Theo báo cáo của Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, sản lượng vải thiều năm nay dự kiến đạt 303.000 tấn, tăng khoảng 30% so với năm 2024.
HTX đẩy mạnh tiêu thụ vải thiều
Trong đó, Bắc Giang có 29,7 nghìn ha vải thiều, chiếm hơn 60% diện tích cây ăn quả của tỉnh. Trong đó, 16.000 ha đạt chuẩn VietGAP, 204 ha đạt chuẩn GlobalGAP, 10 ha sản xuất hữu cơ.
Còn tại Hải Dương, tổng sản lượng dự kiến của mùa vải thiều năm 2025 của tỉnh đạt khoảng 60.000 tấn. Trong đó, vải sớm khoảng 32.500 tấn; vải chính vụ khoảng 27.500 tấn. Riêng sản lượng vải của huyện Thanh Hà dự kiến đạt khoảng 38.000 tấn (vải sớm 28.000 tấn; vải chính vụ 10.000 tấn).
Theo đánh giá của các ngành chức năng, từ ngày 20/5 đến cuối tháng 7, người dân, HTX trồng vải tại các vùng trọng điểm như Lục Ngạn (Bắc Giang), Thanh Hà (Hải Dương) sẽ bước vào mùa thu hoạch. Với diện tích và sản lượng lớn, các HTX đã chủ động lên kế hoạch thu mua, tiêu thụ nhằm đảm bảo đầu ra ổn định cho nông dân.
HTX Thương mại Kính Trọng (Bắc Giang) đã có nhiều năm kinh nghiệm trong thu mua vải thiều. Hàng năm, HTX tổ chức thu mua hàng chục tấn vải thiều để tiêu thụ trong nước và xuất khẩu sang Trung Quốc. Trong niên vụ 2025, HTX tiếp tục phối hợp chặt chẽ hơn với các cơ quan quản lý để đẩy mạnh việc tiêu thụ và xuất khẩu.
![]() |
Các HTX ở Bắc Giang đang bước vào vụ thu hoạch và tiêu thụ vải sớm. |
Tương tự, tại HTX Lục Ngạn Xanh (Bắc Giang), Giám đốc Nguyễn Thị Minh Thủy cho biết các thành viên HTX đang háo hức chờ đón thời điểm thu hoạch. Dù những quả vải đầu mùa đã được đưa ra thị trường, nhưng do vải thiều tại vườn của HTX chưa chín hẳn nên vẫn cần thời gian. Tuy nhiên, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, HTX tự tin sẽ có một mùa vải bội thu và thuận lợi.
Cụ thể là HTX Lục Ngạn Xanh đã tham gia chuỗi chương trình xúc tiến tiêu thụ vải thiều do tỉnh Bắc Giang đang tổ chức. Tối ngày 27/5, HTX đã tham gia buổi gặp mặt với doanh nghiệp Trung Quốc để nắm bắt các yêu cầu của doanh nghiệp nước này cũng như thiết lập hợp đồng tiêu thụ.
“Chúng tôi những người con của Lục Ngạn như đã được lập trình sẵn từ trong máu là luôn cố gắng hết sức vào mỗi vụ vải thiều để có thể đưa loại nông sản này tiêu thụ một cách thuận lợi cả ở trong nước và xuất khẩu. Việc quan trọng là HTX không chỉ đảm bảo được chất lượng quả vải mà còn hoàn thiện các yêu cầu về thu hoạch, đóng gói, vận chuyển… theo tiêu chí của doanh nghiệp Trung Quốc”, Giám đốc HTX cho biết.
Tại Thanh Hà (Hải Dương), để tiêu thụ vải thuận lợi, HTX Thu mua chế biến nông sản Thanh Hà đã ký kết hợp đồng với Công ty TNHH Thương mại xuất nhập khẩu Ruby để xuất khẩu hơn 1.160 tấn vải thiều sang Trung Quốc. Hoàn thiện được hợp đồng thì toàn bộ vùng trồng, quy trình thu mua, đóng gói của HTX đều được giám sát chặt chẽ bởi ngành chức năng nhằm bảo đảm theo tiêu chuẩn quốc tế.
Không chỉ dừng lại ở xuất khẩu, theo các ngành chức năng, một trong những thị trường tiêu thụ vải tiềm năng chính là người tiêu dùng trong nước. Dự báo của Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cũng cho thấy, trong tổng 303.000 tấn vải năm nay sẽ có khoảng 40% sản lượng sẽ được xuất khẩu, còn lại tiêu thụ nội địa thông qua các chợ đầu mối và hệ thống bán lẻ lớn.
Chính vì vậy, ngoài xuất khẩu, HTX Nông nghiệp sản xuất và kinh doanh dịch vụ tổng hợp Hồng Xuân (Bắc Giang) cũng đã ký kết tiêu thụ vải thiều Lục Ngạn vào hệ thống phân phối của Saigon Co.op trên toàn quốc. Dự kiến lượng vải thiều Bắc Giang sẽ được Saigon Co.op đưa vào hơn 800 điểm bán trên toàn quốc với sản lượng tăng 20% so với cùng kỳ.
Còn đối với HTX Lục Ngạn Xanh, HTX cũng xác định ngoài xuất khẩu sẽ đẩy mạnh tiêu thụ nội địa thông qua các chuỗi siêu thị, chợ đầu mối, hệ thống bán lẻ hiện đại và kênh online. Điều này cũng được HTX áp dụng trong những năm gần đây nhằm tạo ra cú hích cho thị trường vải thiều. HTX Thu mua chế biến nông sản Thanh Hà cũng có kế hoạch thu mua khoảng 4.000 tấn vải tiêu thụ nội địa, đảm bảo trái vải đến tay người tiêu dùng với chất lượng tốt nhất.
Ông Lê Bá Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Giang, cho biết vải thiều Bắc Giang năm nay có chất lượng tốt nhất từ trước đến nay. Trong đó, các diện tích vải hầu như đều có các chứng nhận từ VietGAP, GlobalGAP đến hữu cơ, tạo thuận lợi trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Trong đó, vải chín sớm ở Bắc Giang sẽ có thời gian thu hoạch từ 20/5 - 15/6/2025 còn vải chính vụ thời gian thu hoạch dự kiến sẽ từ 10/6 - 30/7/2025.
HTX là bệ đỡ cho nông dân trồng vải
Nhìn từ thực tế này cho thấy, việc ngành chức năng vào cuộc sớm và đồng bộ giúp HTX, nông dân yên tâm và chủ động hơn trong việc tìm đầu ra cho quả vải. Đặc biệt, trong những năm gần đây, HTX nông nghiệp không chỉ là nơi tổ chức sản xuất mà còn là mắt xích quan trọng giúp nông dân liên kết thị trường, tuân thủ tiêu chuẩn và tiếp cận khoa học kỹ thuật.
Tại Bắc Giang, các HTX trồng vải như HTX Nông nghiệp Thanh Hải, HTX Lục Ngạn Xanh, HTX Xuân Hồng, HTX Kính Trọng… đã chủ động rà soát diện tích, đăng ký mã số vùng trồng, phối hợp với cơ quan chuyên môn để tập huấn kỹ thuật canh tác an toàn, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.
Đến tháng 5/2025, toàn tỉnh Bắc Giang có hơn 35.000 ha trồng vải thiều, trong đó hơn 19.000 ha đã được cấp mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu, tăng khoảng 10% so với năm 2024. Việc cấp mã số vùng trồng không chỉ là yêu cầu bắt buộc của thị trường mà còn là “giấy thông hành” để vải thiều Bắc Giang có mặt tại các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, EU…
Ngoài ra, các HTX cũng tích cực xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ. Một số HTX đã ký kết hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp xuất khẩu, hợp tác với sàn thương mại điện tử để đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, nhiều HTX đã chuyển mạnh sang sản xuất hữu cơ, sử dụng chế phẩm sinh học, giảm thiểu thuốc bảo vệ thực vật, nâng cao chất lượng quả và độ an toàn thực phẩm.
Trong điều kiện 4 tháng đầu năm 2025, nhóm hàng hoa quả chỉ mang lại cho Việt Nam hơn 1 tỷ USD, giảm 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Và trong số 8 loại trái cây xuất khẩu chủ lực, phần lớn ghi nhận sự sụt giảm mạnh, ngoại trừ xoài và dừa có mức tăng trưởng nhẹ về kim ngạch. Các chuyên gia cho rằng, chủ động là yếu tố then chốt và không chờ “nước đến chân mới nhảy”. Ngay như ở Bắc Giang, Hải Dương, các địa phương này đã lên kế hoạch tiêu thụ vải từ đầu năm, phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để sẵn sàng ứng phó với biến động thị trường.
Ngoài ra, chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy cho rằng, liên kết sản xuất – tiêu thụ là chìa khóa thành công. Trong đó, vai trò của HTX là không thể thay thế. Khi nông dân trồng vải thiều nói riêng và các nông sản khác nói chung được tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, khả năng đáp ứng yêu cầu thị trường tăng lên, giảm rủi ro và nâng cao thu nhập.
Việc đa dạng hóa thị trường và kênh tiêu thụ cũng đã được Bắc Giang và Hải Dương thực hiện. Ngay như Hải Dương, tỉnh này xác định trong 3 5.000 tấn vải dự kiến sẽ xuất khẩu 1.750 tấn sang các thị trường Nhật Bản, Mỹ, Úc; 21.000 tấn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và 12.250 tấn tiêu thụ nội địa. Điều này giúp giảm phụ thuộc vào một thị trường giúp nông sản Việt có sức đề kháng tốt hơn trước những cú sốc về chính trị, kinh tế hoặc dịch bệnh.
Từ câu chuyện tiêu thụ vải thiều ở Bắc Giang và Hải Dương có thể thấy rằng khi các HTX chủ động liên kết, ngành chức năng vào cuộc quyết liệt, và địa phương có tầm nhìn chiến lược thì nông sản Việt hoàn toàn có thể vươn ra thế giới một cách bài bản và bền vững. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc chuẩn bị kỹ lưỡng từ sản xuất đến thị trường không còn là lựa chọn, mà là con đường bắt buộc nếu muốn ngành nông nghiệp Việt Nam phát triển mạnh mẽ, có giá trị và có thương hiệu.
Huyền Trang