Trong bối cảnh Cao Bằng tập trung thực hiện các chương trình, chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi thoát nghèo, việc khuyến khích phát triển kinh tế tập thể, HTX trên mọi lĩnh vực kinh tế đã trở thành một chiến lược trọng tâm. Đặc biệt, tỉnh chú trọng phát triển các HTX gắn liền với các sản phẩm nông sản đặc thù theo từng vùng, tạo ra những mô hình hiệu quả và có khả năng nhân rộng.
HTX thúc đẩy kinh tế hiệu quả
Những năm qua, Cao Bằng đã chứng kiến sự xuất hiện của nhiều HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, đa dạng và sáng tạo, góp phần đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xóa đói giảm nghèo. Tính đến nay, toàn tỉnh có 387 HTX, trong đó có 132 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, chiếm 34%. Các HTX này không ngừng mở rộng ngành nghề, tạo công ăn việc làm cho nông dân, từng bước cải thiện đời sống người lao động.
Một ví dụ điển hình là HTX Án Lại (huyện Hòa An), với mô hình phát triển vùng nguyên liệu dong riềng và sản xuất tinh bột, HTX không chỉ giữ gìn nghề làm miến truyền thống mà còn tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho các thành viên và hơn 200 hộ liên kết trong xã. Nhờ sự hỗ trợ từ các cấp, HTX đã đầu tư xây dựng nhà xưởng, mua sắm máy móc, nâng cao năng suất. Việc bao tiêu sản phẩm với sản lượng trung bình 6 tấn/hộ/năm đã đảm bảo đầu ra ổn định cho người dân. Hiện tại, các thành viên HTX và khoảng 20 lao động địa phương có thu nhập bình quân 4,5 triệu đồng/người/tháng. Cây dong riềng nhờ đó đã thực sự trở thành "cây xóa đói giảm nghèo" ở vùng đất này.
Một mô hình HTX tiêu biểu khác là HTX nông nghiệp Yên Công (thành phố Cao Bằng). Thành lập từ năm 2020 với 7 thành viên và vốn điều lệ 2 tỷ đồng, HTX đã mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà xưởng, trại nuôi trồng nấm trên diện tích 6.000m². Nhờ quy trình sản xuất nghiêm ngặt, đảm bảo chất lượng, nấm hương của HTX được người tiêu dùng đón nhận và đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao.
HTX đầu tư máy móc hiện đại như máy sấy nấm, máy hấp khử trùng, máy nghiền, kho cấp đông, cho sản lượng hàng năm từ 60 - 70 tấn nấm hương, tiêu thụ tại nhiều tỉnh thành lớn. HTX không chỉ mang lại thu nhập bình quân 400-500 triệu đồng/năm mà còn tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương với mức lương trung bình 5,5 triệu đồng/tháng, cùng với 10-12 lao động thời vụ có thu nhập 4,5 triệu đồng/tháng. Mô hình này cho thấy tiềm năng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng và giải quyết việc làm hiệu quả.
 |
|
Sản xuất nấm hàng hóa tại HTX Yên Công giúp người dân, thành viên nâng cao thu nhập. |
Hay như HTX Tâm Hoà với thương hiệu "Lạp sườn Tâm Hòa" được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu. Sự thành công của HTX này không chỉ thể hiện ở việc tạo dựng uy tín trên thị trường trong nước mà còn vươn ra quốc tế thông qua các hội chợ thương mại.
Chắp cánh cho HTX
Là một địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số nên phát triển HTX được xác định là hướng đi phù hợp nhằm tạo việc làm, giúp người dân giảm nghèo. Trước thực tiễn này, Liên minh HTX Việt Nam với vai trò bảo vệ quyền và lợi ích của các thành viên đã đẩy mạnh hỗ trợ tỉnh Cao Bằng phát triển các HTX.
Đơn cử như HTX Án Lại đã nhận được nguồn kinh phí hỗ trợ từ Liên minh HTX Việt Nam, cùng với ngành nông nghiệp tỉnh Cao Bằng và Sở Công Thương tỉnh Cao Bằng. Khoản hỗ trợ này đã giúp HTX xây dựng nhà xưởng, mua máy móc phục vụ sản xuất miến dong, nâng cao năng suất và tạo việc làm cho người dân địa phương.
Còn HTX nông nghiệp Yên Công cũng đã tiếp cận được các nguồn vốn từ Liên minh HTX Cao Bằng để đầu tư mở rộng diện tích trồng nấm hương.
 |
|
HTX Cai Bộ (Quảng Hòa) ứng dụng công nghệ phơi miến hiện đại. |
Đặc biệt, đối với các HTX bị thiệt hại do bão số 3 (năm 2024), Liên minh HTX Việt Nam đã hỗ trợ 2 tấn gạo thông qua Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng để ủng hộ nhân dân và các HTX bị thiệt hại tại các huyện Hà Quảng, Nguyên Bình và Bảo Lạc.
Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng cũng tổ chức và hỗ trợ các HTX trên địa bàn tỉnh tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức hoặc phối hợp tổ chức. Tiêu biểu như HTX Tâm Hoà và HTX Hà Khiêm đã được hỗ trợ tham gia Hội chợ xúc tiến thương mại cho khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã năm 2024 tại khu vực Miền Trung – Tây Nguyên.
Trong quá trình sản xuất, Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam đã giao vốn cho Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng quản lý và giải ngân cho các HTX có nhu cầu. Tính đến nay, đã có 15 HTX ở Cao Bằng tiếp cận được nguồn vốn này để đầu tư cho sản xuất, kinh doanh.
Ngoài ra, Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng cũng thường xuyên phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam để triển khai các chương trình tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và thành viên HTX, hỗ trợ xúc tiến thương mại, chuyển đổi số và các hoạt động khác nhằm thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh.
Với sự tiếp sức của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và một số ban ngành liên quan, các HTX tại Cao Bằng tập trung phát triển các sản phẩm nông nghiệp đặc thù, phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh nghiệm sản xuất của người dân. Điều này giúp các thành viên HTX có nguồn thu nhập ổn định và bền vững từ chính mảnh đất quê hương.
Những trợ lực này cũng tạo điều kiện cho nhiều HTX tập trung sản xuất theo quy trình, ứng dụng khoa học kỹ thuật và xây dựng thương hiệu. Từ đó giúp HTX nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm nông nghiệp của Cao Bằng. Không đâu xa, HTX nông nghiệp Yên Công là một minh chứng điển hình với sản phẩm nấm hương đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, có thị trường tiêu thụ rộng khắp và mang lại thu nhập cao cho các thành viên.
Đặc biệt, các HTX không chỉ tạo việc làm trực tiếp cho các thành viên mà còn thu hút lao động địa phương, góp phần giải quyết tình trạng thiếu việc làm ở vùng nông thôn. Mức thu nhập bình quân của người lao động trong các HTX như Yên Công (5,5 triệu đồng/tháng) cho thấy sự cải thiện đáng kể so với thu nhập trước khi tham gia HTX.
Rõ ràng, sức mạnh của HTX ở Cao Bằng trong giảm nghèo là không thể bàn cãi. Năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn tỉnh đã giảm 4,67%, vượt chỉ tiêu đề ra. Tỉnh cũng đã giảm hơn 6.000 hộ nghèo, đưa tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh xuống còn 20,04% vào cuối năm 2024.
Với sự phát triển của các HTX và một số thuận lợi trong tiêu thụ, quảng báo nông đặc sản, Cao Bằng tiếp tục hy vọng sẽ hoàn thành mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 4% trở lên trong năm 2025. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo phấn đấu giảm từ 5% trở lên, và tỷ lệ hộ nghèo là người dân tộc thiểu số giảm từ 4% trở lên.
Nhân rộng mô hình HTX: Chiến lược cho tương lai
Những kết quả và mục tiêu này cho thấy sự nỗ lực và quyết tâm cao của tỉnh Cao Bằng trong việc thực hiện các chương trình giảm nghèo bền vững, trong đó có vai trò quan trọng của các HTX.
Để tiếp tục nâng cao vai trò của HTX trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, Cao Bằng đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó, công tác tuyên truyền, phổ biến Luật HTX và các chương trình phát triển nông nghiệp được chú trọng. Tỉnh cũng ban hành các chính sách hỗ trợ về đào tạo cán bộ và nguồn nhân lực, đất đai, tín dụng, khoa học công nghệ, tiếp thị, mở rộng thị trường, phát triển hạ tầng sản xuất và chế biến, cũng như hỗ trợ thành lập mới HTX.
Những nỗ lực này, tỉnh kỳ vọng không chỉ giúp kinh tế HTX ở Cao Bằng tiếp tục phát triển đáng kể về cả số lượng và chất lượng mà hoạt động của các HTX sẽ ngày càng đa dạng với nhiều loại hình dịch vụ, tạo điều kiện thuận lợi cho các thành viên và hộ nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, thúc đẩy sản xuất kinh doanh ở khu vực nông thôn.
Đại diện Liên minh HTX tỉnh Cao Bằng cho rằng, Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và nhân rộng các mô hình kinh tế HTX gắn với chuỗi giá trị, tạo động lực mạnh mẽ cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo.
Đồng thời, tỉnh tích cực triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), chú trọng đầu tư xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh. Mục tiêu cuối cùng là phát huy sức mạnh tổng hợp của các HTX trong việc xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng nông thôn, hướng tới đạt tiêu chí số 13 về hình thức tổ chức sản xuất trong xây dựng nông thôn mới, góp phần xóa đói giảm nghèo một cách bền vững.
Trí Chiến