Sự chuyển mình này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt mà còn định hình lại tư duy sản xuất của người nông dân, hướng tới một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và thân thiện với môi trường.
Nâng tầm giá trị nông sản
Trong quá khứ, việc trồng cây ăn quả ở Cần Thơ chủ yếu theo phương thức truyền thống, sản lượng phụ thuộc vào tự nhiên và giá cả bấp bênh do thiếu liên kết. Nhưng kể từ khi các HTX xuất hiện, bức tranh này đã thay đổi đáng kể.
Năm 2017, để hướng tới mục tiêu nâng cao giá trị nông sản và thu nhập cho nhà vườn, HTX vườn cây ăn Trái Trường Khương A đã vận động 34 nhà vườn bắt tay hợp tác cùng nhau trồng các loại sầu riêng, vú sữa, bơ hồng... theo quy trình VietGAP. Không dừng lại ở đó, HTX còn tranh thủ sự hỗ trợ của ngành chức năng huyện và thành phố, Liên minh HTX tỉnh để liên kết với doanh nghiệp thu mua, tổ chức dịch vụ đầu vào và đầu ra đúng thời vụ cho nhà vườn.
![]() |
Giá trị nông sản được nâng cao nhờ HTX đầu tư sản xuất theo tiêu chuẩn. |
Nhờ sự chủ động và liên kết này, HTX không chỉ nâng cao hiệu quả kinh tế vườn, mà còn làm tăng giá trị nông sản, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho mỗi hộ thành viên, với gần 100 triệu đồng/năm. Đây là con số ấn tượng, giúp nhiều hộ gia đình cải thiện đáng kể đời sống và thoát khỏi cảnh nghèo khó.
Đặc biệt, nhờ được ngành chức năng thành phố hỗ trợ tham gia dự án, liên kết doanh nghiệp xuất khẩu, nên nhiều năm qua HTX đã mạnh dạn đầu tư trồng vú sữa và sầu riêng theo tiêu chuẩn VietGAP; đồng thời tổ chức tốt việc cung cấp dịch vụ đầu vào cho thành viên như cung cấp phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; kết hợp sử dụng các chế phẩm sinh học, phân bón hữu cơ trong quy trình sản xuất, cải tạo đất để nâng cao chất lượng cũng như đảm bảo an toàn cho trái cây sau thu hoạch.
Việc xây dựng kho bảo quản thuốc bảo vệ thực vật chung, quản lý phân bón an toàn và tổ chức tiêu thụ nông sản thông qua các hợp đồng liên kết với doanh nghiệp, điển hình là việc HTX ký hợp đồng với doanh nghiệp để bao tiêu đầu ra, đã giúp trái vú sữa, sầu riêng của HTX thâm nhập thành công vào thị trường Mỹ.
Mở rộng thị trường, nâng cao thu nhập
Không chỉ riêng HTX Trường Khương A, nhiều HTX khác tại Cần Thơ cũng đang gặt hái thành công từ việc áp dụng các tiêu chuẩn bền vững.
HTX Thới Trinh đã xây dựng mạng lưới kết nối cho 60 thành viên HTX và cả trăm nhà vườn trồng nhãn. Với hơn 465 ha nhãn, HTX đã áp dụng cách làm "tránh dội chợ" khá hữu hiệu bằng việc điều tiết thu hoạch luân phiên. Điều này không chỉ giúp đáp ứng sản lượng trái cây theo yêu cầu cung ứng cho các đầu mối tiêu thụ trong và ngoài thành phố mà còn đem lại nguồn thu nhập ổn định cho nhiều nhà vườn có hợp tác làm ăn với HTX.
Ước tính, với diện tích canh tác trên 1ha nhãn Ido, nhà vườn thu hoạch đạt từ 20 tấn/ha, bán với giá từ 20.000-30.000 đồng/kg tùy thời điểm, thu nhập trên 300 triệu đồng/năm.
Trong quá trình hoạt động, nhờ có sự hỗ trợ từ nguồn kinh phí khoa học công nghệ của địa phương, ngành chức năng đã giúp cho các thành viên HTX Thới Trinh duy trì quy trình trồng nhãn đạt chuẩn VietGAP trong nhiều năm liền.
Hiện nhãn hay ổi Ruby của thành viên trong HTX Thới Trinh thu hoạch tới đâu đều có đơn vị tới vườn thu mua tới đó, với giá cả khá ổn định. HTX còn có khả năng cung ứng gần 1.000 tấn trái cây/năm cho các doanh nghiệp, hệ thống siêu thị, cửa hàng kinh doanh trái cây sạch trong và ngoài thành phố.
Một ví dụ nổi bật khác là HTX Thái Thanh có 24 thành viên với diện tích trồng nhãn khoảng 127 hecta, sản lượng hàng năm trên 1.500 tấn. Điều đáng chú ý là gần một nửa sản lượng nhãn của HTX đã xuất khẩu vào các thị trường khó tính như Trung Quốc, Nhật Bản, EU, Mỹ và Australia, với doanh thu hàng năm hàng chục tỷ đồng.
![]() |
Chú trọng sản xuất theo quy trình giúp mở rộng thị trường tiêu thụ. |
Theo đánh giá của các thành viên HTX, hiệu quả kinh tế giữa trồng nhãn với lúa thì trồng nhãn cho nguồn thu cao hơn rất nhiều. Cụ thể, mỗi hecta trồng nhãn người dân có thể thu 300 triệu đồng/năm, cao hơn gấp 8 - 10 lần trồng lúa.
Trước những gì đã gặt hái được, HTX Thái Thanh đang tập trung sản xuất theo hướng hữu cơ để nâng cao thương hiệu, cạnh tranh tốt hơn trên thị trường và tăng lợi nhuận cho các thành viên. Ban giám đốc HTX cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sản xuất theo hướng bền vững. Bởi nếu như sản xuất bình thường thì khó cạnh tranh, khó bán xuất khẩu. Còn nếu không xuất khẩu thì giá trị sản phẩm không cao, và khó tiêu thụ.
Vai trò của mã số vùng trồng
Việc cấp mã số vùng trồng là một yếu tố then chốt giúp trái cây Cần Thơ vươn ra thị trường quốc tế. Hiện nay, Cần Thơ đã cấp được 223 mã số vùng trồng với tổng diện tích hơn 3.000 hecta. Cùng với đó, thành phố tăng cường liên kết, phát triển vùng sản xuất cây ăn trái chuyên canh tập trung gắn với các HTX, tổ hợp tác để đáp ứng yêu cầu thị trường, đặc biệt là các thị trường trọng điểm về xuất khẩu nông sản của Việt Nam.
Đặc biệt, nhiều HTX trồng cây ăn quả trên địa bàn Cần Thơ cũng đã quyết tâm xây dựng mã số vùng trồng để nâng cao thu nhập, mở rộng thị trường. Không đâu xa, HTX Vườn Cây Ăn Trái Trường Khương A luôn khẳng định vị thế tiên phong khi được cấp và duy trì hiệu quả mã số vùng trồng cho các loại cây ăn quả chủ lực. Đây là bước tiến quan trọng, giúp nông sản của HTX thâm nhập sâu hơn vào các thị trường khó tính, mang lại nguồn thu nhập ổn định và bền vững cho người nông dân.
Việc có được mã số vùng trồng không chỉ là một giấy chứng nhận về quy trình sản xuất an toàn, chất lượng mà còn là "tấm vé thông hành" thiết yếu để trái cây vươn ra thế giới. Đối với HTX Trường Khương A, đây là thành quả của nhiều năm nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc chuẩn hóa quy trình canh tác và liên kết chặt chẽ. Đây cũng là cơ sở quan trọng để HTX có thể ký được hợp đồng với doanh nghiệp xuất khẩu.
Để đạt được thành công này, HTX đã chủ động trong mọi khâu sản xuất. Từ việc cung cấp phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đạt chuẩn, kết hợp sử dụng các chế phẩm sinh học, phân bón hữu cơ để cải tạo đất và nâng cao chất lượng trái cây, đến việc xây dựng kho bảo quản thuốc bảo vệ thực vật chung, đảm bảo an toàn cho người lao động. Tất cả đều hướng tới mục tiêu tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Để có được những thành quả này, ngành chức năng, trong đó có Liên minh HTX TP Cần Thơ đã tích cực tư vấn, giúp các HTX nông nghiệp tổ chức, vận hành tốt các dịch vụ hỗ trợ đầu vào và đầu ra cho thành viên. Ngoài ra, đơn vị này còn tổ chức cho HTX liên kết với doanh nghiệp sản xuất hàng hóa, nông sản theo chuỗi giá trị, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu.
Để nâng cao hiệu quả hoạt động cho các HTX trong nền kinh tế thị trường, các ngành, các cấp tại Cần Thơ đang tăng cường hỗ trợ cho các HTX tiếp cận được các nguồn lực, nhất là các nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển sản xuất kinh doanh. Cùng với đó, hỗ trợ cho các HTX tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, gắn chuyển đổi số; đẩy mạnh các chương trình hợp tác giữa các HTX với các thành phần kinh tế.
Những hỗ trợ này được xác định là sẽ giúp các HTX tiếp cận được nhiều nguồn lực hỗ trợ, phát huy hiệu quả liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị hàng hóa, nông sản đặc trưng của thành phố; khẳng định vai trò của HTX nông nghiệp trong xu thế mới.
Với định hướng rõ ràng về sản xuất bền vững, chú trọng chất lượng và liên kết thị trường, các HTX trồng cây ăn quả ở Cần Thơ đang không ngừng vươn lên, không chỉ góp phần làm giàu cho người nông dân mà còn đóng góp tích cực vào công cuộc giảm nghèo tại địa phương.
Minh Nhương