Thị trường ô tô Việt Nam đang tồn tại một nghịch lý khó lý giải: Trong khi giá nhập khẩu xe từ các thị trường lớn như Indonesia, Thái Lan và Trung Quốc giảm mạnh thì giá bán lẻ tại Việt Nam gần như không thay đổi, thậm chí có mẫu còn tăng nhẹ.
Giá xe nhập khẩu cao hơn đến 150 triệu
Theo thống kê mới nhất của Cục Hải quan, nửa đầu tháng 5 (1-15/5) cả nước đã nhập khẩu 9.324 ô tô nguyên chiếc các loại, tổng kim ngạch đạt gần 215 triệu USD. Trong đó, dòng xe 9 chỗ ngồi trở xuống vẫn có lượng nhập khẩu nhiều nhất với 7.226 xe, tổng kim ngạch 132,8 triệu USD.
Lũy kế từ đầu năm đến 15/5, cả nước đã nhập khẩu 74.324 ô tô nguyên chiếc các loại, tổng kim ngạch đạt hơn 1,61 tỷ USD. So với cùng kỳ năm ngoái, lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu tăng 46,67% (tương đương tăng 23.649 xe), trong khi kim ngạch tăng 49,54% (tương đương tăng 535 triệu USD).
Thống kê của Cục Hải quan ghi nhận lượng xe nhập từ Thái Lan là 24.052 xe (cập nhật hết tháng 4/2024), tổng kim ngạch đạt 465,36 triệu USD. Trong khi đó, ôtô nhập khẩu có xuất xứ Indonesia đạt 23.915 xe, tổng kim ngạch 336,6 triệu USD. Vị trí thứ ba là Trung Quốc với 14.070 xe, tổng kim ngạch 451,25 triệu USD.
 |
|
Theo thống kê mới nhất của Cục Hải quan, nửa đầu tháng 5 (1-15/5) cả nước đã nhập khẩu 9.324 ô tô nguyên chiếc các loại, tổng kim ngạch đạt gần 215 triệu USD. |
Tính theo giá trị kê khai tại hải quan giá nhập khẩu trung bình các dòng xe phổ thông từ ASEAN hiện vào khoảng 14.000 USD/chiếc, quy đổi khoảng 360 triệu đồng/chiếc, giảm 4.000 - 5.000 USD so với các năm trước do chính sách của Chính phủ là ô tô nguyên chiếc từ 11 nước thành viên nội khối ASEAN đạt tỷ lệ nội địa hóa trên 40% sẽ được miễn thuế nhập khẩu về 0% đến năm 2027.
Do đó, nhiều mẫu xe thậm chí có giá nhập chỉ khoảng 10.000 USD, tức khoảng 250 triệu đồng. Nếu cộng toàn bộ chi phí và lãi, giá bán hợp lý với người dùng nên chỉ quanh mức 450 triệu đồng. Tuy nhiên, khi đến tay người tiêu dùng trong nước, giá thực tế thường cao hơn từ 100 - 150 triệu đồng, những mẫu xe này thường có giá bán hơn 600 triệu đồng.
Ông Nguyễn Minh Tuấn, chủ một showroom ô tô tại Hà Nội, cho biết các hãng xe thường công bố mức giá từ thời điểm ra mắt sản phẩm và giữ nguyên trong suốt chu kỳ phân phối, bất chấp giá nhập giảm. Như mẫu Suzuki XL7 vẫn giữ nguyên giá bán 600 triệu đồng suốt 2 năm, Mitsubishi Xpander dao động từ 600 - 700 triệu đồng, trong khi giá xuất xưởng từ Indonesia chỉ khoảng 11.000 - 12.000 USD (chưa tới 350 triệu đồng). Toyota Avanza có giá thành sản xuất chỉ khoảng 9.000 USD (khoảng 230 triệu đồng) nhưng về Việt Nam được niêm yết từ 560 triệu đồng.
"Các hãng không muốn điều chỉnh giá niêm yết do lo ngại rủi ro khi thị trường hồi phục buộc phải tăng giá lại. Thay vào đó, họ chọn cách giảm giá gián tiếp bằng các chương trình khuyến mãi để tối ưu doanh thu theo từng thời điểm", ông Tuấn nói.
Thuế tiêu thụ đặc biệt cao khiến giá xe khó giảm?
Theo các chuyên gia, trước đây, Việt Nam có hàng rào thuế quan với xe nhập khẩu nên các hãng sản xuất, lắp ráp trong nước khi thuế suất nhập khẩu từ các nước trong ASEAN giảm về 0% đã lựa chọn chuyển sang nhập khẩu để hưởng lợi nhiều hơn.
Sự quan tâm của người tiêu dùng đối với các dòng xe nhập khẩu là khá lớn. Theo chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng, hiện có không ít người dùng thích xe nhập bởi họ cho rằng chất lượng cao hơn xe lắp ráp trong nước.
Vì vậy, từ chỗ thị trường xe chủ yếu là xe sản xuất, xe nhập khẩu chỉ chiếm khoảng 25 - 28% thì đến năm 2019 xe nhập khẩu bắt đầu tăng vọt lên 42% và từ đó tỷ lệ xe nhập khẩu tăng đều qua các năm.
Năm 2024 doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước chiếm tỷ trọng 60% tổng lượng ô tô bán ra trên toàn thị trường. Điều này cho thấy xe nhập khẩu đang chiếm ưu thế và sản xuất ô tô trong nước đang gặp phải sự cạnh tranh rất lớn từ các nước trong khu vực.
Chẳng hạn riêng năm 2024, nhập khẩu ô tô đạt 173.561 xe, trị giá 3,62 tỷ USD, tăng 45,8% về lượng và tăng 27,6% về kim ngạch so với năm 2023. Trong đó, Indonesia dẫn đầu về lượng xe nước ta nhập khẩu với 70.728 chiếc, tổng kim ngạch 1,036 tỷ USD. Đứng thứ hai là Thái Lan với 63.769 xe nhưng lại dẫn đầu về kim ngạch với 1,24 tỷ USD. Đứng thứ ba là Trung Quốc với 31.112 xe, kim ngạch hơn 909 triệu USD. Như vậy, riêng lượng xe nhập khẩu từ 3 thị trường ở châu Á lên đến 165.609 xe, chiếm gần 95,4% tổng lượng ô tô nhập khẩu của cả nước trong năm 2024.
Chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng cho rằng thị trường xe Việt Nam đang thiếu cạnh tranh nghiêm trọng, dẫn đến giá bán cao hơn khu vực từ 100 - 200 triệu đồng, dù các hãng vẫn có lãi. "Tỷ lệ lợi nhuận của nhà phân phối hiện ở mức quá cao, từ 21% - 27% giá trị xe, là điều khó chấp nhận", ông nói.
Tuy nhiên, giám đốc một hãng xe nhập khẩu cho biết với ô tô nhập khẩu, số thuế phải thu của hải quan là thuế suất thuế nhập khẩu theo % tuỳ vào từng thị trường (đối với xe nhập từ ASEAN như Thái Lan, Indonesia, mức thuế này bằng 0%); ngoài ra các loại xe này vẫn phải chịu thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt… Chẳng hạn, hiện nay thuế tiêu thụ đặc biệt tương đối lớn từ 35% đến 50% tuỳ theo dung tích xy-lanh của xe hơi.
“Nếu thuế suất thuế nhập khẩu giảm 0% thì thuế tiêu thụ đặc biệt đã "ăn" hết 50% trong đó. Bên cạnh đó, do giá hàng hóa nhập khẩu còn tăng mỗi năm theo tỷ giá, các hãng tăng chi phí sản xuất... nên tính chung mức giảm giá bán ra sẽ khó tương đương với giảm thuế suất”, vị giám đốc này cho hay.
Thanh Hoa