Khoảng 8 năm trở lại đây, nghề trồng sen đã được hàng trăm hộ dân trong vùng nhân rộng. Những thửa ruộng sâu trũng, đầm ao bỏ hoang trước kia vốn không đem lại giá trị, nay đã được phủ kín bởi sắc xanh mướt mắt của sen, cho thu hoạch đều đặn từ tháng 4 đến cuối tháng 12 hằng năm. Từng cây sen vươn mình giữa mặt nước, không chỉ mang lại vẻ đẹp cho làng quê mà còn mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế địa phương.
![]() |
Những đầm sen xanh mát trải dài ở xã Kiến Thụy. |
Bước ngoặt làm... nông nghiệp
Sen là loại cây “không bỏ đi thứ gì”. Sau khi xuống giống vào đầu mùa xuân, khoảng 45 ngày sau đã có thể thu hoạch ngó sen, kế đến là hoa sen, hạt sen, và cuối cùng là củ sen. Ngay cả lá sen cũng được phơi khô phục vụ sản xuất trà, còn thân sen tại nhiều nơi được tận dụng để kéo tơ, dệt thành lụa cao cấp phục vụ ngành thời trang.
Đặc biệt, các sản phẩm tươi từ sen đều dễ tiêu thụ và có giá trị cao. Hiện nay, giá bán lẻ ngó sen trung bình khoảng 60.000 đồng/kg, hoa sen 60.000 đồng/chục, trong khi củ sen tươi bán lẻ 35.000 đồng/kg. Chính khả năng tận dụng triệt để cùng giá trị kinh tế ổn định đã khiến cây sen trở thành cây trồng “hái ra tiền” đối với nông dân vùng Kiến Thụy.
![]() |
Nghề trồng sen luôn phải chăm chỉ ngoài đầm từ sớm đến tối. |
Trước khi đến với nghề nông, anh Vũ Văn Đoàn từng làm nghề lái xe container. Cơ duyên đến với cây sen bắt đầu từ một lần về quê, chứng kiến người chú trong họ vất vả thu hoạch củ sen nhưng lại thu được lợi nhuận cao hơn nhiều so với trồng lúa. Trong khi đó, tại địa phương có nhiều diện tích ruộng bỏ hoang do bà con không mặn mà với việc cấy lúa. Nhận thấy cơ hội, anh Đoàn đã bàn bạc với vợ mình là chị Ngô Thị Nhâm để mạnh dạn chuyển hướng sang trồng sen, trở thành những hộ tiên phong tại Kiến Thụy.
Không chỉ dừng lại ở việc thu hoạch sản phẩm tươi, gia đình anh còn học hỏi kỹ thuật chế biến, tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng như tinh bột củ sen, trà củ sen, lá sen khô…. Đặc biệt, tinh bột củ sen của gia đình đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao năm 2022, mở ra cơ hội nâng cao giá trị thương hiệu, mở rộng thị trường.
![]() |
Sản phẩm tinh bột củ sen của HTX được nhiều người ưa chuộng. |
Đa dạng hóa sản phẩm từ sen
HTX Vũ Đoàn hiện canh tác khoảng 15 ha đất nông nghiệp thuê, mượn của bà con quanh vùng để trồng sen. Trong đó, ba giống sen chủ lực là sen ngọt, sen bở nông và sen lấy củ để làm tinh bột. Ngoài ra, HTX còn trồng thêm sen Quan Âm trắng và hồng chuyên phục vụ nhu cầu hoa.
Theo kinh nghiệm của anh Đoàn, trồng sen không quá khó so với nhiều cây trồng khác, song để củ sen to, đạt chuẩn thì yếu tố quyết định là giống và chế độ chăm sóc. Người trồng cần thường xuyên theo dõi tình trạng cây, bón phân phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng. Việc bón phân phải đảm bảo đúng kỹ thuật, không dư thừa hay thiếu hụt dinh dưỡng. Đặc biệt, khi thu hoạch củ sen, phải dùng máy bơm sục để đảm bảo củ trắng, đẹp, đạt chất lượng thương phẩm.
![]() |
Anh Vũ Văn Đoàn giới thiệu về các loại sen với phóng viên. |
Chia sẻ về công việc, chị Ngô Thị Nhâm – Giám đốc HTX Vũ Đoàn – cho biết: “Làm nông nghiệp vốn đã vất vả, trồng sen còn vất vả gấp bội. Mùa thu hoạch kéo dài suốt từ tháng 4 đến cuối năm, gần như ngày nào người trồng sen cũng phải ra đầm, bất kể mưa nắng.”
Công việc thường xuyên bắt đầu từ chiều và kéo dài đến đêm. Hoa sen phải hái từ 14h chiều đến 19h tối, sau đó bó thành từng chục đến tận 22h. Nhiều khi, mọi người đã nghỉ ngơi thì bà con trồng sen mới kịp ăn cơm, rồi lại thức dậy lúc nửa đêm để giao hoa ra chợ đầu mối. Thu hoạch củ sen, ngó sen còn gian nan hơn, bởi người lao động phải ngâm mình hàng giờ dưới nước mới có thể đánh được củ.
Trung bình mỗi ngày, HTX thu hoạch khoảng 1 tạ củ sen tươi và 500 – 1.000 bông hoa sen. Mỗi năm, HTX cung cấp ra thị trường khoảng 25 tấn củ sen tươi, với giá thu mua tại đầm khoảng 20.000 đồng/kg. Sản phẩm không chỉ tiêu thụ tại Hải Phòng mà còn được thương lái đưa đi nhiều tỉnh thành, đặc biệt là khu vực miền Trung. Tuy nhiên, năm nay thời tiết cực đoan, mưa bão, lũ lụt đã ảnh hưởng đến sản lượng và sức tiêu thụ, khiến HTX gặp không ít khó khăn.
Bên cạnh các sản phẩm tươi, HTX còn chú trọng phát triển các sản phẩm chế biến sẵn. Tinh bột củ sen và trà củ sen sấy khô là hai dòng sản phẩm được ưa chuộng trên thị trường nhờ tính dinh dưỡng và lợi ích cho sức khỏe. Tinh bột củ sen của HTX có giá bán lẻ khoảng 700.000 đồng/kg, được làm từ 100% từ củ sen nguyên chất, không pha tạp, không sử dụng hóa chất hay chất bảo quản.
![]() |
Hoa sen được HTX thu hái, phân loại trước khi mang đi giao cho tiểu thương. |
Ngoài ra, để tận dụng tối đa diện tích đầm sen, HTX còn kết hợp thả cá, nuôi vịt. Những vật nuôi này thường được thu hoạch vào cuối năm, khi mùa sen kết thúc, góp phần tăng thêm nguồn thu nhập và giảm thiểu rủi ro trong sản xuất nông nghiệp, đồng thời sản phẩm thải từ vật nuôi tạo thêm độ màu mỡ, dinh dưỡng cho đất.
Từ những ruộng trũng không canh tác hiệu quả, HTX Nông nghiệp Vũ Đoàn đã tạo dựng nên một mô hình kinh tế xanh, khai thác hiệu quả giá trị từ cây sen – loài cây gắn liền với văn hóa Việt. Không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho gia đình và thành viên, HTX còn góp phần hồi sinh vùng đất, tạo thêm công ăn việc làm và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp nông nghiệp.
Trong tương lai, với hướng đi đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng chế biến và xây dựng thương hiệu, HTX Vũ Đoàn hứa hẹn sẽ tiếp tục khẳng định vị thế của mình trên thị trường, góp phần đưa sen Kiến Thụy trở thành sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của Hải Phòng.
Thanh Vân