Trước đây, khi còn là Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Tiền Giang (cũ), ông Lê Minh Khánh đã từng nhấn mạnh: “Kinh tế tập thể phải làm sao để người đứng ở bên ngoài muốn vô, cùng mua cùng bán, cùng phát triển, chứ vô rồi cũng không thấy khác biệt chi hết thì tốt nhất nên giải thể, để tránh tình trạng “nằm một đống” ở đó, dân nhìn vô thấy ngại, không muốn tham gia. Đừng lo giải thể là mất chỉ tiêu HTX, bởi vì đã xác định là xu thế tất yếu rồi thì mất cái này sẽ có cái khác tốt hơn thay thế ngay”.
Cam kết mang lại lợi ích cho thành viên
HTX thanh long Mỹ Tịnh An, xã Mỹ Tịnh An, huyện Chợ Gạo, tỉnh Bến Tre cũ sau sáp nhập là xã Mỹ Tịnh An, tỉnh Đồng Tháp, thành lập từ năm 2009, với mục tiêu là liên kết nông dân sản xuất, tiêu thụ thanh long và một số cây hoa màu chủ lực của địa phương.
Ông Cao Văn Hiền, thành viên HTX thanh long Mỹ Tịnh An chia sẻ: Trước đây, xã Mỹ Tịnh An (cũ) cũng đã có HTX nông nghiệp, nhưng chỉ có mấy chục hộ thành viên, “người ở trong thì chán, người ở ngoài không ai muốn vào”. Tiếng là HTX, mua chung bán chung, cùng nhau phát triển nhưng dịch vụ hoạt động phục vụ thành viên không có đã đành, vào vụ thu hoạch, thanh long ùn ứ, vứt bỏ đầy vườn, đầy ruộng cũng không biết phải làm sao. Có những mùa vụ cả ha thanh long không bán nổi trái nào, chủ vườn cay đắng đến mức chặt trái, chặt cây, nhìn HTX “có mà như không” lại càng thêm ngao ngán.
 |
|
Trái thanh long theo tiêu chuẩn GAP của HTX thanh long Mỹ Tịnh An đạt chất lượng cao. |
Tuy nhiên, khác với những HTX nông nghiệp kiểu cũ, HTX thanh long Mỹ Tịnh An có hướng đi mới, đó là luôn tìm tòi các giải pháp và cam kết sẽ có lợi giúp bà con nông dân; thay đổi tư duy người nông dân về chất lượng sản phẩm bằng cách hướng dẫn nông dân trồng thanh long theo quy trình GlobalGap. Đồng thời, đầu ra sản phẩm được HTX bao tiêu, nhờ đó người nông dân không phải lo tình trạng “được mùa mất giá” như trước kia. Nhờ đó mà số lượng các thành viên ngày càng tăng lên, từ con số 7 thành viên thời điểm mới thành lập HTX, đến nay đã nhân lên gần 250 người.
Đáng nói là với mục tiêu liên kết với nông dân chặt chẽ, đặc biệt luôn thu mua thanh long cho thành viên với giá cao hơn thị trường, đảm bảo lãi ít nhất 3.000 đồng/kg ngay cả khi thị trường rớt giá, đã giúp cuộc sống của các thành viên không còn cảnh nghèo khó, hầu hết người nông dân đã có của ăn của để kể từ khi tham gia vào HTX.
Ông Võ Chí Thiện, Giám đốc HTX thanh long Mỹ Tịnh An chia sẻ: “Mấu chốt là HTX phải giải quyết được những vấn đề bà con đang gặp phải. Từ đầu vào đến đầu ra. Và quan trọng nhất, phải cho bà con thấy được lợi ích thực sự khi vô HTX”.
Đồng thời, ông Thiện tiết lộ: Sau hơn 10 năm, bây giờ HTX Mỹ Tịnh An đã có 250 thành viên, với diện tích 300ha. Hiện, HTX là đối tác xuất khẩu trực tiếp, ký hợp đồng liên kết tiêu thụ với các công ty như Công ty TNHH MTV rau quả Mê Kông, Công ty An Phú, Công ty trái cây lạ Việt Nam, Công ty trái cây Nhiệt Đới, Công ty Ánh Dương Sao, Công ty Rồng Đỏ, Công ty màu xanh vĩnh cửu…
Mỗi năm có khoảng 3.500 - 4.000 tấn thanh long, mỗi tháng có từ 30.000 - 40.000 trái dừa thông qua HTX xuất đi châu Âu, đi Nhật, Úc, Trung Quốc… Trong 2 năm 2023 và 2024, HTX có doanh thu 50 tỷ đồng mỗi năm, ngoài lợi nhuận 3.000 đồng/kg cho nông dân vẫn còn lãi 1,8 tỷ đồng. Doanh thu mỗi thành viên HTX khoảng 300 đến 400 triệu mỗi năm.
Hành trình thay đổi HTX ở Ngũ Hiệp
Tại xã Ngũ Hiệp, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang cũ, sau khi sáp nhập là xã Ngũ Hiệp, tỉnh Đồng Tháp có HTX sầu riêng Ngũ Hiệp giúp cho hàng trăm người nông dân địa phương có thu nhập ổn định, vươn lên làm giàu.
Đại diện HTX cho hay ngay khi Trung Quốc chính thức nhập khẩu sầu riêng từ Việt Nam theo đường chính ngạch, HTX sầu riêng Ngũ Hiệp là một trong số những HTX đủ điều kiện xuất những đơn hàng đầu tiên. Ông Huỳnh Tấn Lộc, Giám đốc HTX phấn khởi: "Kể từ khi HTX có thêm đơn hàng xuất khẩu sang Trung Quốc, rất nhiều bà con xin vào HTX. Làm “nghề” này có hai yếu tố quyết định, một là tổ chức sản xuất ra làm sao để bà con tiết giảm chi phí tối thiểu, hai là tìm được thị trường để bán với giá cho lợi nhuận tối đa. Đó là sứ mệnh của HTX, phải làm được, nếu muốn bà con tin tưởng tham gia".
 |
|
HTX sầu riêng Ngũ Hiệp tổ chức thu mua sầu riêng. |
Để có được thành công như ngày hôm nay, HTX sầu riêng Ngũ Hiệp cũng trải qua giai đoạn vô cùng khó khăn. Cơ sở vật chất hạ tầng không có, sầu riêng làm ra dù rất ngon nhưng không biết bán cho ai, vận động mãi cũng chỉ lèo tèo vài hộ vào HTX. Cả Ngũ Hiệp có 1.400ha trồng sầu riêng, mỗi năm hàng ngàn tấn, nhưng cứ đến vụ, thương lái kéo về ép bà con đến khốn khổ!
“Chứng kiến nghịch lý đó, tui mới nghĩ, nếu không thay đổi, không giải quyết được tình trạng này thì sớm muộn gì HTX cũng giải thể, bà con bỏ hết chứ ai theo”, ông Lộc chia sẻ.
Ngay lập tức, HTX đã đi tìm thị trường, liên kết tìm đầu ra cho sản phẩm, đẩy mạnh quảng bá sản phẩm sang các tỉnh phía Nam như TP HCM. Đồng thời, đổi mới tư duy từ trồng sầu riêng theo kiểu truyền thống sang quy chuẩn VietGAP, đăng ký cấp mã số vùng trồng, tiến tới trồng theo quy chuẩn hữu cơ.
Cũng nhờ “chăm đi” như thế mà HTX sầu riêng Ngũ Hiệp lần lượt có đơn hàng đi Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc…
Đến nay, HTX có hơn 100 thành viên chính thức nhưng mỗi thành viên là một điển hình phát triển kinh tế nhà vườn. Mỗi hộ bình quân từ 2 - 3 công đất, trồng khoảng 60 cây sầu riêng mỗi năm cũng thu mỗi cây tầm 10 triệu đồng.
Thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển
HTX Thanh long Mỹ Tịnh An và HTX sầu riêng Ngũ Hiệp chỉ là hai trong số rất nhiều mô hình HTX kiểu mới hoạt động có hiệu quả, đóng góp cho kinh tế địa phương, đồng thời giúp xoá đói giảm nghèo cho người dân.
Ngoài hai HTX trên, Đồng Tháp còn có nhiều HTX nông nghiệp trồng lúa “nổi tiếng” như HTX Mỹ Trinh, HTX Green Vina TG, HTX Mỹ Thành Bắc, HTX Mỹ Trung cùng với những HTX chuyên về dịch vụ nông nghiệp nông thôn như HTX Bình Nhì, HTX Tăng Hòa, HTX Phú Quới đã xây dựng thành công những cánh đồng lớn, những chuỗi giá trị lúa gạo quy mô lên đến hàng ngàn người.
Hay như vùng rau có HTX Gò Công, Thanh Hưng, Tân Đông, Hòa Thạnh… đang liên kết cùng nhau sản xuất 40 chủng rau, sản lượng xấp xỉ 2.500 tấn, mỗi năm thu hàng chục tỷ đồng. 41 HTX trái cây ở phía Tây như Cai Lậy, Cái Bè với những đặc sản nức tiếng vú sữa Lò Rèn, bưởi long Cổ Cò đã thông qua “kênh” HTX để đi ra khắp thế giới.
Trong chiến lược xóa đói, giảm nghèo của tỉnh Tiền Giang (cũ) và Đồng Tháp (mới), các HTX đóng vai trò quan trọng, thực hiện vai trò "bà đỡ" thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển. Trong sản xuất nông nghiệp, các HTX xúc tiến các dịch vụ quan trọng nhất phục vụ sản xuất của các thành viên và cộng đồng như khâu tưới tiêu nước, cung cấp cây, con giống, hướng dẫn kỹ thuật, làm đất...; HTX cũng tiến hành các hoạt động sản xuất, chế biến, cung ứng tín dụng tương hỗ, giúp đỡ tiêu thụ nông phẩm..., từ đó nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm của các hộ gia đình tại địa phương
Nhờ tham gia HTX, các hộ nghèo có điều kiện ổn định và nâng cao năng lực sản xuất, ứng dụng khoa học - kỹ thuật và công nghệ mới vào sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, các HTX dịch vụ nông nghiệp đã tạo ra một số thay đổi đáng kể trong quá trình sản xuất nông nghiệp; mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu sản xuất, cây trồng, vật nuôi; hướng dẫn các hộ ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất làm tăng giá trị sản lượng trên một đơn vị diện tích; đồng thời tạo ra nhiều việc làm mới cho thành viên, người lao động thông qua việc triển khai các dịch vụ phục vụ đời sống và phát triển ngành nghề.
Huyền Mi