Từ những đồi chè xanh mướt ở Long Cốc hay Thanh Sơn, hương vị chè Phú Thọ đang từng bước lan tỏa mạnh mẽ - không chỉ qua những chén trà mà còn bằng cả một hệ sinh thái sản xuất hiện đại, chuỗi giá trị rõ ràng và những nỗ lực không ngừng nghỉ của các HTX.
Xây dựng thương hiệu chè Phú Thọ
 |
|
Đồi chè Long Cốc tại Phú Thọ được mệnh danh là “Vịnh Hạ Long của vùng trung du”, nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp và những sản phẩm chè chất lượng cao. (Ảnh: HTX sản xuất chè an toàn xã Long Cốc) |
Cây chè không chỉ là thức uống quen thuộc gắn với đời sống văn hóa của người dân Đất Tổ, mà còn là sinh kế chính của hàng chục nghìn hộ nông dân. Tuy nhiên, trong nhiều năm, giá trị kinh tế của cây chè vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.
Nguyên nhân chủ yếu đến từ quy mô sản xuất nhỏ lẻ, kỹ thuật lạc hậu, thiếu liên kết, sản phẩm chủ yếu dừng lại ở mức sơ chế, chưa xây dựng được thương hiệu rõ ràng, dẫn đến giá bán thấp, sức cạnh tranh kém. Không ít thời điểm, người trồng chè rơi vào cảnh “được mùa mất giá”, thu nhập bấp bênh.
Nhận thức được điều đó, những năm gần đây, tỉnh Phú Thọ đã triển khai hàng loạt giải pháp: từ quy hoạch vùng chè tập trung, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trồng trọt - chế biến, đến phát triển sản phẩm OCOP và đặc biệt là xây dựng thương hiệu tập thể.
Năm 2020, nhãn hiệu chứng nhận “chè Phú Thọ” được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ, đánh dấu bước ngoặt quan trọng cho ngành chè của tỉnh. Hiện nay, nhiều HTX, doanh nghiệp đã được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu này - thể hiện sự chuyển hướng mạnh mẽ sang tư duy chuẩn hoá chất lượng và nguồn gốc sản phẩm.
HTX - cầu nối nâng giá trị và khẳng định thương hiệu
Trong hành trình xây dựng và lan tỏa thương hiệu chè Phú Thọ, các HTX nổi lên như những “đầu tàu” của chuỗi giá trị, gắn kết sản xuất với chế biến, tiêu thụ, truy xuất nguồn gốc và xây dựng hình ảnh sản phẩm.
Ra đời từ năm 2018, HTX sản xuất Chè an toàn xã Long Cốc cũng là một trong những chủ thể được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu Chè Phú Thọ.
Nhờ chất lượng vượt trội, các sản phẩm của HTX được tiêu thụ rất tốt, đặc biệt trong những mùa cao điểm. Tại dịp Lễ hội Đền Hùng và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm nay, sức tiêu thụ lớn đến mức HTX “không còn một cân chè nào để bán”.
 |
|
HTX có nhiều sản phẩm đạt OCOP 4 sao. (Ảnh: HXT sản xuất chè an toàn xã Long Cốc) |
HTX liên kết với gần 30 hộ trồng chè với diện tích khoảng 40 ha, trong đó có trên 10 ha được chứng nhận VietGAP. Theo Giám đốc Phạm Thị Hạnh, HTX có dây chuyền sản xuất ổn định, lại nằm ngay ở một trong những vùng trồng chè lớn nhất của tỉnh và cả nước, tuy nhiên, đôi khi vẫn bị thiếu nguyên liệu.
“Việc lựa chọn chè nguyên liệu đầu vào rất quan trọng. Chè nguyên liệu phải đạt tiêu chuẩn thì sản phẩm sản xuất ra mới đạt chất lượng tốt, được người tiêu dùng công nhận”, bà Hạnh trăn trở.
Hiện, HTX vẫn đang vận động người dân trồng chè theo tiêu chuẩn VietGAP, đảm bảo chất lượng, đáp ứng nhu cầu thị trường, đồng thời góp phần giữ gìn uy tín, nhãn hiệu chứng nhận Chè Phú Thọ.
Thiếu nguồn nguyên liệu đầu vào ổn định, đạt chuẩn cũng là khó khăn trong những ngày đầu thành lập của HTX chè Thành Nam.
Để khắc phục điểm yếu này, HTX đã tập trung tuyên truyền, vận động để người dân hướng đến sản xuất chè sạch, an toàn; thay đổi cách làm chè theo kinh nghiệm truyền thống sang ứng dụng khoa học kỹ thuật bằng cách mời các chuyên gia hàng đầu trong ngành chè về tập huấn kỹ thuật cho người dân.
Các hộ liên kết cung cấp nguyên liệu cho HTX phải ký hợp đồng, cam kết thực hiện sản xuất các giống chè đồng nhất theo yêu cầu của HTX, chè thu hoạch đạt từ 5 năm tuổi trở lên, áp dụng đúng quy trình trồng chè theo tiêu chuẩn VietGAP. Trong quá trình trồng các hộ liên kết cũng phải chịu sự giám sát, kiểm tra thường xuyên của HTX.
Mỗi sản phẩm chè trước khi đưa ra lưu thông được đóng gói theo tiêu chuẩn, có tem nhãn hàng và tem điện tử truy xuất nguồn gốc.
Năm 2023, HTX đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Chè Phú Thọ” cho 20 ha vùng nguyên liệu chè xanh. Hiện nay, HTX có hơn 15 sản phẩm chè các loại, trong đó có 2 sản phẩm đã được công nhận OCOP 3 sao. Sản phẩm của HTX đã được xuất khẩu sang Ả Rập Xê Út và được bày bán trong hệ thống các cửa hàng, siêu thị trong và ngoài tỉnh.
Đòn bẩy giảm nghèo bền vững và định hướng tương lai
Từ một cây trồng quen thuộc, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, doanh nghiệp và HTX, chè Phú Thọ đang từng bước trở thành sản phẩm hàng hóa có thương hiệu rõ ràng, giá trị cao và đặc biệt - tạo ra cơ hội thoát nghèo bền vững cho người dân.
Nhiều hộ gia đình sau khi tham gia HTX, liên kết sản xuất đã ổn định thu nhập. HTX không chỉ hỗ trợ đầu ra mà còn tổ chức sản xuất, chế biến, giúp người dân tiếp cận khoa học kỹ thuật, tham gia bảo vệ nhãn hiệu và xây dựng chuỗi giá trị bền vững.
Trong hành trình này, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Phú Thọ đã đồng hành, hỗ trợ các HTX với các chương trình đào tạo, hỗ trợ tiếp cận vốn tín dụng, khoa học công nghệ; hướng dẫn đăng ký thương hiệu, tem truy xuất nguồn gốc và xây dựng hồ sơ sản phẩm OCOP.
Đặc biệt, nhiều HTX đã nhận được hỗ trợ về kết nối thị trường trong các sự kiện xúc tiến thương mại, hội chợ ngành hàng nông sản, giúp mở rộng tệp khách hàng, tăng doanh số bán hàng và nâng cao uy tín thương hiệu.
Trên bình diện quốc gia, Liên minh HTX Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng phát triển kinh tế tập thể gắn với chuỗi giá trị nông sản chủ lực, trong đó có cây chè. Các chương trình đào tạo, tập huấn và hoạt động kết nối chuỗi cung ứng vùng miền đã góp phần nâng tầm vai trò của các HTX chè tại Phú Thọ trong tiến trình phát triển nông nghiệp hiện đại.
Không chỉ vậy, Liên minh HTX Việt Nam cũng đã tích cực vận động chính sách hỗ trợ cho kinh tế tập thể - HTX, cho những HTX nông nghiệp có tiềm năng như các HTX chè tại Phú Thọ.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa các HTX năng động, Liên minh HTX tỉnh Phú Thọ, Liên minh HTX Việt Nam cùng sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương đang tạo thành một “kiềng ba chân vững chắc” để chè Phú Thọ không chỉ đứng vững trong nước mà còn đủ sức cạnh tranh toàn cầu.
Minh Khôi