Huyện Văn Yên có tiềm năng về đất soi bãi màu mỡ, ruộng nước nhiều, lợi thế cho phát triển cây nông nghiệp ngắn ngày nên có nhiều phụ phẩm nông nghiệp tận dụng cho phát triển chăn nuôi. Bởi vậy, những năm qua, xã đã tích cực vận động nhân dân phát huy tiềm năng, thế mạnh tại chỗ vào phát triển chăn nuôi xanh, góp phần không nhỏ vào thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo của địa phương.
Mô hình tiêu biểu
Sinh ra và lớn lên tại vùng đất quế, anh Lý Hai, dân tộc Dao, thôn Làng Mới, xã Đại Sơn luôn trăn trở về việc làm thế nào để nâng cao giá trị kinh tế của quế Văn Yên.
Nhận thấy mô hình trồng quế truyền thống chủ yếu bán nguyên liệu thô với giá thấp, anh quyết định nghiên cứu và phát triển mô hình quế hữu cơ theo tiêu chuẩn VietGAP. Năm 2020, anh thành lập HTX Bình An để tập hợp những thanh niên và các hộ có chung ý chí trồng, sản xuất chế biến các sản phẩm quế hữu cơ. HTX đã liên kết sản xuất với hơn 300 hộ trong xã với diện tích 400 ha, trong đó có 100 ha quế hữu cơ.
Không sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu, mà thay vào đó, anh sử dụng phân bón hữu cơ và các biện pháp sinh học để bảo vệ cây trồng. Nhờ đó, sản phẩm quế bảo đảm chất lượng đạt tiêu chuẩn an toàn, không tồn dư hóa chất, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước, quốc tế.
 |
|
Sản phẩm quế của HTX Bình An bảo đảm chất lượng đạt tiêu chuẩn an toàn, không tồn dư hóa chất, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước, quốc tế. |
Chất lượng bảo đảm, sản phẩm quế hữu cơ của HTX có giá bán cao hơn từ 20 - 30% so với quế trồng theo phương pháp truyền thống. Sản phẩm của HTX đã có mặt tại nhiều hệ thống siêu thị trong nước và đang được xúc tiến để xuất khẩu sang châu Âu.
Không những vậy, HTX tạo việc làm, thu nhập ổn định cho hơn 30 lao động. Sản phẩm tiêu biểu của HTX là "Thiên Sơn Ngọc Quế" đã được chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao.
Anh Lý Hai chia sẻ: "Mô hình quế hữu cơ không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, hạn chế tác động tiêu cực từ canh tác nông nghiệp truyền thống, giúp cây quế của Văn Yên giữ được hương vị đặc trưng, nâng cao giá trị thương hiệu trên thị trường quốc tế”.
Cũng là một trong những phương pháp sản xuất an toàn, HTX Nông nghiệp và du lịch Nà Hẩu phát triển nghề sản xuất kinh doanh cá tầm và phát triển du lịch sinh thái.
Để có thương hiệu bền vững, HTX không chỉ lựa chọn giống cá đặc sản mà còn thực hiện nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. Đến nay, HTX đã có quy mô nuôi 1 vạn con/lứa, sản lượng bình quân đạt trên 20 tấn/năm. Mô hình chăn nuôi của HTX không chỉ tạo việc làm, thu nhập ổn định cho nhiều lao động ở địa phương mà còn khai thác được thế mạnh của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu khi kết hợp giữa chăn nuôi và du lịch sinh thái.
Ông Giàng A Câu, thành viên HTX Nông nghiệp và Du lịch Nà Hẩu cho biết: "Thay vì nuôi cá bằng các loại thức ăn từ cá, thịt động vật qua chế biến, HTX đã sử dụng các loại hạt, thức ăn có nguồn gốc thực vật ngâm, ủ, lên men. Tuy mất nhiều thời gian, công sức nhưng làm được thức ăn cho cá như vậy vừa đảm bảo vệ sinh nguồn nước, môi trường sinh sống của cá, giá thành rẻ, thịt cá lại thơm ngon hơn”.
Tỷ lệ nghèo đa chiều hiện là 5,85%
Theo đại diện UBND huyện Văn Yên, phát triển kinh tế xanh với những mô hình sản xuất thân thiện với môi trường đã mang lại giá trị kinh tế cao, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của địa phương.
Theo đó, hết năm 2024, Văn Yên đã giảm 1.258 hộ nghèo, 288 hộ cận nghèo; tỷ lệ nghèo đa chiều hiện là 5,85%; có 4 thôn không còn hộ nghèo. Năm 2025, huyện phấn đấu sẽ tiếp tục có thêm ngày càng nhiều thôn, bản không còn hộ nghèo.
Theo đó, huyện đã phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh tổ chức tốt các lớp tập huấn để người dân có thêm kiến thức; làm đầu mối hỗ trợ, tư vấn, kết nối định hướng đầu ra sản phẩm cho các mô hình; phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội huyện đẩy mạnh hỗ trợ tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi phục vụ phát triển kinh tế; giúp đỡ, tư vấn cho các mô hình có cơ hội tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi khác. Từ đó phát triển và nhân rộng mô hình kinh tế xanh tạo hướng đi bền vững cho tương lai.
Bên cạnh đó đưa ra các chính sách hỗ trợ phù hợp với nhu cầu của người dân, tạo điều kiện cho các hộ gia đình có thêm nguồn vốn phát triển mở rộng quy mô chăn nuôi, tạo ra vùng sản xuất hàng hóa. Ngoài ra, góp phần đổi mới phương thức sản xuất, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, các biện pháp phòng chống dịch bệnh vào sản xuất.
 |
|
HTX Nông nghiệp và du lịch Nà Hẩu phát triển nghề sản xuất kinh doanh cá tầm và phát triển du lịch sinh thái. |
Thời gian tới, huyện sẽ tập trung chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn đẩy mạnh công tác cải cách các thủ tục hành chính, tạo điều kiện môi trường thuận lợi thu hút các nhà đầu tư; quan tâm triển khai thực hiện có hiệu quả các chính sách hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh đối với các doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác mới thành lập; tiếp tục rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, HTX, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Tập trung phát triển các mô hình HTX
Thực tế, những năm gần đây, kinh tế HTX đã có bước phát triển mới về số lượng, chất lượng. Tính hết tháng 4/2025, toàn huyện đã thành lập mới được 16/35 doanh nghiệp, nâng tổng số doanh nghiệp đăng ký trên địa bàn lên 364 doanh nghiệp; thành lập mới được 10/12 HTX, nâng tổng số HTX trên địa bàn lên 154 HTX; thành lập mới được 20/50 tổ hợp tác, nâng tổng số tổ hợp tác đăng ký trên địa bàn lên 775 tổ hợp tác. Các doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác được thành lập mới trên địa bàn huyện tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực, ngành nghề như: chế biến nông, lâm sản, thương mại, dịch vụ và phát triển chăn nuôi chất lượng cao…
Sự phát triển các HTX nông nghiệp trong những năm qua đã góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu cây trồng, vật nuôi; chuyển tư duy phát triển sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp; chuyển sản xuất nhỏ lẻ, manh mún sang xu hướng sản xuất hợp tác, liên kết theo chuỗi giá trị hàng hóa. Nhiều HTX sản xuất sản phẩm theo chuỗi giá trị và được xuất khẩu ra nước ngoài, làm cho chất lượng, giá trị các sản phẩm chủ lực, đặc sản của huyện Văn Yên ngày càng nâng cao.
Cùng với đó, các HTX nông nghiệp cũng đã xây dựng được nhiều sản phẩm OCOP và đưa những sản phẩm có giá trị ra thị trường. Nhờ phát triển kinh tế HTX, nhiều hộ nông dân trên địa bàn không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu từ các ngành, nghề sản xuất của gia đình.
Có thể nói, HTX chính là một mắt xích quan trọng trong phát triển nông nghiệp và nông thôn. Do đó cần có một chiến lược phát triển bài bản để các HTX có thể tiến xa và thích ứng được với những đòi hỏi, yêu cầu khắt khe của nền kinh tế thị trường.
Về vấn đề này, được biết địa phương sẽ tiếp tục phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ thành lập mới các HTX nông nghiệp, trong đó chú trọng phát triển HTX sản xuất, tiêu thụ các sản phẩm chủ lực, có thế mạnh của địa phương để hình thành liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm do nông dân làm ra.
Bên cạnh đó, tiếp tục tập trung cơ cấu lại ngành nông, lâm nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới bền vững; tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các đề án, chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông lâm nghiệp và thủy sản giai đoạn 2021-2025; ưu tiên bố trí nguồn lực cơ cấu ngành nông nghiệp theo thế mạnh của từng vùng, nhu cầu của thị trường và thích ứng với biến đổi khí hậu; sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng gắn với xây dựng nông thôn mới bền vững.
Ngoài ra, huyện tập trung chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, hướng tới mục tiêu phát triển "nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh”; triển khai thực hiện hiệu quả các dự án phát triển sản xuất, liên kết theo chuỗi giá trị; xây dựng nhãn hiệu, xác lập bảo hộ sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm chủ lực, đặc sản của huyện; tìm kiếm thị trường đầu ra bền vững cho nông sản, bảo đảm hầu hết các sản phẩm chủ lực và đặc sản của huyện đều có doanh nghiệp, HTX liên kết tiêu thụ; củng cố, nâng cao chất lượng, mở rộng quy mô và thị trường tiêu thụ sản phẩm OCOP hướng đến xuất khẩu.
Ngọc Giang