Trên địa bàn xã Triệu Nguyên hiện có HTX dịch vụ nông nghiệp Triệu Nguyên (ở thôn Xuân Lâm) được xem là điển hình trong phát triển kinh tế tập thể, góp phần vào việc giảm nghèo cho người dân địa phương.
Nâng giá trị hạt đậu
HTX này có các sản phẩm được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh Quảng Trị đánh giá cao về chất lượng và có giá thành hợp lý như: Trà đậu đen xanh lòng hoa nhài, trà đậu đen xanh lòng lá dứa, bột sâm bố chính, rượu sâm bố chính, trà sâm, sâm bố chính tươi và sấy khô, lạc nhân…
![]() |
Đóng gói sản phẩm trà đậu đen xanh lòng hoa nhài của HTX dịch vụ nông nghiệp Triệu Nguyên. |
Trong đó, phải kể đến sản phẩm trà đậu đen xanh lòng hoa nhài của HTX được cấp giấy chứng nhận OCOP đạt chuẩn 4 sao của Quảng Trị và được công nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu.
Thời gian qua, HTX dịch vụ nông nghiệp Triệu Nguyên đã thực hiện một sứ mệnh là xây dựng thương hiệu đậu đen xanh lòng cho xã Triệu Nguyên và đưa nông sản của địa phương đi xa hơn với giá trị và chất lượng tốt nhất. Đấy cũng là mục đích để HTX phát triển thành công sản phẩm trà đậu đen xanh lòng hoa nhài và nhiều sản phẩm khác.
Với chủ trương tự chủ nguyên liệu từ những ngày đầu, đến nay HTX đã có vùng trồng rộng hơn 6 ha, với 15 hộ cùng tham gia trồng đậu đen xanh lòng theo hướng thuận tự nhiên, tiến dần đến xây dựng vùng trồng đạt tiêu chuẩn VietGAP.
Tại vùng trồng đậu đen xanh lòng, HTX này chuyển giao giống, kỹ thuật canh tác cho bà con và rồi thu mua. Giống đậu được sử dụng hoàn toàn là giống bản địa, không lai căng. Do đất trồng đậu màu mỡ và khí hậu phù hợp nên cây đậu trồng phát triển tốt, hoàn toàn không dùng thuốc trừ sâu phân bón hóa học, do đó mức độ đậu sạch của HTX được đảm bảo tuyệt đối.
HTX đến hướng dẫn kỹ thuật về chuẩn trồng đậu để chủ động kiểm soát chất lượng nguồn nguyên liệu đầu vào. Mùa thu hoạch, các thành viên HTX lại tỏa đi khắp thung lũng len lỏi vào những nương đậu cùng bà con thu hoạch những chùm quả chín. Đậu thu hoạch về bà con phơi khô, tách vỏ lấy hạt và tiếp tục phơi 3 - 4 nắng, rồi chuyển cho HTX chế biến thành sản phẩm trà đậu đen xanh lòng hoa nhài.
Đưa trà đậu đen ra khỏi thung sâu núi cao
Chị Nguyễn Thị Phượng, Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Triệu Nguyên, cho biết với mong muốn bảo tồn, trồng và nâng cao giá trị giống đậu đen xanh lòng hạt nhỏ của địa phương, tạo ra sản phẩm giải khát mới từ nguyên liệu nông sản truyền thống, HTX đã đứng ra liên kết với các hộ dân trên địa bàn xã theo hướng HTX cung cấp hạt giống, hướng dẫn quy trình canh tác theo hướng tự nhiên, xây dựng vùng sản xuất an toàn có diện tích hơn 6 ha để chủ động nguyên liệu.
![]() |
HTX đã đứng ra liên kết trồng đậu đen xanh lòng với các hộ dân trên địa bàn xã Triệu Nguyên. |
Theo chị Phượng, hạt đậu đen xanh lòng đưa vào sản xuất trà được lựa chọn kỹ càng, được rang bằng máy đúng tiêu chuẩn giúp chín hết nhân xanh nhưng không làm cháy vỏ nên sản phẩm giữ được tối đa các thành phần dinh dưỡng, phát huy tác dụng tốt cho sức khỏe, có vị thanh nhẹ, dễ uống. Thành phẩm sau khi rang được phối trộn với hoa nhài theo công thức chuyên biệt gia truyền và được người tiêu dùng đánh giá cao.
Là một thành viên tham gia HTX ngay từ những ngày đầu, anh Trần Huy (ở thôn Xuân Lâm) cho biết, việc biến một đặc sản địa phương như cây đậu đen xanh lòng thành một sản phẩm OCOP 4 sao, tạo ra thu nhập cũng là điều đáng tự hào, nhưng còn tự hào hơn khi sản phẩm này làm ra đã được nhiều người biết đến, giá trị hạt đậu đã tăng lên, sản phẩm nông sản đặc sản của địa phương đã vượt ra khỏi thung sâu núi cao.
Còn theo ông Trần Văn Thắng, một trong những hộ có diện tích trồng đậu đen lớn của xã Triệu Nguyên cho biết: Nếu thời tiết thuận lợi, đậu đen là cây trồng ngắn ngày đem lại nguồn thu nhập khá cao cho gia đình tôi. Nhờ có HTX mà đầu ra của bà con trồng đậu ở địa phương ngày càng ổn định, đời sống nâng lên, hết cảnh đói nghèo.
Về đầu ra của sản phẩm trà đậu đen xanh lòng hoa nhài (được cho là có nhiều công dụng như hỗ trợ giấc ngủ ngon, giải nhiệt, lọc gan thận, chống lão hóa, giúp đen tóc…) thời gian đầu cũng đầy thách thức khi HTX chỉ bán được cho một số đầu mối ở xã, huyện và một số cửa hàng nông sản trong tỉnh.
Sau đó, theo chia sẻ của anh Trần Huy, xác định muốn tham gia thị trường lớn hơn phải có đối tác uy tín, các thành viên HTX mang trà của mình đi các hội chợ thương mại, hội chợ đặc sản vùng miền ở trong và ngoại tỉnh để giới thiệu với các khách hàng từ khắp các tỉnh thành. Đồng thời, thông qua các hội nghị xúc tiến thương mại, phía HTX đã gửi sản phẩm cho các doanh nghiệp và những đơn vị bán lẻ, qua các tour du lịch trong và ngoài tỉnh để quảng bá và tiêu thụ.
Không chỉ vậy, HTX đã đưa hạt đậu trong thung lên sàn thương mại điện tử Shopee, các website Sinh Thái Việt, Quảng Trị Mart và chợ sản phẩm trực tuyến (thuộc Liên minh HTX Việt Nam)...
Cần được nhân rộng
Chưa kể tất cả thành viên HTX đều sử dụng các mạng xã hội facebook, zalo để bán hàng. Nhờ đó khách liên hệ mua sản phẩm mỗi ngày một nhiều hơn. Trong số sản lượng đậu thu hằng năm thì có khoảng 1/3 là bán lẻ cho khách qua facebook, zalo, các website, sàn thương mại điện tử. Còn lại là bán cho khách quen nhiều năm và phân phối đến các cửa hàng nông sản trong tỉnh.
![]() |
Nhờ có HTX chuyên tâm với cây đậu đen giúp cho đời sống người dân ở xã Triệu Nguyên ngày càng khấm khá. |
Có thể nói sự năng động và hiệu quả của mô hình liên kết trồng và chế biến cây đậu đen xanh lòng của HTX dịch vụ nông nghiệp Triệu Nguyên rất cần được nhân rộng. Về phía Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị trong thời gian qua đã có nhiều hoạt động để hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác ở huyện Đakrông nói riêng và ở xã Triệu Nguyên nói riêng.
Đặc biệt là thúc đẩy quảng bá và tiêu thụ sản phẩm OCOP như với sản phẩm trà đậu đen xanh lòng hoa nhài của HTX dịch vụ nông nghiệp Triệu Nguyên. Trong đó có việc hỗ trợ đưa sản phẩm vào mô hình chợ trực tuyến, các siêu thị, trưng bày và tiêu thụ hàng hóa ổn định.
Bên cạnh đó, từ sự quan tâm định hướng của Liên minh HTX Việt Nam thì Liên minh HTX tỉnh Quảng Trị đã có những hoạt động cụ thể nhằm nâng cao khả năng nhận diện sản phẩm OCOP của HTX ở Triệu Nguyên. Đặc biệt là tạo dựng uy tín và thương hiệu cho HTX, đồng thời thúc đẩy tiêu thụ và tạo điều kiện kết nối vào các hệ thống phân phối lớn.
Những hoạt động hỗ trợ thiết thực như vậy không chỉ giúp HTX ở Triệu Nguyên tiếp tục nâng cao giá trị sản phẩm từ cây đậu đen xanh lòng, tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường mà còn góp phần quảng bá sản phẩm đặc trưng, chất lượng của địa phương đến đông đảo người tiêu dùng. Đây được xem là một bước đi quan trọng trong việc thực hiện hiệu quả Chương trình OCOP và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Hơn thế nữa, thành công của HTX với cây đậu đen trên địa bàn xã Triệu Nguyên đã mở ra nhiều triển vọng cho hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng hàng hóa của địa phương, thúc đẩy việc áp dụng khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất, nâng cao năng suất và chất lượng giống cây trồng, góp phần tăng thu nhập, cải thiện đời sống của người dân.
Thanh Loan