Trong số những mô hình kinh tế hợp tác có dấu ấn đậm nét giúp cho bà con dân tộc thiểu số ở huyện Phước Sơn thay đổi nếp nghĩ, cách làm phải kể đến HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Tổng hợp Phước Năng ở xã Phước Năng.

Cùng HTX thay đổi nếp nghĩ, cách làm

Thời gian qua, HTX này đã mở rộng mô hình trồng lúa hữu cơ, qua đó đem lại hiệu quả đáng ghi nhận. Sau khi tham gia vào chuỗi liên kết cùng HTX, bà con nông dân là người đồng bào dân tộc thiểu số được hỗ trợ tập huấn kỹ thuật, cách bón phân, chăm sóc, phòng trừ dịch hại…, tất cả đều phải thực hiện theo hướng hữu cơ, không có sự can thiệp bởi hóa chất bảo vệ thực vật.

Bà con dân tộc thiểu số thu hoạch lúa hữu cơ trong mô hình của HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Tổng hợp Phước Năng.

Quy mô của mô hình trồng lúa hữu cơ của HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Tổng hợp Phước Năng đạt trên 120 ha, tập trung tại 2 xã Phước Năng và Phước Mỹ thuộc huyện Phước Sơn. 

Hiệu quả mang lại từ mô hình kể trên không chỉ nâng cao giá trị cây lúa trên cùng đơn vị diện tích như tăng năng suất và giá bán gấp 3-4 lần, giúp bà con nâng cao thu nhập, mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất trong đồng bào dân tộc thiểu số, xóa bỏ dần những phương thức canh tác truyền thống kém hiệu quả.

Như chia sẻ của lãnh đạo UBND xã Phước Năng, từ việc vận động bà con dân tộc thiểu số tại địa phương thay đổi nếp nghĩ, cách làm nên hiệu quả sản xuất bây giờ đạt cao hơn trước rất nhiều, khác hẳn so với cách làm truyền thống như trước đây.

Mô hình trồng lúa nước hữu cơ cho thấy năng suất khá cao, là động lực để bà con dân tộc thiểu số ở Phước Năng tiếp tục phấn đấu. Thời gian tới, chính quyền xã Phước Năng sẽ tiếp tục vận động bà con triển khai các vụ mùa mới và gắn bó với HTX để được hướng dẫn kỹ thuật canh tác theo hướng khoa học.

Ngoài ra, HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Tổng hợp Phước Năng còn phát triển hiệu quả mô hình vườn ươm cây giống với cách làm hay trong việc giúp đồng bào dân tộc thiểu số thay đổi thói quen sản xuất, dần tiếp cận với phương thức canh tác hiện đại và cho hiệu quả cao trong công tác thoát nghèo bền vững.

Anh Hồ Văn Beo, người dân tộc Giẻ Triêng ở thôn 2 xã Phước Năng, vốn trước đây chuyên chăm sóc vườn ươm cây giống dược liệu. Vài năm trước, việc tham gia HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Tổng hợp Phước Năng đã trở thành bước ngoặt trong việc thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp của anh Beo. 

Sản xuất theo hướng hàng hóa gắn với liên kết chuỗi

Anh Hồ Văn Beo cho biết, sau khi tham gia HTX, anh được tạo điều kiện về công ăn việc làm, từ mô hình HTX đã giúp bản thân học hỏi kinh nghiệm, quy trình sản xuất của cây trồng, kỹ thuật trồng, rồi được tuyên truyền thay đổi nhận thức về thay đổi nếp nghĩ, cách làm. 

Bà con dân tộc thiểu số ở Phước Sơn được hướng dẫn kỹ thuật trồng cây ăn quả cho năng suất cao.

Theo anh Beo, với việc ươm các loại cây giống như keo, quế, ba kích, dỗi, đẳng sâm…, đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương được hướng dẫn kỹ thuật về quy trình chăm sóc, bón phân, trị sâu bệnh để nâng cao năng suất. Riêng đối với bản thân anh, qua mô hình vườn ươm cây giống, anh vừa có thêm thu nhập, vừa nâng cao trình độ sản xuất so với trước đây. 

“Từ tham gia HTX đã giúp tôi có việc làm ổn định. Từ mô hình của HTX, tôi học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm, kiến thức bổ ích để áp dụng vào thực tiễn. Bản thân sau khi được nâng cao nhận thức thì cũng mạnh dạn tuyên truyền cho bà con nhân dân phải thay đổi nếp nghĩ, cách làm để việc sản xuất được hiệu quả hơn”, anh Hồ Văn Beo nói.

Có thể thấy bước ngoặt để “đuổi” cái nghèo ở huyện Phước Sơn (nơi mà đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 70% dân số) đến từ việc thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa và gắn với liên kết chuỗi cùng HTX là rất quan trọng. 

Đây cũng là mối quan tâm lớn của Liên minh HTX Việt Nam nên thời gian qua đã dành nhiều nguồn lực phát triển kinh tế HTX nhằm giúp đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương khai thác tiềm năng, lợi thế và thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa gắn với liên kết chuỗi giá trị để vươn lên thoát nghèo.

Để phát triển các HTX có sự tham gia của đông đảo đồng bào dân tộc thiểu số ở Phước Sơn thì Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Quảng Nam đã triển khai nhiều hoạt động cụ thể để hỗ trợ một cách thiết thực. Nhất là tổ chức các chương trình tập huấn để nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh cho các thành viên HTX là đồng bào dân tộc thiểu số. Chẳng hạn như giúp trang bị kiến thức cho họ trong việc quản lý và phát triển thương hiệu góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng nhãn hiệu, bao bì nhãn mác, truy xuất nguồn gốc sản phẩm đúng quy định. 

Hoặc như nâng cao kỹ năng sử dụng các thiết bị điện tử thông minh để kết nối đầu ra cho sản phẩm nông sản trên các mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Và nhất là đẩy mạnh hoạt động liên kết sản xuất giữa các HTX hướng đến mục tiêu nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững cho thành viên và người lao động là đồng bào dân tộc thiểu số ở Phước Sơn.

Ý chí quyết tâm “đuổi” cái nghèo

Đơn cử như vợ chồng chị Triệu Thị Thảo (dân tộc Nùng, trú xã Phước Đức, huyện Phước Sơn) trước đây từng trải qua chuỗi ngày nghèo khó. Bởi thời điểm đầu lập nghiệp, vùng đất nằm trên tuyến đường Hồ Chí Minh chỉ hoang hóa một màu rừng, dân cư thưa thớt.

Nhiều đồng bào dân tộc thiểu số ở Phước Sơn đã thoát nghèo nhờ chuyển đổi cây trồng có giá trị cao.

Không nản chí, vợ chồng chị Thảo tìm cơ hội tham gia các lớp tập huấn về khoa học - kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi do địa phương phối hợp cùng HTX tổ chức. Đồng thời, chị học hỏi thêm kinh nghiệm từ những hộ chăn nuôi khác nên đã bổ sung thêm nhiều kiến thức và tự tin hơn trong sản xuất.

Bên cạnh đó, nhằm thay đổi nếp nghĩ, cách làm và cùng nhau đoàn kết, chung sức tương trợ lẫn nhau để tăng gia phát triển sản xuất, tăng thu nhập, nhanh chóng thoát khỏi đói nghèo, đến nay ở huyện vùng cao Phước Sơn đã thành lập mới 15 tổ hội nông dân nghề nghiệp. Các mô hình này phát huy hiệu quả, tạo nhiều sản phẩm và thu nhập cho bà con dân tộc thiểu số.

Nhất là từ khi mô hình “5 cùng” ra đời (cùng lĩnh vực lao động, ngành nghề sản xuất, kinh doanh, dịch vụ; cùng mối quan tâm; cùng có sự chia sẻ; cùng trách nhiệm; cùng hưởng lợi trên nguyên tắc tự nguyện, tự quản, phối hợp hoạt động) càng thể hiện ý chí quyết tâm “đuổi” cái nghèo của bà con dân tộc thiểu số nơi đây.

Nhờ đó đã nâng cao tinh thần tích cực và trách nhiệm của bà con dân tộc thiểu số khi tham gia vào tổ hợp tác, HTX và tổ hội nghề nghiệp. Đồng thời, giúp cho họ tăng hiệu quả lao động sản xuất. 

Và từ nếp nghĩ cũ dần được thay thế bởi cách làm mới, thông qua các mô hình sinh kế hiệu quả, đã từng bước giúp bà con dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo bền vững. Đặc biệt là thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi cây trồng, con vật nuôi, đưa những cây, con giống có giá trị cao và phù hợp với đặc thù của địa phương vào nuôi, trồng… để đem lại hiệu quả kinh tế cao. Đây là kết quả rất đáng mừng trong việc thay đổi nếp nghĩ, cách làm, thay đổi tư duy sản xuất của bà con dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Phước Sơn. 

                                                                                 Thanh Loan