Cao nguyên Sìn Hồ nằm ở độ cao trên 1.500m so với mực nước biển, được thiên nhiên ưu đãi nền nhiệt mát mẻ quanh năm, đất đai màu mỡ, nguồn nước ổn định. Đây là điều kiện lý tưởng để phát triển nông, lâm nghiệp hữu cơ, bền vững, đặc biệt là chăn nuôi đại gia súc bán chăn thả. Với lợi thế đó, HTX Mý Dao (xã Sìn Hồ) đầu tư mô hình nuôi ngựa bạch sinh sản và ngựa thương phẩm theo hướng dược liệu, an toàn sinh học.
Nuôi ngựa bạch bằng thảo dược
Mô hình được coi là hướng đi mới trong phát triển kinh tế của địa phương, ngựa bạch không chỉ là loài vật quý hiếm, mà còn có giá trị kinh tế cao, có nhu cầu tiêu thụ lớn trên thị trường.
Với quy trình chăm sóc nghiêm ngặt, đảm bảo vệ sinh thú y, kết hợp chăn thả tự nhiên và chuồng trại theo tiêu chuẩn an toàn sinh học, mô hình không chỉ giúp tăng giá trị sản phẩm còn góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao thu nhập cho các thành viên HTX.
 |
|
Mô hình nuôi ngựa bạch theo hướng sinh học của HTX Mý Dao không chỉ giúp tăng giá trị sản phẩm còn góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao thu nhập cho các thành viên. |
Ban đầu, HTX nuôi tổng đàn 17 con ngựa bạch, đến nay tăng lên 30 con, từng bước hình thành chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ khép kín, gắn với bảo tồn nguồn gen ngựa bản địa quý hiếm.
Không chỉ mang lại giá trị kinh tế với thu nhập hơn 100 triệu đồng/tháng, mô hình còn mở ra cơ hội mới trong chuyển đổi sinh kế cho người dân địa phương, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thị trường nông sản ngày càng khắt khe với tiêu chuẩn chất lượng.
Anh Giàng Xuân Cường, Giám đốc HTX chia sẻ: “Nuôi ngựa bạch không chỉ mang lại thu nhập cao mà còn gắn với bảo tồn nguồn gen ngựa bản địa. Đây là vật nuôi rất phù hợp khí hậu, địa hình vùng cao. Đặc biệt, ngựa bạch được chăm sóc theo phương thức này, sản phẩm có giá trị dược liệu”.
Theo anh Cường, quy trình nuôi ngựa bạch được HTX xây dựng bài bản, theo hướng hữu cơ và khép kín, đảm bảo các yếu tố từ con giống, nguồn thức ăn, vệ sinh chuồng trại đến kiểm soát dịch bệnh. Ngựa được chăn thả tự nhiên tại các triền đồi, đồng thời bổ sung thảo dược bản địa như: lá đương quy, đẳng sâm… vào khẩu phần ăn để tăng đề kháng, thay thế kháng sinh thông thường. Định kỳ, HTX phối hợp với cán bộ thú y kiểm tra sức khỏe, tiêm phòng và ghi chép sổ theo dõi chặt chẽ cho từng cá thể ngựa.
Bên cạnh đó, quy trình sơ chế và chế biến sản phẩm từ ngựa bạch cũng được đầu tư đúng mức. Ngựa sau khi đạt độ tuổi và trọng lượng tiêu chuẩn sẽ được lựa chọn kỹ lưỡng để chế biến các dòng sản phẩm. Ngoài ra, phân chuồng ủ vi sinh để làm phân bón hữu cơ cho các mô hình nông nghiệp tuần hoàn. Toàn bộ quy trình đều được giám sát nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.
Hiện tại, HTX đang phối hợp với một số viện nghiên cứu, doanh nghiệp dược liệu trong và ngoài tỉnh chuẩn hóa các quy trình chăn nuôi, chế biến, tiến tới xây dựng chỉ dẫn địa lý và mã vùng nguyên liệu. Đây là bước quan trọng nhằm nâng tầm giá trị sản phẩm, đồng thời khẳng định vai trò của HTX trong chuỗi sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, gắn với y học cổ truyền và phát triển bền vững. Không chỉ mang tính kinh tế, mô hình còn tạo ra nhiều việc làm tại chỗ cho lao động địa phương, đặc biệt là phụ nữ và người dân tộc thiểu số.
Lợi ích “kép”
Không riêng tại xã Sìn Hồ, nhiều địa phương khác trên địa bàn tỉnh Lai Châu cũng có xu hướng phát triển chăn nuôi tập trung theo hướng an toàn sinh học.
Điển hình như cơ sở chăn nuôi trâu, bò của HTX Dung Bảo (xã Than Uyên) với quy mô hơn 100 con. HTX thiết kế khu chăn nuôi rộng hơn 1.000m2 với quy trình khép kín.
Để việc chăn nuôi hiệu quả và không gây ô nhiễm môi trường, ngoài chú trọng khâu vệ sinh chuồng trại, việc xử lý chất thải cũng được đặc biệt quan tâm. HTX tận dụng chất thải vừa làm hầm biogas lấy nhiên liệu đun nấu, vừa làm phân bón cho 5ha cỏ voi. Vì thế, toàn bộ diện tích cỏ voi quanh năm xanh tốt, phục vụ nhu cầu chăn nuôi, bán cho các hộ trong vùng.
Bên cạnh chăn nuôi trâu, bò, HTX còn xây dựng hệ thống chuồng nuôi lợn khép kín với quy mô từ 100 - 200 con, góp phần nâng cao thu nhập cho các thành viên và người lao động.
Anh Kiều Văn Dung, Giám đốc HTX chia sẻ: “Từ khi chăn nuôi tập trung theo hướng an toàn sinh học, các loại dịch bệnh trên đàn vật nuôi của HTX hầu như không có. Bởi, HTX thực hiện nghiêm công tác phòng bệnh như: xử lý chuồng trại, thức ăn, nước uống và vệ sinh môi trường chăn nuôi. Doanh thu cũng tăng lên đáng kể; tạo việc làm thường xuyên cho 7 lao động, với mức lương từ 4,5 - 6 triệu đồng/người/tháng và 10 lao động thời vụ, với số tiền công 150 nghìn đồng/người/ngày”.
 |
|
HTX Dung Bảo thiết kế khu chăn nuôi rộng hơn 1.000m2 với quy trình khép kín. |
Cũng là một trong những hộ chăn nuôi lợn tập trung theo hướng an toàn sinh học, gia đình anh Kiều Thanh Yên (bản Sam Sẩu) đầu tư, phát triển trang trại chăn nuôi lợn, quy mô gần 2.000 con lợn thương phẩm và 260 lợn nái.
Thời gian qua, dù bệnh dịch tả lợn Châu Phi tái xuất hiện rải rác ở một số địa phương trên địa bàn tỉnh, nhưng đàn lợn của gia đình anh Yên không bị ảnh hưởng, nhờ thực hiện tốt các quy định như: tắm, thay quần - áo, đeo khẩu trang, đi qua phòng khử khuẩn trước khi vào trang trại chăn nuôi. Gia đình anh Yên còn đầu tư xây dựng các dãy chuồng đều có quạt thông gió, dàn mát, camera giám sát…
Mô hình của gia đình anh Yên đã tạo việc làm cho 7 lao động với mức thu nhập từ 6 - 12 triệu đồng/người/tháng.
Góp phần nâng cao đời sống, giảm tỷ lệ hộ nghèo
Theo đại diện ngành nông nghiệp tỉnh, thực tế cho thấy thời gian qua, một số dịch, bệnh đang hoành hành trên đàn vật nuôi như: dịch tả lợn Châu Phi, viêm da nổi cục, lở mồm long móng trên đàn trâu, bò… làm nhiều hộ chăn nuôi điêu đứng, thì việc chăn nuôi gia súc tập trung theo hướng an toàn sinh học đang là cách làm kinh tế hiệu quả trên địa bàn. Bởi chế độ chăm sóc, phòng chống dịch bệnh trên đàn vật nuôi phải đảm bảo theo quy trình kỹ thuật, có tính chủ động cao, không chỉ ngăn chặn dịch bệnh từ bên ngoài lây vào còn đảm bảo vệ sinh môi trường khi các chất thải đều tận dụng làm biogas, phân hữu cơ bón cho cây trồng.
Việc phát triển chăn nuôi tập trung theo hướng an toàn sinh học đã giúp người dân giảm chi phí (nhất là công chăm sóc), giảm giá thành trong chăn nuôi. Cùng với đó, năng suất, chất lượng sản phẩm chăn nuôi tăng cao làm tăng hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.
Từ những lợi ích “kép” khi chăn nuôi gia súc tập trung theo hướng an toàn sinh học mang lại đã giúp nhiều HTX, hộ gia đình trên địa bàn xã có thu nhập cao và phòng, chống dịch bệnh trên vật nuôi hiệu quả. Vì vậy, không chỉ tạo sinh kế bền vững mà còn góp phần đặt nền móng cho hướng đi mới trong phát triển nông nghiệp vùng. Đây là tín hiệu tốt để cơ quan chuyên môn của xã tập trung tuyên truyền, vận động các chủ trang trại, hộ chăn nuôi mở rộng quy mô để nâng cao thu nhập. Đồng thời, đóng góp vào công cuộc giảm nghèo chung của toàn tỉnh.
Số liệu thống kê cho thấy, với 85% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, Lai Châu là một trong những địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn nhất cả nước. Tính đến cuối năm 2024, tỉnh còn 20.961 hộ nghèo (chiếm 19,46%), 10.053 hộ cận nghèo (chiếm 9,33%); tổng tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo là 28,79%.
Nhằm thực hiện hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững, trong thời gian tới, tỉnh sẽ tập trung đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế hợp tác theo chiều sâu gắn với thực hiện chương trình phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Trong đó, tỉnh phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh phát triển mô hình HTX, hỗ trợ HTX ứng dụng công nghệ để đưa vào sản xuất nhằm gia tăng giá trị kinh tế.
Nhật Nam