Cách đây chừng một thập kỷ, câu chuyện nghe được nhiều nhất từ những người nông dân ở trong huyện là điệp khúc muôn thuở: "được mùa, rớt giá".
Cú hích từ kinh tế tập thể
Sản xuất manh mún, thiếu liên kết, thiếu kiến thức khoa học kỹ thuật và hoàn toàn bị động trước thị trường đã đẩy người nông dân vào vòng luẩn quẩn của đói nghèo. Đời sống người dân gặp nhiều khó khăn, hạ tầng nông thôn chưa phát triển đồng bộ. Một bài toán lớn được đặt ra cho chính quyền địa phương: làm thế nào để giúp người dân thoát nghèo một cách bền vững ngay trên chính mảnh đất quê hương?
Trước thực trạng đó, Huyện ủy và UBND huyện Thới Lai xác định, con đường duy nhất để tạo ra sự đột phá là phải thay đổi phương thức sản xuất, và mô hình kinh tế tập thể, nòng cốt là các HTX, được chọn làm mũi nhọn. Một cuộc vận động lớn được triển khai, không chỉ là những lời kêu gọi suông mà bằng những hành động cụ thể.
![]() |
Mô hình trồng nhãn của HTX Đồng Tâm được đánh giá mang lại giá trị cao. |
Đại diện huyện cho rằng, muốn thoát nghèo và vươn lên giàu có thì người dân không thể đi một mình. Huyện đã chủ động xây dựng đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, trong đó tập trung vào việc hỗ trợ thành lập và củng cố các HTX. Chính quyền đóng vai trò ‘bà đỡ’, kết nối HTX với các nhà khoa học từ Viện lúa ĐBSCL, Đại học Cần Thơ để chuyển giao kỹ thuật; kết nối với các ngân hàng để có vốn ưu đãi; và quan trọng nhất là kết nối với các doanh nghiệp lớn để tạo ra chuỗi giá trị ổn định.
Chính sách đúng đắn đã tạo ra một luồng sinh khí mới. Từ vài HTX hoạt động cầm chừng, đến nay, toàn huyện Thới Lai đã có hàng chục HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả, thu hút hàng nghìn thành viên tham gia, phủ rộng trên nhiều lĩnh vực từ trồng lúa chất lượng cao, cây ăn trái đặc sản đến chăn nuôi, thủy sản. Con số biết nói nhất chính là tỷ lệ hộ nghèo của huyện đã giảm mạnh, từ trên 5% vào năm 2016 xuống chỉ còn dưới 0,5%, tỷ lệ cận nghèo còn 3,07% vào cuối năm 2024. Và đến 5 tháng đầu năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm còn 0,1%, hộ cận nghèo giảm còn 1,79%.
HTX góp phần cải thiện đời sống người dân
Một trong số những mô hình kinh tế tập thể hoạt động hiệu quả trên địa bàn huyện là HTX Quốc Noãn (xã Trường Thắng). Mô hình này đã và đang khẳng định vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và giảm nghèo bền vững. Với mô hình kinh doanh hiệu quả và bền vững, HTX Quốc Noãn không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho các thành viên mà còn tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương, góp phần cải thiện đời sống người dân.
HTX Quốc Noãn hiện tập trung vào lĩnh vực đan lát thủ công mỹ nghệ, tận dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên dồi dào như lục bình, tre, nứa tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Với hơn 40 thành viên, HTX sản xuất đa dạng các sản phẩm như giỏ, túi, thảm, bình hoa và đồ trang trí nội thất, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.
HTX Quốc Noãn đã áp dụng kỹ thuật đan lát truyền thống kết hợp với thiết kế hiện đại, tạo ra những sản phẩm tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa miền Tây. Các sản phẩm của HTX đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, được chứng nhận sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) 3 sao, và hiện có mặt tại các cửa hàng thủ công mỹ nghệ.
![]() |
Trồng rau theo mô hình HTX giúp người dân nâng cao thu nhập. |
Với quy mô hoạt động ngày càng mở rộng, HTX Quốc Noãn đã tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương, trong đó phần lớn là các hộ nghèo và cận nghèo. Ngoài ra, HTX còn tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật về nghề thủ công mỹ nghệ giúp người dân nâng cao tay nghề và cải thiện thu nhập. Nhiều hộ gia đình tại xã Trường Thắng đã thoát nghèo nhờ tham gia vào HTX.
Thấy đây là một mô hình có tiềm năng trong hỗ trợ người dân giảm nghèo, nâng cao thu nhập, ngành chức năng, trong đó có Liên minh HTX tỉnh, UBND huyện đã kết nối, tạo điều kiện cho HTX được vay vốn ưu đãi để duy trì bền vững nghề đan đát truyền thống. Chính vì thế, mỗi lao động trong HTX hiện không chỉ có việc làm, mà còn có thêm thu nhập bình quân 3,5-5 triệu đồng/tháng.
Tại HTX nông nghiệp Ðồng Tâm, ở xã Ðịnh Môn, nhờ đầu tư trồng nhãn theo hướng hàng hóa kết hợp với kỹ thuật canh tác trái vụ, HTX có thể có nhãn thu hoach quanh năm và thuận lợi trong kết nối với doanh nghiệp xuất khẩu.
Với mô hình sản xuất này, HTX có thể đạt lợi nhuận hơn 150 triệu đồng/ha/năm. HTX có diện tích hơn 100ha, trong đó một phần diện tích nhãn đã đạt theo tiêu chuẩn VietGAP và một phần diện tích đang chuyển đổi sản xuất theo hướng hữu cơ.
Còn HTX nông nghiệp rau Trí Vinh, xã Tân Thạnh, nhờ phát triển theo hướng ứng dụng các công nghệ cao trong trồng rau, đặc biệt trồng rau trong nhà lưới kết hợp với hệ thống tưới nước tự động, thành viên HTX nâng cao được lợi nhuận từ 7-12 triệu đồng/công/vụ. Đặc biệt, HTX tập trung hướng dẫn thành viên trồng các loại rau ngắn ngày để dễ thu vốn đầu tư kết hợp với bám chắc lịch thời vụ để cung ứng rau ra thị trường một cách thuận lợi, hạn chế bị tác động bởi thời tiết, khí hậu.
Cuộc đời 'sang trang'
Sự thành công của các HTX như Quốc Noãn, Trí Vinh…đã trực tiếp làm thay đổi cuộc sống của hàng nghìn con người. Ngay như tham gia HTX nông nghiệp rau Trí Vinh, nhiều thành viên không chỉ phát huy được kinh nghiệm trồng rau truyền thống hàng chục năm mà có có điều kiện ứng dụng khoa học kỹ thuật, tham gia các mối liên kết để mở rộng đầu ra. Chính vì thế mà nhiều hộ, vào vụ thu hoạch rau thường có nguồn thu. Nhiều hộ thành viên cũng nhận thấy, tham gia HTX giúp họ có nhiều cái lợi. Thứ nhất là HTX có tính liên kết, thứ hai là đầu ra ổn định, hàng hóa làm ra có thương hiệu, nên giá bán ổn định, không có bấp bênh như bên ngoài.
Theo đánh giá của ngành chức năng, phát triển các mô hình kinh tế tập thể đã giúp sản xuất nông nghiệp của huyện có nhiều bước đột phá. Những mô hình cánh đồng lớn đã phát huy hiệu quả về năng suất, chất lượng và tiêu thụ, chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong lĩnh vực nông nghiệp đạt nhiều kết quả tích cực. Lĩnh vực công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, thương mại - dịch vụ tăng trưởng khá cả về quy mô và giá trị. Thu nhập bình quân đầu người năm 2009 của huyện mới đạt 13,054 triệu đồng/năm, thì đến năm 2023 đạt 71,287 triệu đồng/năm và đến năm 2024 là 80,5 triệu đồng/năm.
Với những gì đã làm được, huyện Thới Lai xem những kết quả vừa qua là bước khởi đầu vững chắc để nâng cao thu nhập, cuộc sống của người dân. Định hướng sắp tới của huyện là tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của các HTX hiện có, khuyến khích thành lập các HTX mới ở những lĩnh vực tiềm năng. Huyện sẽ tăng cường các chính sách hỗ trợ HTX tiếp cận đất đai, tín dụng, đào tạo nguồn nhân lực và đặc biệt là xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu nông sản Thới Lai. Mục tiêu không chỉ là giảm nghèo, mà là làm giàu bền vững cho người nông dân, xây dựng Thới Lai trở thành một vùng nông thôn đáng sống.
Tùng Lâm