Trong bức tranh kinh tế đa dạng của Thái Nguyên, vai trò của khu vực kinh tế tập thể, mà nòng cốt là các HTX, ngày càng được khẳng định.
Nhận thức rõ tầm quan trọng này, những năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã dành nhiều sự quan tâm, ưu tiên nguồn lực để thúc đẩy sự phát triển của các HTX, đặc biệt là những HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn – nơi tập trung đông đảo người lao động và tỷ lệ hộ nghèo còn ở mức tương đối cao.
Đòn bẩy vững chắc
Không thể phủ nhận, sự đồng hành và hỗ trợ thiết thực từ Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đã tiếp thêm sức mạnh cho các HTX trên địa bàn. Các chương trình hỗ trợ tập trung vào nhiều khía cạnh, từ việc nâng cao năng lực quản trị, điều hành cho cán bộ HTX, hỗ trợ xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại, tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, đến việc chuyển giao khoa học công nghệ, xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị.
Theo thống kê của Liên minh HTX tỉnh, trong những năm gần đây, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức 171 lớp tuyên truyền về phát triển kinh tế tập thể, HTX với 15.400 lượt người tham dự. Trong đó có khoảng 40% lớp được triển khai tổ chức cho khu vực thuộc vùng có đông hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, với nhiều hình thức đa dạng, đổi mới nội dung, cập nhật chính sách liên quan từ trung ương đến địa phương.
Liên minh HTX tỉnh cũng tổ chức 61 lớp tư vấn, cung cấp thông tin và hướng dẫn cho gần 2.500 lượt người và các sáng lập viên tham dự về xây dựng điều lệ hoạt động, phương án sản xuất kinh doanh và các thủ tục để thành lập mới HTX…
![]() |
HTX Hảo Đạt ngày càng phát triển và mở rộng chuỗi giá trị ngành chè theo hướng bền vững. |
Nhiều HTX tiêu biểu đã nhận được sự hỗ trợ trực tiếp và mang lại hiệu quả rõ rệt. Đơn cử như HTX miến Việt Cường (huyện Đồng Hỷ), thông qua sự tư vấn, hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam, sự đồng hành của Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đã tiếp cận được nguồn vốn từ ngân hàng chính sách và Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX để đầu tư phát triển sản xuất miến theo chuỗi giá trị hiện đại.
Còn HTX Chè Hảo Đạt (Tân Cương), một trong những thương hiệu chè nổi tiếng của Thái Nguyên, đã được Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ trong việc xây dựng nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, tham gia các hội chợ triển lãm để quảng bá sản phẩm. Nhờ đó, sản phẩm chè của HTX không chỉ khẳng định được vị thế ở thị trường trong nước mà còn có cơ hội tiếp cận các thị trường khó tính hơn. Đời sống của các thành viên HTX cũng được cải thiện đáng kể, nhiều hộ đã thoát nghèo và vươn lên làm giàu từ cây chè.
Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ cho các HTX đã có nền tảng, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên còn đặc biệt quan tâm đến việc thành lập mới và củng cố các HTX ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Các chương trình tập huấn, phổ biến chính sách pháp luật về kinh tế tập thể, hỗ trợ xây dựng phương án sản xuất kinh doanh khả thi đã giúp nhiều người dân mạnh dạn tham gia vào HTX, cùng nhau phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo.
Theo thống kê, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đã hỗ trợ thành lập mới HTX, liên hiệp HTX trên địa bàn tỉnh thông qua việc chi trả kinh phí hỗ trợ thành lập mới cho 301 đơn vị.
Ngoài ra, Liên minh HTX tỉnh đã thực hiện hỗ trợ cho 52 HTX để chi trả cho 52 lao động trẻ đang làm việc tại HTX đã được ký kết hợp đồng lao động và cam kết làm việc lâu dài cho HTX với nguồn kinh phí hàng tỷ đồng.
Nhiều HTX ở Thái Nguyên cũng tích cực tham gia các hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại, hỗ trợ chuyển đổi số, tiêu thụ nông sản do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư (Liên minh HTX Việt Nam) tổ chức hàng năm. Từ đây, các HTX, Liên hiệp HTX của tỉnh có cơ hội chia sẻ kinh nghiệm hợp tác kinh doanh, xúc tiến thương mại phát triển sản phẩm hàng hóa, tiếp cận trực tiếp các doanh nghiệp, nhà phân phối trên thị trường để liên kết đầu tư sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa.
Hiệu quả lan tỏa từ những mô hình HTX điển hình
Với những nền tảng vững chắc, Thái Nguyên đang chứng kiến sự vươn mình mạnh mẽ của kinh tế tập thể, với hàng loạt HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả, trở thành điểm tựa vững chắc cho người dân, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, miền núi, trong hành trình giảm nghèo bền vững. Những mô hình kinh tế đa dạng, sáng tạo do các HTX triển khai không chỉ nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho thành viên mà còn góp phần thay đổi diện mạo kinh tế - xã hội của tỉnh.
![]() |
Thông qua sự hỗ trợ đắc lực của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh, HTX Bản Việt đang ứng dụng máy móc, công nghệ số vào sản xuất kinh doanh khá hiệu quả. |
Đặc biệt, không còn giới hạn ở những mô hình truyền thống, các HTX ở Thái Nguyên ngày nay đã năng động nắm bắt nhu cầu thị trường, mạnh dạn đầu tư, ứng dụng khoa học kỹ thuật để xây dựng nên những mô hình kinh tế mang lại giá trị gia tăng cao. Điều này thể hiện rõ nét qua sự đa dạng hóa các lĩnh vực hoạt động và cách thức tổ chức sản xuất kinh doanh.
Nổi bật trên địa bàn tỉnh là các mô hình HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, liên kết theo chuỗi giá trị. Tiêu biểu như HTX Chè Tân Cương là một ví dụ điển hình cho sự thành công của việc xây dựng thương hiệu và phát triển sản phẩm chủ lực của tỉnh.
Ngoài ra, nhiều HTX khác như HTX Chè Hảo Đạt, HTX Chè Tân Hương, HTX Chè La Bằng… đã tiên phong trong việc áp dụng quy trình sản xuất VietGAP, hữu cơ, đầu tư vào công nghệ chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm (từ chè búp truyền thống đến trà túi lọc, bột trà xanh matcha...) để nâng cao giá trị cho sản phẩm truyền thống. Việc liên kết chặt chẽ từ khâu trồng, chăm sóc, thu hái đến chế biến và tiêu thụ của các HTX này đã giúp nâng cao giá trị sản phẩm chè Thái Nguyên, đảm bảo đầu ra ổn định và mang lại thu nhập cao hơn cho người trồng chè. Nhiều hộ gia đình nhờ tham gia HTX đã thoát nghèo, thậm chí vươn lên làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.
Nắm bắt xu hướng tiêu dùng thực phẩm sạch, an toàn, nhiều HTX đã tập trung vào sản xuất rau củ quả theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Các mô hình trồng rau thủy canh, rau nhà lưới, trồng nấm công nghệ cao... ngày càng phổ biến. HTX rau an toàn thị trấn Hùng Sơn, HTX sản xuất nông sản an toàn ATK Định Hóa là những ví dụ tiêu biểu. Các HTX này không chỉ cung cấp sản phẩm chất lượng cho thị trường mà còn tạo việc làm ổn định, giúp thành viên thay đổi tư duy sản xuất, từ bỏ thói quen canh tác truyền thống manh mún, kém hiệu quả.
Bên cạnh đó, Thái Nguyên còn phát triển nhiều mô hình kinh tế tập thể như HTX du lịch cộng đồng, HTX sản xuất cơm cháy, HTX làng nghề truyền thống, HTX chăn nuôi nhằm hỗ trợ người dân, thành viên nâng cao giá trị kinh tế.
Sự phát triển của các HTX ở Thái Nguyên đã phá vỡ tư duy sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, thay vào đó là sự liên kết, hợp tác giữa các thành viên để cùng nhau giải quyết những khó khăn về vốn, kỹ thuật, thị trường. Sự liên kết này không chỉ dừng lại ở phạm vi HTX mà còn mở rộng ra giữa các HTX với nhau, giữa HTX với doanh nghiệp, tạo thành chuỗi giá trị bền vững.
Thúc đẩy kinh tế, hỗ trợ giảm nghèo
Theo thống kê, số lượng Tổ hợp tác (THT) trên địa bàn tỉnh là 4.582 THT với 75.000 thành viên và người lao động. Số lượng HTX là 840 HTX với 42.000 thành viên và người lao động. Trong đó có 3 Quỹ Tín dụng nhân dân và 3 Liên hiệp HTX.
Từ đây có thể thấy, các HTX, THT, Liên hiệp HTX đã thu hút một lượng lớn lao động địa phương, bao gồm cả lao động thời vụ và lao động thường xuyên. Việc có việc làm ổn định và thu nhập được cải thiện giúp người dân trang trải cuộc sống, đầu tư cho con cái học hành và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nhiều hộ gia đình từ diện nghèo, cận nghèo đã vươn lên thoát nghèo bền vững nhờ tham gia các HTX.
Ngay như HTX chè Hảo Đạt, với sản lượng chè trung bình mỗi năm khoảng 130 tấn, doanh thu trung bình của HTX đạt hơn chục tỷ đồng/năm. HTX tạo việc làm thường xuyên cho 30 - 40 lao động với mức thu nhập từ 5 - 7 triệu đồng/người/tháng và khoảng 30 lao động thời vụ với mức lương thỏa thuận.
Không dừng lại ở đó, HTX này còn thường xuyên giúp đỡ các hộ nghèo về vốn với số tiền 10 - 15 triệu đồng/hộ không lãi suất, hỗ trợ về kiến thức khoa học kỹ thuật và kinh nghiệm trong trồng, chăm sóc, chế biến chè đặc sản. Nhờ đó, đã có hàng chục hộ vươn lên có cuộc sống ổn định và phát triển kinh tế, trở thành những hộ khá giả.
Hay tại HTX sản xuất và thương mại dịch vụ Bản Việt nhờ đầu tư vào sản xuất, chế biến và kinh doanh cơm cháy với thương hiệu “Cơm cháy Én Vàng”; sản xuất, kinh doanh các loại bánh tươi; sản xuất kinh doanh thức ăn chế biến sẵn đã giải quyết việc làm tại chỗ cho hơn 10 lao động với thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 8 triệu đồng/tháng.
Như vậy, phát triển HTX không chỉ là giải pháp kinh tế đơn thuần mà còn mang ý nghĩa xã hội sâu sắc, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn hiện đại. Nhờ đó, đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo tại Thái Nguyên chỉ còn 2,22%, giảm 0,8% so với năm 2023.
Tùng Lâm