Trong những năm gần đây, nhiều người trẻ sau khi tốt nghiệp đại học đã chuyển hướng không xin vào cơ quan nhà nước hoặc doanh nghiệp mà về quê thành lập HTX nông nghiệp.
Khởi nghiệp nơi vùng đất khó
Trong số hàng trăm HTX trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện nay, tỷ lệ HTX do người trẻ làm chủ chiếm khoảng 40%. Nhiều HTX mặc dù mới được thành lập, hoạt động không lâu song đã đem về doanh thu hàng trăm đến hàng chục tỷ đồng mỗi năm.
Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Kỹ thuật công nghiệp (Đại học Thái Nguyên) năm 2014, anh Nguyễn Quốc Hoàng, sinh năm 1991 xã Yên Trạch, có một công việc với mức thu nhập ổn định ở thành phố Thái Nguyên. Nhưng năm 2019, anh Hoàng quyết định từ bỏ công việc hiện tại và về lập nghiệp tại Yên Trạch.
Khi đó, xã Yên Trạch vẫn thuộc xã đặc biệt khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo chiếm 2/3 tổng số hộ dân của xã. Nhận thấy nhu cầu về các sản phẩm từ cây dược liệu của người dân ngày càng cao và là cơ hội tốt, lại sẵn có nghề thuốc nam gia truyền của gia đình nên anh đã quyết định thành lập HTX nông nghiệp Tiên Phong.
 |
|
HTX Phú Đô là một trong những mô hình kinh tế tập thể tiêu biểu do người trẻ dẫn dắt. |
Tận dụng diện tích trên 1.000m2 của gia đình, anh đưa các loại cây dược liệu như: ba kích, khôi nhung, mướp đắng rừng, địa liền... vào trồng. Sau 5 năm, anh đã liên kết với nhiều hộ dân mở rộng diện tích lên gần 7ha.
Trong quá trình khởi nghiệp, anh tiếp tục đăng ký học lớp y học cổ truyền tại Trường Trung cấp Y tế Thái Nguyên. Cùng với đó, anh và các thành viên đã đầu tư tiền tỷ để xây dựng nhà xưởng, mua sắm các trang thiết bị.
Đến nay, HTX đã sản xuất được các sản phẩm từ cây dược liệu như: trà mướp đắng rừng, cao gắm, cao kim tiền thảo, cao lá gan, cao dạ dày, cao bôi ngoài da ... Các sản của HTX được nhiều khách hàng biết đến và tin dùng, qua đó, đã đem về doanh thu cho HTX hàng trăm triệu đồng/năm.
Cũng từng có một công việc với mức thu nhập ổn định nhưng năm 2021, chị Ngô Thị Mai, sinh năm 1989, đã quyết định trở về Định Hóa để khởi nghiệp và tập trung và sản xuất, kinh doanh các loại quả, thịt sấy khô vì nhìn thấy tiềm năng của tệp khách hàng là những người lao động đang làm việc tại các khu công nghiệp trong tỉnh.
Do vậy, chị quyết định về quê và cùng với một số hộ gia đình thành lập HTX nông nghiệp Phú Tiến, với số vốn điều lệ là 1,2 tỷ đồng.
Hiện HTX chủ yếu là trồng các loại cây ăn quả (mít thái, nhãn, bưởi) theo tiêu chuẩn VietGAP, với tổng diện tích 4ha và sản xuất thịt lợn hun khói theo đơn đặt hàng của khách hàng.
Hằng năm, HTX cung cấp ra thị trường khoảng 4-5 tấn quả các loại, với giá trung bình khoảng 10-12 nghìn đồng/kg và 200-250 kg thịt lợn hun khói/tháng, với giá 500 nghìn đồng/kg. Năm 2024, sau khi trừ hết chi phí HTX thu về được 300 triệu đồng.
Khai thác công nghệ để phát triển
Với sức trẻ, vốn tri thức học được trên giảng đường và những kỹ năng về công nghệ, thương mại những giám đốc trẻ HTX đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào trong quá trình phát triển của HTX.
Các HTX đã áp dụng phù hợp công nghệ, khoa học kỹ thuật một cách hiệu quả trong sản xuất, tiêu thụ nông sản. Tiêu biểu như HTX chế biến nông sản Võ Nhai do anh Lê Văn Hiếu, sinh năm 1988 làm giám đốc.
HTX đặt xưởng sản xuất măng nứa tươi, măng nứa sấy khô, mộc nhĩ khô, nấm hương khô… Thay vì sản xuất các sản phẩm theo cách truyền thống của bà con bản địa là phải “trông trời, trông mây” để phơi các nông sản, thì HTX đã sử dụng các loại máy thực hiện đồng bộ từng khâu từ luộc măng đến sấy khô, đóng gói, bảo quản…
Nhờ đó, HTX đã duy trì hiệu quả sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm. Việc điều hành sản xuất và tiêu thụ sản phẩm của HTX đều được áp dụng công nghệ. Thay vì phải đến tận xưởng để chỉ đạo sản xuất thì giám đốc HTX ở trụ sở vẫn có thể điều hành công việc thông qua duyệt lệnh sản xuất.
 |
|
Người trẻ tuổi có tri thức ở Thái Nguyên tích cực tham gia phát triển HTX. |
Nhờ đó, khi người tiêu dùng phản hồi về một sản phẩm nào đó có vấn đề, HTX chỉ cần nhìn vào mã lô sản phẩm sẽ truy xuất tận gốc: ngày thu măng, khu vực thu, ngày sản xuất, công nhân tham gia, số lượng lô hàng, những vấn đề trong quá trình sản xuất…
Còn đối với HTX trà an toàn Phú Đô (Phú Lương) để đưa thông tin chi tiết đến người tiêu dùng HTX đã sử dụng phần mềm ứng dụng nhật ký sản xuất điện, giúp HTX trong việc bảo vệ thương hiệu, uy tín sản phẩm và quyền lợi người tiêu dùng.
Trước khi đưa ra thị trường HTX sẽ gắn mã QR Code cho từng sản phẩm trà. Khách hàng có thể dùng các app có tính năng quét (zalo, viber, wechat…) để truy xuất nguồn gốc của sản phẩm một cách nhanh chóng, tiện lợi và với tính chính xác cao.
Hành trình không đơn độc
Có thể thấy, các HTX do thanh niên làm chủ ở Thái Nguyên đều có năng lực, đam mê và quyết tâm phát triển mô hình HTX. Tuy nhiên, khi mới đi vào hoạt động, phần lớn HTX thanh niên đều đối mặt với không ít thách thức: thiếu vốn đầu tư ban đầu, hạn chế về kỹ năng quản trị, khó khăn trong kết nối thị trường tiêu thụ... Trong bối cảnh đó, vai trò của Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên được khẳng định như một trụ đỡ vững chắc cho các mô hình HTX trẻ.
Ngay từ khi các HTX còn trong giai đoạn thai nghén ý tưởng, Liên minh HTX tỉnh đã có nhiều hoạt động tư vấn, hướng dẫn thủ tục pháp lý, hỗ trợ xây dựng điều lệ, phương án sản xuất kinh doanh và lập hồ sơ vay vốn. Hằng năm, đơn vị cũng tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng quản lý HTX, marketing, xây dựng thương hiệu và chuyển đổi số, thu hút hàng trăm lượt cán bộ HTX trẻ tham gia.
Không chỉ dừng lại ở công tác đào tạo, Liên minh HTX tỉnh còn nắm bắt các chương trình, chủ trương của Liên minh HTX Việt Nam, chủ động kết nối các HTX thanh niên với doanh nghiệp, chuỗi cung ứng, sàn thương mại điện tử và các chương trình xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh. Đây là yếu tố quan trọng giúp các sản phẩm như trà an toàn Phú Đô, măng khô Võ Nhai, cao dược liệu Tiên Phong... có đầu ra ổn định và chỗ đứng trên thị trường.
Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh cũng tích cực tham mưu cho các cấp chính quyền ban hành chính sách ưu tiên vốn vay ưu đãi, hỗ trợ đất đai, công nghệ và xúc tiến thương mại cho các HTX thanh niên, giúp họ an tâm phát triển và mở rộng sản xuất.
Thực tế tại Thái Nguyên cho thấy, sự xuất hiện ngày càng nhiều HTX do thanh niên làm chủ không chỉ đóng vai trò là mô hình kinh tế mới mà còn là công cụ hiệu quả trong công tác giảm nghèo bền vững.
Những mô hình HTX này góp phần tạo việc làm tại chỗ cho lao động nông thôn, nhất là phụ nữ và người lớn tuổi.
Sự phát triển của các HTX thanh đã và đang góp phần gia tăng thu nhập thông qua chuỗi sản xuất khép kín và nâng cao giá trị nông sản, đồng thời giữ chân người trẻ ở lại quê hương, tránh tình trạng ly nông, ly hương.
Từ những thành công này, có thể khẳng định, hỗ trợ thanh niên phát triển HTX không chỉ là khuyến khích khởi nghiệp mà còn là chiến lược căn cơ trong giảm nghèo đa chiều ở khu vực nông thôn.
Trí Chiến