ lúa đông xuân vừa qua, các hộ nông dân tham gia Dự án chuỗi liên kết sản xuất lúa chất lượng cao J02 cũng có một vụ mùa bội thu trên cánh đồng Ia Sái.
“Vụ mùa 2019, gia đình tôi lần đầu tiên tham gia mô hình sản xuất cánh đồng lúa lớn, sử dụng giống lúa Ma Lâm 48 do HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp Long Hưng hỗ trợ. Với 8 sào, gia đình thu được 4,8 tấn lúa, HTX thu mua với giá 5.000 đồng/kg. Vụ đông xuân 2019 - 2020, HTX hỗ trợ chuyển sang trồng giống lúa J02. Thu hoạch được khoảng 5 tấn lúa, với giá bán được HTX bao tiêu 10.000 đồng/kg, gia đình tôi lãi gần 40 triệu đồng sau khi trừ chi phí”, chị Rmah H'Mep (làng Thơ Nhueng) phấn khởi nói.
Trước khi tham gia dự án, 8 sào ruộng của gia đình chị H'Mep chỉ thu được hơn 6 tấn lúa/2 vụ. Khi đó, gia đình chị gieo sạ 25-30 kg giống/sào; thời gian gieo sạ, bón phân, phun thuốc thì… tùy vào túi tiền! Khi tham gia dự án, chị được hướng dẫn sử dụng giống mới có khả năng chịu hạn và chỉ gieo chưa đến một nửa số lúa giống so với trước. “Ban đầu, tôi cũng nghi ngờ lắm. Tuy nhiên, khi được cán bộ HTX hướng dẫn kỹ thuật, tôi dần tin tưởng. Giờ tôi đã nhuần nhuyễn cách làm mới hiệu quả và tiết kiệm này, không cần cán bộ cầm tay chỉ việc. Năm nay, gia đình tôi không những đủ gạo ăn mà còn có lúa dư để bán”, chị thật thà chia sẻ.
Tăng lợi ích từ chuỗi liên kết cho nông dân
Ông Võ Ngọc Giàu - thành viên HĐQT, Phó Giám đốc HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp Long Hưng cho hay: Vụ mùa 2019, HTX liên kết với 120 hộ đồng bào DTTS ở 3 làng của xã Ia Phang là Tao, Thơ Nhueng, Chư Bố 2 để gieo trồng 100ha lúa nước giống Ma Lâm 48 cùng 20ha giống J02 trên cánh đồng Ia Yô và Ia Sái. Bước đầu, HTX hỗ trợ nông dân 70% chi phí sản xuất; sản phẩm sau khi thu hoạch được HTX bao tiêu toàn bộ với giá 5.000 đồng/kg lúa Ma Lâm 48 và 10.000 đồng/kg lúa J02. Sau khi trừ chi phí, người trồng lúa thu lãi 25 - 40 triệu đồng/ha. Vụ Đông Xuân 2019 - 2020, HTX tiếp tục liên kết với các hộ sản xuất 33ha lúa giống J02 có chất lượng gạo ngon, rất được thị trường ưa chuộng.
![]() |
Ruộng lúa giống J02 trên cánh đồng Ia Sái (xã Ia Phang, huyện Chư Pưh) chuẩn bị thu hoạch (Ảnh: TL) |
Theo ông Giàu, với sự thành công của Dự án liên kết sản xuất lúa chất lượng cao J02 trong vụ đông xuân 2019 - 2020, vụ mùa năm nay, HTX tiếp tục vận động người dân liên kết sản xuất giống lúa này mở rộng thêm khoảng 70ha. “Khi đầu vào ổn định, đầu ra đảm bảo, HTX hy vọng sẽ tạo được cánh đồng lúa lớn từ vụ mùa năm nay, mang lại cuộc sống ấm no cho đồng bào DTTS ở địa phương.
Trong khi đó, ông Bùi Ngọc Thúc - Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Nông Lâm nghiệp Quyết Tiến cho hay: Bước đầu, HTX thực hiện liên kết bao tiêu sản phẩm với quy mô khoảng 41ha. Ngoài 35ha đã ký hợp đồng với bà con, HTX còn đầu tư thêm 6ha liền vùng, liền thửa sử dụng cùng giống lúa HT1 sản xuất theo quy trình VietGAP. Đây là giống lúa mới có chất lượng gạo tốt, được thị trường nhiều nơi ưa chuộng. Từ thành công vụ đông xuân 2019 - 2020, trong vụ mùa năm nay, HTX sẽ tiếp tục vận động 150 hộ dân ở 2 làng đồng bào Ba Na và 1 thôn người Kinh của xã Đak Jơ Ta liên kết sản xuất với diện tích khoảng 50ha. Giống lúa được chọn để đưa vào sản xuất là Đài Thơm 8. Bên cạnh đó, HTX sẽ đầu tư sân phơi, lò sấy và xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, truy xuất nguồn gốc nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, nâng cao giá trị sản xuất. Đây là tiền đề quan trọng để HTX tiếp tục liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa cho nông dân trên địa bàn huyện trong những vụ tiếp theo.
Đại diện lãnh đạo UBND huyện Chư Pưh đánh giá, việc vận động xây dựng chuỗi liên kết sản xuất lúa chất lượng cao giữa nông dân với HTX không những giải quyết được vấn đề lương thực tại chỗ mà còn giúp người dân có thêm thu nhập. Đồng thời, qua thực hiện chuỗi liên kết này, đồng bào DTTS sẽ có cái nhìn mới trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất lúa chất lượng cao.
Thời gian tới, huyện sẽ quy hoạch thêm vùng sản xuất lúa chất lượng cao theo tiêu chuẩn VietGAP tại các xã khác để tạo điều kiện cho nhiều hộ DTTS tham gia. Tuy nhiên, để phát huy hiệu quả và nhân rộng mô hình cần sự chung tay nhiều hơn nữa của các chủ thể trong chuỗi liên kết sản xuất và phải đảm bảo được 3 vấn đề: năng suất ổn định, giá cả hợp lý và đem lại lợi nhuận tối đa cho nông dân.
Đức Nguyễn