Theo đánh giá của các cơ quan ban ngành, một yếu tố quan trọng trong thành công của công tác giảm nghèo tại Đồng Tháp là sự thay đổi tư duy của người dân khi tham gia vào mô hình phát triển kinh tế tập thể, HTX.
Chuyển hướng sản xuất
Gần đây, tỉnh Đồng Tháp phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân chuyên nghiệp, chuyển mạnh từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp.
HTX Dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thới, phường Cao Lãnh, là một trong những đơn vị tiêu biểu của tỉnh. Hiện nay, HTX kinh doanh 4 ngành nghề: thuốc bảo vệ thực vật và phân bón; nông ngư cụ; túi bao xoài; liên kết tiêu thụ xoài cho nông dân.
Ông Võ Tấn Bảo, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thới chia sẻ, thay đổi lớn nhất của HTX là chuyển từ mô hình sản xuất đơn lẻ sang ứng dụng khoa học công nghệ và liên kết với doanh nghiệp để sản xuất theo chuỗi. Trong đó, vai trò đầu tàu của HTX được thể hiện khi HTX ký hợp đồng tiêu thụ nông sản của nông dân với các công ty và ký hợp đồng cung cấp hàng nông sản vào các siêu thị.
![]() |
Sản phẩm xoài của HTX Dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thới được xuất khẩu ra nước ngoài. |
Từ đầu vào đến đầu ra, HTX phối hợp Viện Cây ăn quả miền Nam thực hiện khoảng 40ha sản xuất xoài theo tiêu chuẩn VietGAP để xuất sang thị trường nước ngoài như: Mỹ, Nga, Hà Lan, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc...
HTX phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp TP Cao Lãnh thực hiện mô hình xoài rải vụ hàng trăm héc ta, liên kết với nhiều công ty phân thuốc hữu cơ cung cấp cho thành viên theo hình thức trả trong 4 tháng không tính lãi.
HTX còn liên kết Trường Đại học Cần Thơ thực hiện mô hình sản xuất xoài theo hướng bền vững thích ứng biến đổi khí hậu gắn với hợp đồng tiêu thụ trên diện tích khoảng 150 ha.
Năm 2022, lô xoài 3 tấn đầu tiên của HTX xuất sang thị trường nước ngoài. Sau đó, HTX tiếp tục mở rộng thị trường cho sản phẩm đặc trưng của địa phương. Để xuất khẩu sang châu Âu, HTX phải thay đổi mô hình sản xuất từ đơn lẻ sang ứng dụng khoa học công nghệ và liên kết với doanh nghiệp để sản xuất theo chuỗi, từ đó giải quyết đầu ra cho trái xoài ổn định.
“Hiện, HTX có 144 thành viên tham gia. HTX là nơi giúp các thành viên giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong sản xuất, từ đó giúp nông dân biết chăm sóc cây xoài tốt hơn, bán với giá cao hơn", ông Bảo cho hay.
Tạo dấu ấn cho HTX
Cũng giống như HTX Dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thới, khi tham gia vào HTX dịch vụ nông nghiệp Thắng Lợi (xã Tháp Mười), các thành viên được tiếp cận với những cách làm, tư duy mới. Từ đó, bà con thay đổi cách thức sản xuất, bắt nhịp kịp với kinh tế thị trường, tận dụng tối đa lợi thế để khai thác hết tiềm năng, đem lại giá trị gia tăng cao hơn cho sản phẩm.
Chị Hồ Thị Phước Hoàng, ấp 5, xã Tháp Mười cho biết: "Lúc trước làm nông nghiệp cực lắm, đầu tắt mặt tối không có thời gian rảnh nhưng thu nhập không ổn định. Tuy nhiên, từ khi tham gia HTX, làng thông minh, bà con có nhiều thời gian rảnh hơn do mọi hoạt động sản xuất điều được ứng dụng khoa học kỹ thuật, sức người được thay thế bằng máy móc từ sạ giống, phun phân, xịt thuốc đến thu hoạch". Ngoài ra, việc tổ chức chợ đồng quê giúp thành viên HTX có thêm thu nhập từ thời gian nhàn rỗi, đồng thời quảng bá hình ảnh địa phương.
HTX dịch vụ nông nghiệp Thắng Lợi được thành lập trên 20 năm, hiện có các dịch vụ là tưới tiêu, cày xới, liên kết sản xuất lúa giống và lúa hàng hóa, sản xuất nước đóng bình, đóng chai.
Gần 100% diện tích của HTX được sản xuất theo tiêu chuẩn SRP và liên kết tiêu thụ bền vững với các doanh nghiệp. Với cách suy nghĩ mới, Ban quản trị và thành viên HTX đang hướng đến mục tiêu từng bước khai thác hết tiềm năng, lợi thế để đem lại giá trị gia tăng cho thành viên HTX.
![]() |
Phiên chợ đồng quê tạo dấu ấn cho HTX dịch vụ nông nghiệp Thắng Lợi trong việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm. |
Đặc biệt, cuối năm 2024, HTX tổ chức phiên chợ đồng quê thu hút hàng ngàn người dân trong và ngoài địa phương đến tham quan nhằm quảng bá các sản phẩm của thành viên tự trồng, những món ăn dân dã gắn liền với nền văn hóa của người dân vùng Nam bộ như bánh xèo, cháo cá lóc rau đắng, ốc, ba khía hấp.
Ngoài ra, phiên chợ còn có không gian giao lưu đờn ca tài tử cho du khách yêu thích nghệ thuật. Việc khởi xướng chợ đồng quê không chỉ tăng thêm thu nhập cho thành viên mà còn giúp các thành viên HTX có nhiều thời gian, cơ hội trao đổi kinh nghiệm sản xuất...
Về định hướng phát triển, ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX dịch vụ nông nghiệp Thắng Lợi cho biết: Chợ quê chỉ là bước đầu, HTX đang từng bước vận động bà con làm theo hướng hữu cơ trong sản xuất nông nghiệp, hướng tới lúa cá, lúa vịt để phát triển chợ đồng quê thành mô hình du lịch cộng đồng. Thời gian tới, HTX có kế hoạch phát triển thêm các dịch vụ như nhà máy lau bóng gạo, chà lúa, sản xuất gạo an toàn để đóng gói xuất khẩu hoặc cung cấp trong địa phương.
Hiện tại, HTX đang tham gia thực hiện Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL”. Hiện có 150 ha đăng ký sản xuất lúa Dự án tiên phong “Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo để thích ứng với Biến đổi khí hậu và Phát triển bền vững ở ĐBSCL (TRVC)” thông qua Công ty TNHH XNK Chơn Chính, nhằm tăng thu nhập từ việc cung cấp chứng chỉ carbon cho các đơn vị đủ điều kiện.
Góp phần nâng cao đời sống cho người lao động
Tại Đồng Tháp, lĩnh vực kinh tế tập thể (KTTT), HTX đã góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho lao động nông thôn. Các HTX trên địa bàn tỉnh từng bước hoạt động có hiệu quả, chú trọng ứng dụng, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với xây dựng nông thôn mới, góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn tỉnh.
Trước khi thực hiện sáp nhập với tỉnh Tiền Giang, mục tiêu của tỉnh Đồng Tháp trong giai đoạn 2021-2025 là giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 0,2% mỗi năm, phấn đấu đến năm 2025 tỷ lệ hộ nghèo còn dưới 3%. Đồng thời, thu nhập bình quân của hộ nghèo sẽ tăng ít nhất 1,8 lần so với năm 2020.
Năm 2024, tỉnh thành lập mới 7 HTX, nâng tổng số HTX toàn tỉnh lên 242 HTX với khoảng 62.800 thành viên, doanh thu bình quân của 1 HTX là 2.516 triệu đồng, thu nhập bình quân của người lao động là 81 triệu đồng, thành lập mới 1 Liên hiệp HTX hoạt động trong ngành nghề, lĩnh vực chủ lực của tỉnh; phấn đấu toàn tỉnh có 1.018 THT với khoảng 51.700 thành viên (doanh thu bình quân 541 triệu đồng/THT, lợi nhuận bình quân 144 triệu đồng/THT.
Theo dự báo, hợp tác quốc tế ngày càng phát triển, các chuỗi cung ứng toàn cầu tạo sự liên kết chặt chẽ của nền kinh tế thế giới, khu vực KTTT, HTX có cơ hội mở rộng thị trường, đặc biệt là xuất khẩu nông sản và nông sản chế biến, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ hiện đại vào sản xuất; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Tỉnh khuyến khích thành lập mới HTX đảm bảo các nguyên tắc tự nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, có định hướng phát triển tốt, nhân sự có năng lực, tâm huyết. Xây dựng và phát triển mô hình KTTT, HTX bền vững, tập trung phát triển HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, HTX liên kết sản xuất, tiêu thụ gắn với truy xuất nguồn gốc, mã vùng trồng, HTX liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị, thích ứng hội nhập và biến đổi khí hậu gắn với xây dựng nông thôn mới và tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Đồng thời hỗ trợ HTX chuyển đổi số, phát triển thương mại điện tử, phân phối hàng hóa, dịch vụ trên nền tảng thương mại điện tử; phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Hội quán gắn với liên kết tiêu thụ, gắn với sản phẩm đặc trưng, tiềm năng của địa phương, truy xuất nguồn gốc, mã vùng trồng, tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP)...
Hoàng Hà