Theo thống kê, với 85% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, Lai Châu là một trong những địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn nhất cả nước. Tính đến cuối năm 2024, tỉnh còn 20.961 hộ nghèo (chiếm 19,46%), 10.053 hộ cận nghèo (chiếm 9,33%). Tổng tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo là 28,79%.
Tạo mọi điều kiện để phát triển HTX
Nhằm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, đem lại diện mạo mới cho các vùng nông thôn, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, những năm qua, tỉnh Lai Châu đã nỗ lực thực hiện các chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ nghèo, cận nghèo về đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ sản xuất cho người dân. Các chương trình giảm nghèo trọng điểm được triển khai đồng bộ, giúp tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giảm 4,42%.
Trong đó, phát triển mô hình HTX, hỗ trợ HTX ứng dụng công nghệ là một trong những giải pháp được chú trọng đặc biệt. Bởi HTX chính là nơi quy tụ người dân cùng sản xuất kinh doanh, tiếp nhận các chính sách hỗ trợ, ưu đãi (đào tạo, bồi dưỡng nhân lực, xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, đầu tư phát triển hạ tầng, hỗ trợ vốn,...) khi người dân gặp khó khăn do thiên tại, dịch bệnh.
 |
|
Phát triển mô hình HTX, hỗ trợ HTX ứng dụng công nghệ là một trong những giải pháp được tỉnh Lai Châu chú trọng đặc biệt. |
Để các HTX phát triển ổn định, hỗ trợ giảm nghèo, ngoài chính sách tổng thể, Liên minh HTX tỉnh phối hợp với các đơn vị thuộc Liên minh HTX Việt Nam tổ chức khảo sát, xây dựng và đề xuất 5 HTX tham gia dự án theo Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững do Liên minh HTX Việt Nam triển khai.
Bên cạnh hỗ trợ về nguồn vốn, giảm nghèo thông tin cũng được tỉnh xác định là khâu quan trọng, là nền tảng để thúc đẩy phát triển bền vững từ việc nâng cao dân trí, nhận thức và tư duy phát triển kinh tế cho người dân.
Ông Bùi Xuân Thu, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết, những năm gần đây, Liên minh HTX tỉnh tăng cường tuyên truyền, vận động các HTX ứng dụng các nền tảng số, công nghệ số trong sản xuất, kinh doanh; truy xuất nguồn gốc, thông tin sản phẩm; sử dụng mạng xã hội để quảng bá, giới thiệu và bán sản phẩm. Hằng năm, đơn vị tổ chức cho các HTX tham gia hội chợ xúc tiến thương mại trong nước; phối hợp với các đơn vị liên quan mở lớp tập huấn, bồi dưỡng về chuyển đổi số cho cán bộ quản lý, thành viên HTX. Khuyến khích, tạo điều kiện cho các HTX tham gia Chương trình OCOP.
Từ năm 2023 đến nay, Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Viện Khoa học và Công nghệ, Viện Kinh tế hợp tác (Liên minh HTX Việt Nam) tổ chức nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyển đổi số cho cán bộ quản lý HTX và thành viên trong HTX; hỗ trợ cho 48 lượt HTX tham gia hội chợ trong nước. Qua đó, giúp các HTX tìm kiếm, kết nối với bạn hàng, đối tác để tiêu thụ sản phẩm.
Phát huy năng lực nội tại của các HTX
Từ hỗ trợ của Liên minh HTX tỉnh, các HTX trên địa bàn chủ động hơn trong đầu tư máy móc hiện đại để giảm sức lao động, chi phí và tăng năng suất lao động, nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm.
Chẳng hạn như: HTX Biên Cương đầu tư máy sấy chè, sao chè cổ thụ; HTX Nông nghiệp Mường Mít sử dụng máy hạ thuỷ phần mật ong để tách nước trong mật ong đảm bảo mật ngon, sánh mịn, bảo quản lâu. Mặt khác, nhiều HTX nông nghiệp áp dụng công nghệ cao làm nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới nhỏ giọt phát triển các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, tạo ra sản phẩm chất lượng đạt tiêu chuẩn VietGAP: dưa lưới, nho, cà chua, dưa leo…
Thống kê gần nhất, trên địa bàn tỉnh hiện có 413 HTX và 2 quỹ tín dụng nhân dân. Đa số các HTX đã trang bị máy tính để bàn, laptop, điện thoại thông minh, máy tính bảng và được kết nối mạng Internet. Trong đó, 1,3% HTX, quỹ tín dụng nhân dân áp dụng internet, phần mềm trong hệ thống quản lý điều hành, giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh; 12,7% số HTX đăng ký khai thác và sử dụng website để bán hàng; 3% số HTX đang hoạt động tham gia giới thiệu, bán sản phẩm trên sàn giao dịch thương mại; 70% HTX sử dụng mạng xã hội: facebook, google, zalo… tra cứu thông tin, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm.
Nhờ đó, năng suất và hiệu quả sản xuất, kinh doanh của các HTX tăng rõ rệt. Hiện tại, doanh thu bình quân của 1 HTX đạt trên 1,2 tỷ đồng. Toàn tỉnh có 39 HTX sở hữu 78/204 sản phẩm OCOP được công nhận; các HTX thu hút, tạo việc làm thường xuyên cho 3.765 lao động với mức thu nhập khoảng 4,5 triệu đồng/người/tháng.
 |
|
Nhiều HTX đã sử dụng mạng xã hội: facebook, google, zalo… tra cứu thông tin, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm. |
Chính những hoạt động thiết thực này đã giúp không ít HTX phát huy được vai trò tự chủ trong sản xuất, kinh doanh. Năng lực nội tại của các HTX được tăng cường, hoạt động của các HTX phong phú đa dạng, số HTX làm ăn hiệu quả tăng, nhiều HTX đã mạnh dạn đầu tư máy móc, công nghệ, qua đó nâng cao năng suất, thu nhập của các thành viên HTX, góp phần tích cực vào công tác giảm nghèo của tỉnh Lai Châu.
Riêng khu vực kinh tế tập thể, HTX của tỉnh đã tạo việc làm và thu nhập cho khoảng 10.000 người. Tỷ lệ hộ nghèo của Lai Châu vì vậy cũng được kéo giảm. Giai đoạn 2021-2023, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giảm trung bình 3,4%/năm, huyện nghèo giảm bình quân 4,7%, hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 23,88%. Đến cuối năm 2024, thu nhập bình quân đầu người đạt gần 50 triệu đồng.
Lan tỏa những mô hình hay, cách làm tốt
Thành lập và đi vào hoạt động 4 năm nay, HTX Sâm Lai Châu ở phường Tân Phong không ngừng lớn mạnh và phát triển. Từ vài trăm mét vuông diện tích trồng thử nghiệm ban đầu, đến nay HTX đã nhân rộng mô hình trồng sâm Lai Châu lên gần 3ha tại xã Sìn Hồ. Với nguồn nguyên liệu này, HTX tích cực đăng bán cây giống trên mạng xã hội, qua website của đơn vị; chế biến thành các sản phẩm: rượu sâm, lá sâm khô, sâm ngâm mật ong cung cấp ra thị trường.
Anh Triệu Tiến Nải, Giám đốc HTX Sâm Lai Châu chia sẻ, để các sản phẩm, cây giống của HTX được nhiều người biết đến, HTX đã tăng cường quảng bá, giới thiệu trên mạng xã hội: facebook, zalo, youtube, website. Tìm các đơn vị tiêu thụ sản phẩm, mua cây giống qua các trang hội, nhóm doanh nghiệp về sâm.
Bên cạnh đó, HTX sử dụng phần mềm ứng dụng trong hoạt động kinh doanh, công tác tài chính, trả lương qua tài khoản cho công nhân. Trên vườn sâm, lắp đặt camera giám sát; sử dụng hệ thống nước tưới tự động.
Hiện nay, doanh thu mỗi năm của HTX trên 2 tỷ đồng; tạo việc làm ổn định cho hơn 10 lao động địa phương.
Có thể nói, HTX Sâm Lai Châu là một trong những HTX hiệu quả của tỉnh. Bên cạnh đó không thiếu các HTX phát huy vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho nông dân, tích cực ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất, thực hiện tốt việc liên doanh, liên kết tiêu thụ, bảo đảm đầu ra ổn định cho sản phẩm. Nổi bật có HTX Phương Nhung (kinh doanh tổng hợp), HTX Dung Bảo (chăn nuôi), HTX Nông nghiệp và Thương mại Du lịch (nuôi cá lồng); HTX nông nghiệp Vùng cao Phong Thổ và HTX Ngũ Chỉ Sơn (nuôi cá nước lạnh); HTX Mý Dao; HTX nông sản dược liệu cao nguyên Sìn Hồ; HTX nông dược Phương Nam; HTX nông nghiệp, xây dựng và dịch vụ Nậm Nhùn…
Thời gian tới, tỉnh cho biết sẽ tiếp tục khuyến khích phát triển kinh tế tập thể trên các ngành nghề, lĩnh vực của nền kinh tế, khai thác được lợi thế của địa phương; triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ, ưu đãi HTX. Củng cố, mở rộng và phát triển kinh tế tập thể trong các ngành, lĩnh vực, trong đó hình thức HTX là nòng cốt. Chú trọng xây dựng các mô hình HTX kiểu mới; mở rộng liên kết hợp tác, nhất là HTX sản xuất các sản phẩm nông nghiệp có lợi thế cạnh tranh, có giá trị kinh tế cao.
Bên cạnh đó, chỉ đạo các địa phương, đơn vị đẩy mạnh hỗ trợ, hướng dẫn các doanh nghiệp, HTX quảng bá, kết nối đưa các sản phẩm của tỉnh vào hệ thống các siêu thị, trung tâm thương mại của các tỉnh, thành phố; tham gia các gian hàng trên sàn thương mại điện tử lớn để giới thiệu và bán sản phẩm qua mạng... Qua đó, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, xóa đói giảm nghèo, ổn định đời sống, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân.
Ngọc Giang