Điển hình trong số đó là HTX Nông nghiệp hữu cơ Hạ Long xanh ở xã Cẩm La, TX Quảng Yên đã thành công với mô hình nuôi trùn quế sản xuất phân bón hữu cơ, hướng tới nông nghiệp xanh bền vững. Sản phẩm được bán rộng rãi tới các HTX, đơn vị sản xuất nông nghiệp và phục vụ những mô hình sản xuất sản phẩm OCOP tại nhiều địa phương của tỉnh.
Tiên phong và lan tỏa quy trình canh tác hữu cơ
Bà Nguyễn Thị Vịnh – Giám đốc HTX Hạ Long xanh cho biết, HTX được thành lập năm 2023 với 10 thành viên đồng sáng lập, ngay sau khi bà nghỉ hưu. Với mô hình nuôi trùn quế sản xuất phân bón hữu cơ, trung bình mỗi năm HTX cung cấp 150 tấn phân bón hữu cơ cung cấp cho thị trường. Cũng nhờ nguồn phân trùn quế hữu cơ, HTX Hạ Long xanh đã trồng trọt rau xanh, đỗ... và chăn nuôi gà.
![]() |
Mô hình rau được trồng từ phân trùn quế tại HTX Hạ Long xanh. |
“Từ lúc còn làm Chủ tịch Hội nông dân TX Quảng Yên, tôi đã quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp sạch, môi trường và đặc biệt hơn là sức khỏe người dân. Thời điểm đó, nhận thức người dân còn hạn chế, chủ yếu là phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, quá trình sử dụng đều ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và môi trường” – bà chia sẻ.
Sau khi đã nghỉ hưu, bà Vịnh đã thành lập HTX Nông nghiệp hữu cơ Hạ Long xanh với mong muốn thay đổi nhận thức người nông dân làm sao để quá trình hoạt động sản xuất nông nghiệp, nguồn đất trong nông nghiệp được tái sinh trở lại, góp phần bảo vệ môi trường tự nhiên và đặc biệt các sản phẩm nông nghiệp ra với thị trường phải an toàn sức khỏe cộng đồng.
Dù mới thành lập cuối năm 2023, nhưng sản phẩm phân bón hữu cơ của HTX Nông nghiệp hữu cơ Hạ Long xanh đã được bán rộng rãi tới người dân, các HTX, đơn vị sản xuất nông nghiệp và phục vụ những mô hình sản xuất sản phẩm OCOP từ trồng trọt của tỉnh, từng bước nâng cao giá trị sản phẩm.
Cũng nhờ áp dụng phương pháp canh tác hữu cơ với cây chanh leo, những năm qua HTX Nông nghiệp tổng hợp Trường Giang (xã Đầm Hà, huyện Đầm Hà) đã từng bước tăng thu nhập rõ rệt.
Được biết, bắt đầu thử nghiệm từ cuối năm 2023 với quy trình trồng, chăm sóc theo tiêu chuẩn Global GAP, đến nay hơn 3ha chanh leo tím của HTX đã cho thu hoạch với sản lượng khoảng 20 tấn quả/ha.
Anh Đinh Văn Giang, Giám đốc HTX, cho hay, những năm trước, chúng tôi chủ yếu trồng các loại rau, hoa màu nhưng hiệu quả không cao, năng suất thấp. Kể từ khi chuyển hướng với chanh leo, sản phẩm chanh leo canh tác hữu cơ sau khi kiểm tra đạt tiêu chuẩn không có 570 chất cấm nông nghiệp, bước đầu đảm bảo các điều kiện xuất khẩu.
Được biết, vườn chanh leo của HTX Trường Giang đã trở thành mô hình thí điểm của huyện Đầm Hà với số lượng hơn 4.000 gốc. Sản lượng mỗi ha có thể cho thu hoạch 20 tấn, với giá bán từ 10.000 - 20.000đồng/kg, tương đương doanh thu khoảng từ 800 triệu - 1 tỷ đồng/năm sau khi đã trừ chi phí.
Không ngừng đầu tư công nghệ hiện đại
Bên cạnh hướng đi là nông nghiệp hữu cơ, nhiều nông hộ trên địa bàn tỉnh đang chú trọng áp dụng tiến bộ KHKT vào các khâu sản xuất, chế biến nhằm gia tăng năng suất, chất lượng.
Tiêu biểu như hộ anh Đinh Quang Trí (xã Đông Hải, huyện Tiên Yên) đầu tư hệ thống thiết bị ấp trứng tự động trong sản xuất gà giống. Nhờ đó năng lực cung ứng giống gà Tiên Yên ra thị trường ngày một nâng cao, chất lượng con giống đảm bảo hơn. Hiện mỗi tháng cơ sở của anh Trí cung cấp khoảng hơn 20.000 con gà giống cho các hộ chăn nuôi trên địa bàn.
Tương tự, với HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Yên Đức (TX Đông Triều), từ khi thực hiện canh tác theo quy trình VietGAP, sản phẩm nếp cái hoa vàng của HTX đã được nâng cao chất lượng lên nhiều lần. Hiện tại, diện tích nếp cái hoa vàng của HTX đạt khoảng 20ha, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại thu nhập bình quân 51,7 triệu đồng/ha cho người dân, cao hơn các loại lúa khác 17,9 triệu đồng/ha.
Đặc biệt, nhờ quy trình canh tác đạt chuẩn hữu cơ, nên trái chanh leo tại HTX Trường Giang đã cho chất lượng cao, an toàn với người tiêu dùng và giá trị kinh tế tăng nhiều lần so với cây trồng khác. “Vườn chanh leo được đánh giá đạt tiêu chuẩn toàn cầu GlobalGAP, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu", anh Đinh Văn Giang cho biết.
Theo đại diện chính quyền huyện Đầm Hà, từ mô hình mẫu của HTX Trường Giang, địa phương đang tiếp tục đào tạo, hỗ trợ nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây chanh leo. Khuyến khích các hộ gia đình, các HTX và doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng khoa học công nghệ, giống mới vào sản xuất, nhất là đối với chanh leo và các cây ăn quả chủ lực, áp dụng quy trình canh tác tiên tiến, đưa ra thị trường những sản phẩm nông sản sạch, chất lượng cao.
Có thể thấy, nhờ tích cực đầu tư ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt, những năm qua, tại nhiều địa phương của tỉnh Quảng Ninh đã tập trung thực hiện hiệu quả tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị và phát triển bền vững, trọng tâm là chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tổ chức lại sản xuất.
![]() |
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân đi thực tế tại các HTX ở tỉnh Quảng Ninh. |
Sở NN-MT tỉnh Quảng Ninh cùng Liên minh HTX tỉnh đã luôn chủ động khảo sát, hỗ trợ, khuyến cáo và hướng dẫn người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng kém hiệu quả sang trồng các loại cây phù hợp, đem lại kinh tế cao. Qua đó hạn chế được rủi ro do thiên tai, dịch bệnh, đồng thời nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và thu nhập của người dân, đáp ứng nhu cầu thị trường.
Đóng góp tích cực vào xóa đói, giảm nghèo
Được biết, với định hướng cho nông dân phát triển mô hình nông nghiệp hữu cơ, thời gian qua chính quyền địa phương kết hợp cùng Liên minh HTX tỉnh tuyên truyền, vận động các thành viên, tổ hợp tác, HTX tại nhiều địa phương từng bước thay đổi tư duy sang sản xuất an toàn, sử dụng các chế phẩm sinh học thay cho phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật; Đồng thời, đã tổ chức nâng cao nhận thức cho HTX, khuyến khích các HTX nông nghiệp tham gia thực hiện chuyển đổi số thông qua ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm...
Nhờ đó, tỉnh Quảng Ninh được ghi nhận là một trong những địa phương có tốc độ tăng trưởng số lượng HTX nhanh nhất cả nước, hiện nay tỉnh đã có 3 liên hiệp HTX và 1.087 HTX, trong đó 710 HTX đang hoạt động hiệu quả với 171 sản phẩm OCOP của 143 HTX, tổ hợp tác đạt chất lượng sản phẩm OCOP 3 đến 4 sao.
Các HTX trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đang ngày càng phát triển theo chiều sâu, năng động và bền vững, với nhiều mô hình hợp tác, liên kết hiệu quả. Tổng số vốn huy động cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX lên đến hơn 3.500 tỷ đồng, đóng góp 1,2% vào tổng GRDP của tỉnh.
Doanh thu bình quân một HTX ước đạt 850 triệu đồng/năm. Thu nhập bình quân một thành viên, lao động HTX là 5,6 triệu đồng/người/tháng.
Cùng với đó, các HTX tạo ra việc làm cho khoảng 75.000 lao động, chiếm 10,9% lực lượng lao động toàn tỉnh, đồng thời thúc đẩy việc chuyển đổi nông nghiệp truyền thống sang mô hình sản xuất hiện đại.
Những đóng góp của KTTT, HTX đã góp phần vào công tác xóa đói giảm nghèo ở Quảng Ninh trong nhiều năm qua. Nhờ đó, theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 của Trung ương, năm 2023 toàn tỉnh Quảng Ninh không còn hộ nghèo, số hộ cận nghèo là 925 hộ, chiếm tỷ lệ 0,241% tổng số hộ dân toàn tỉnh.
Năm 2023, tỉnh Quảng Ninh thông qua Nghị quyết số 13/2023/NQ-HĐND quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2023-2025. So với mức chuẩn nghèo của Chính phủ, tiêu chí thu nhập cao hơn khoảng 1,4 lần (tại khu vực thành thị ở Quảng Ninh là 2,6 triệu đồng/người/tháng, ở khu vực nông thôn là 2,1 triệu đồng/người/tháng).
Nếu theo tiêu chí này, toàn tỉnh có 246 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 0,064% tổng số hộ dân toàn tỉnh và 3.063 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 0,797%. Toàn tỉnh có 7/13 địa phương không còn hộ nghèo, 6 địa phương còn lại có tỷ lệ hộ nghèo dưới 1%. Trong tổng số 13 huyện/thành phố, TP Hạ Long không còn hộ cận nghèo, 7 địa phương có tỷ lệ hộ cận nghèo dưới 1%, 5 địa phương có tỷ lệ hộ cận nghèo trên 1%.
Trong chuyến thăm thực tế tới huyện vùng cao Bình Liêu (Quảng Ninh – 4/2025) mới đây, ấn tượng với bước khởi đầu táo bạo và hiệu quả của nhiều HTX trẻ, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân đề nghị địa phương tạo điều kiện mạnh mẽ hơn về vốn, đất đai cho HTX phát triển. Bà đặc biệt đánh giá cao tinh thần tự lực, dám nghĩ dám làm của các thành viên HTX, đồng thời nhấn mạnh việc mở rộng liên kết để nâng tầm quy mô sản xuất.
“HTX có phát triển mạnh hay không, phụ thuộc rất lớn vào sự quan tâm của chính quyền và ngành chức năng tại địa phương,” bà Cao Xuân Thu Vân khẳng định. Những hỗ trợ thiết thực từ cả trung ương và địa phương sẽ là đòn bẩy để HTX tự tin phát triển, đóng góp nhiều hơn cho kinh tế cộng đồng và an sinh xã hội.
Hồng Hương