Trước đây, bà con xã Tân Phú trồng cây ăn trái hàng chục năm, tuy nhiên hạn chế là tình trạng mạnh ai nấy làm, thiếu liên kết nên hiệu quả chưa cao. Trong canh tác sầu riêng, nhiều hộ nông dân có thu nhập chỉ tạm đủ sống, bởi sản xuất tự phát dẫn đến chi phí đầu tư cao, bán giá thấp.
Thay đổi cách làm, giúp tăng thu nhập
Quyết tâm thay đổi sản xuất theo hướng hiện đại, tháng 3/2017, Chi hội Phụ nữ ấp Hàm Luông thành lập THT trồng sầu riêng ấp Hàm Luông với 11 thành viên. Ðể THT hoạt động hiệu quả, các thành viên hình thành nhiều nhóm như kỹ thuật, thu hoạch, kinh doanh, giao lưu… mỗi tháng họp một lần nhằm trao đổi, chia sẻ kỹ thuật trồng, chăm sóc sầu riêng. Các thành viên trong tổ còn hỗ trợ nhau về chăm sóc, thu hoạch. Những lúc nhàn rỗi thì các thành viên đứng ra nhận làm thuê như tạo tán, tỉa bông, thụ phấn… cho những hộ trồng sầu riêng bên ngoài nhằm tăng nguồn thu cho THT.
 |
|
Trồng sầu riêng theo hướng VietGAP giúp nhiều hộ nông dân vươn lên làm giàu. |
Tháng 8/2020, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bến Tre chọn THT sầu riêng ấp Hàm Luông triển khai mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sầu riêng thích ứng với biến đổi khí hậu. Các thành viên được hỗ trợ phương pháp chăm sóc sầu riêng “4 đúng” về bón phân và xịt thuốc “đúng loại, đúng liều, đúng lúc, đúng cách”. Ngoài ra, còn được hướng dẫn sử dụng thuốc sinh học để chăm sóc cây, canh tác tiêu chuẩn VietGAP, xây dựng khu vườn xanh - sạch - đẹp…
Nhờ hoạt động hiệu quả nên tháng 12/2020, qua sự vận động của UBND xã Tân Phú, HTX Nông nghiệp Tân Phú được thành lập. Lúc đầu, HTX có 51 thành viên, nay tăng lên hơn 300 thành viên, với 320ha diện tích sản xuất. HTX còn hình thành 8 tổ dịch vụ vừa hỗ trợ các thành viên trong canh tác sầu riêng, vừa đi làm dịch vụ ở nhiều nơi khác. Ðến nay, HTX xây dựng được 6 mã vùng trồng sầu riêng và áp dụng sản xuất VietGAP trên diện tích 200ha…
“Những năm qua, HTX liên kết với các doanh nghiệp cung ứng vật tư đầu vào với giá ưu đãi để hỗ trợ cho thành viên, trong đó những hộ canh tác hữu cơ được hỗ trợ 3 triệu đồng/ha/vụ; đồng thời hợp tác với nhiều doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng nhằm tiêu thụ giá tốt cho thành viên khi tới kỳ thu hoạch…”- Giám đốc Nguyễn Thị Thinh cho hay.
Song song với việc cung ứng sầu riêng tươi phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu, Giám đốc Nguyễn Thị Thinh còn tính tới việc chế biến sâu như sầu riêng cấp đông; chế biến sầu riêng chiên giòn, chả giò sầu riêng, cà ri nấu sầu riêng, sầu riêng xào thập cẩm… nhằm đáp ứng đa dạng sản phẩm ra thị trường, góp phần làm tăng giá trị mang lại từ trái sầu riêng. HTX cũng xây dựng thương hiệu cho trái sầu riêng Tân Phú và đạt chứng nhận OCOP 4 sao…
Lãnh đạo UBND xã Tân Phú cho rằng, việc tổ chức lại sản xuất nông nghiệp một cách bài bản, hiện đại thông qua mô hình HTX kiểu mới, nhờ vậy nhiều bà con nông thôn có thu nhập bạc tỷ từ nghề nông giờ đã không còn là chuyện lạ…
Tích cực hỗ trợ nông dân
HTX Nông nghiệp Dịch vụ Phú Đức, xã Phú Đức, huyện Châu Thành cũng là một trong những điển tiên phong trong việc xây dựng mã số vùng trồng (MSVT) cho cây sầu riêng để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.
Được thành lập giữa năm 2022, đến tháng 2/2023, HTX công bố thành lập MSVT trên cây sầu riêng tại 3 ấp (Phú Hội, Phú Ninh, Phú Tường) với 137 hội viên tham gia, diện tích 49ha.
Thời gian qua, HTX đã liên kết với các đơn vị cung cấp hơn 20 tấn phân bón và nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật cho nông dân, góp phần giảm chi phí trong sản xuất. HTX cũng đã giới thiệu các đối tác tới địa phương thu mua hàng hóa, trái cây với giá cao nhằm tăng thêm thu nhập cho nông dân.
Giám đốc HTX Cao Văn Bình cho hay: Đến nay, HTX hoạt động ổn định và từng bước phát triển. Ban Giám đốc HTX liên kết với các cơ quan, đơn vị chuyển giao khoa học, kỹ thuật cho nông dân và liên kết đầu ra cho sản phẩm. Riêng trong năm 2024, HTX đã tổ chức tham quan thực tế học hỏi kinh nghiệm của các HTX ngoài tỉnh về liên kết sản xuất, kinh doanh, chuỗi giá trị sản phẩm...
 |
|
Châu Thành đang phát triển mạnh vùng trồng cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao. |
Năm 2024, HTX được UBND tỉnh phê duyệt dự án hỗ trợ theo chính sách khuyến khích phát triển hợp tác liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Theo dự án này, HTX Nông nghiệp Tân Phú sẽ chủ trì liên kết với các bên như: Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu nông nghiệp xanh (TP. Hồ Chí Minh), hộ kinh doanh cửa hàng Minh Thư (xã Tân Phú, huyện Châu Thành), Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ và Đầu tư Sen Việt (TP. Hà Nội). Hình thức liên kết là cung ứng vật tư, dịch vụ đầu vào, tổ chức sản xuất, thu hoạch sầu riêng tươi gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp (theo khoản 4 Điều 4 Nghị định 98/2018/NĐ- CP ngày 5/7/2018 của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.
Về quy mô, có 25 hộ dân là thành viên HTX tham gia, với diện tích 25ha, trong thời gian từ 2024 đến năm 2028. Tổng kinh phí thực hiện dự án trên 2 tỷ đồng, gồm kinh phí Nhà nước hỗ trợ 46,2%, còn lại các thành viên HTX tham gia dự án đóng góp.
Trong vụ sầu riêng năm 2023, HTX đã xuất hơn 100 tấn sầu riêng sang thị trường Trung Quốc thông qua Công ty TNHH TMDV Xuất nhập khẩu Vina T&T. Đây là lần đầu tiên, HTX xuất khẩu sầu riêng theo MSVT. Khi được xuất khẩu theo MSVT, giá sầu riêng cũng được cải thiện hơn so với trước đây. Trung bình mỗi kg sầu riêng được bán với giá từ 80.000 – 100.000 đồng/kg, cao hơn từ 10 - 20 ngàn đồng/kg so với giá thị trường.
Tuy nhiên, theo một số thành viên của HTX Nông nghiệp Tân Phú, so với năm 2023 và 2024, giá sầu riêng năm nay tại tỉnh giảm rõ rệt. Giá trung bình chỉ còn khoảng 40.000 đồng/kg, thấp hơn từ 10.000 – 15.000 đồng/kg so với năm ngoái. Với giá này, nông dân đánh giá là ổn định và vẫn còn có lời. Về năng suất và chất lượng trái các vườn trong tỉnh được nhận định là khá tốt.
Theo kế hoạch, trong năm 2025, HTX xây dựng sản phẩm trái sầu riêng đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao. Hiện tại, HTX đã được tư vấn, lập hồ sơ và tiến hành các thủ tục để kiểm định, công nhận với diện tích khoảng 20ha sầu riêng.
Mở rộng liên kết, hợp tác cùng phát triển nông nghiệp bền vững
Huyện Châu Thành xác định tầm quan trọng của nông nghiệp bền vững không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế mà còn giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo. UBND huyện Châu Thành cho biết đến cuối năm 2024, qua công tác bình nghị, đánh giá, toàn huyện giảm còn 651 hộ nghèo (tỷ lệ 1,13%), 862 hộ cận nghèo (tỷ lệ 1,5%).
Thời gian tới, huyện Châu Thành sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ các hoạt động hỗ trợ tạo sinh kế, việc làm cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ mới thoát nghèo, đảm bảo thực hiện đầy đủ, kịp thời các chính sách hỗ trợ, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Để đạt được mục tiêu đó, Liên minh HTX tỉnh đã tuyên truyền vận động nông dân tham gia các HTX nông nghiệp, THT. Tham gia mô hình kinh tế tập thể, nông dân có thể chia sẻ kinh nghiệm với nhau, cùng nhau phát triển.
Từ đầu năm đến nay, đã thành lập mới 5 HTX với 419 thành viên (gồm: HTX Nông nghiệp - Dịch vụ Lộc Phước xã Tam Phước, HTX Nông nghiệp - Dịch vụ An Hóa, HTX Nông nghiệp - Dịch vụ Phú An Hòa, HTX Nông nghiệp - Dịch vụ Sơn Hòa, HTX Nông nghiệp - Dịch vụ An Hiệp). Lũy kế trên địa bàn huyện có 24 HTX với 3.172 thành viên (22 HTX nông nghiệp, 2 HTX phi nông nghiệp) đều hoạt động theo Luật HTX.
Cùng với đó, các ban ngành trong huyện tập trung khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp bền vững, cung cấp công nghệ và thị trường cho sản phẩm, xây dựng các vùng sản xuất tập trung đạt chuẩn VietGAP tham gia thực hiện chuỗi giá trị.
Song song với nâng cao chất lượng vùng trồng sầu riêng, huyện Châu Thành mở rộng diện tích trồng các loại cây ăn trái khác như bưởi da xanh. Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp với các ngành chuyên môn của tỉnh và các công ty, doanh nghiệp hỗ trợ các THT, HTX thực hiện sản xuất theo quy trình VietGAP liên kết tiêu thụ 239,42 ha (Công ty Hương Miền Tây – An Hiệp 18,1ha, Tam Phước 14,15ha, Phú Túc 16,9ha, Tường Đa 15ha; Công ty Green Powers – Hữu Định 12ha; Công ty Chánh Thu, Công ty Vườn Trí Hải với HTX Quới Sơn; Tập đoàn Lộc Trời với HTX Giao Long; HTX Bưởi da xanh Bến Tre với các HTX thành viên ở An Khánh, Tam Phước, An Hiệp, Tân Thạch với 37ha VietGAP, 14,7ha GlobalGAP.
Huyền Mi