Những ngày đầu tháng Tám, tại xã Mỹ Hiệp, tỉnh Đồng Tháp, vườn chanh không hạt của anh Phạm Văn Niềm hiện lên xanh mướt. Đã nhiều năm gắn bó với loại cây trồng này, anh Niềm vẫn nhớ rõ quãng thời gian bỡ ngỡ khi bắt đầu khởi nghiệp.
Trái ngọt từ liên kết
“Ngày đó, chúng tôi chưa hiểu nhiều về giống mới. Cứ quen tay bón phân vô cơ, không chú ý đặc tính của cây nên quả bị xỉn màu, không bắt mắt. Mang ra thị trường, khách chưa quen dùng chanh không hạt, tiêu thụ chậm, nhiều nhà phải gửi hàng lên TP.HCM bán cầm chừng”, anh Niềm kể.
![]() |
Liên kết sản xuất là chìa khóa giúp HTX, nông dân nâng cao giá trị kinh tế. |
Bước ngoặt chỉ đến khi anh và các hộ trồng chanh không hạt tại địa phương gia nhập HTX Dịch vụ nông nghiệp Mỹ Long. Tham gia HTX, các thành viên và hộ liên kết được tập huấn kỹ thuật, chuyển sang bón phân hữu cơ, trồng theo quy trình an toàn, đồng thời HTX đứng ra liên kết tiêu thụ.
Từ đó, trái chanh của anh Niềm cùng các hộ dân khác luôn bán được giá cao hơn thị trường từ 3.000 – 4.000 đồng/kg, lại có đầu ra ổn định, qua đó gia tăng giá trị kinh tế, vươn lên thoát nghèo, nhiều hộ ngày càng khá giả, giàu có.
Hiện nay, HTX Mỹ Long đang sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP để hướng tới xuất khẩu sang châu Âu – một thị trường khắt khe nhưng đầy tiềm năng. Cũng nhờ hoạt động hiệu quả, HTX đã và đang đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo tại địa phương.
Nếu Đồng Tháp nổi tiếng với chanh không hạt, thì Vĩnh Long lại được biết đến với vùng cây ăn quả trù phú, đặc biệt là chôm chôm, sầu riêng, bưởi da xanh…
Trong số hàng trăm HTX nông nghiệp của tỉnh Vĩnh Long, có trên dưới 75 HTX tham gia xây dựng vùng sản xuất gắn với chuỗi giá trị, tạo thành những vùng chuyên canh cây ăn quả quy mô hàng trăm ha, mang lại giá trị kinh tế vượt trội hàng năm.
Điểm tựa thoát nghèo bền vững
Tại HTX nông nghiệp Phú Phụng (xã Phú Phụng), cứ mỗi mùa chôm chôm đến, hàng chục nhân công tất bật đóng gói hàng hóa để xuất khẩu.
Ông Võ Tấn Truyền – thành viên HTX – phấn khởi cho hay: “Trước đây, trồng chôm chôm vụ thuận vừa rớt giá vừa khó bán. Từ ngày vào HTX, được hướng dẫn trồng theo chuẩn VietGAP, cấp mã số vùng trồng, lại được bao tiêu với giá cao hơn thị trường từ 2.000 – 5.000 đồng/kg. Nhờ xử lý ra trái vụ nghịch, lợi nhuận gấp đôi, gấp ba so với trước”.
Nhờ sản xuất với tiêu chuẩn cao, sản phẩm chôm chôm của HTX Phú Phụng đạt chuẩn OCOP 4 sao, còn sầu riêng của HTX cũng đang trên hành trình chinh phục thị trường xuất khẩu, mang về doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao thu nhập cho thành viên.
Đáng nói, không chỉ cung cấp giống, vật tư, hay kỹ thuật, các HTX Phú Phụng còn làm điều mà từng hộ nông dân khó thực hiện được, đó là mở cửa thị trường. Thông qua HTX, sản phẩm nông dân làm ra được gắn thương hiệu, đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, OCOP… để bước vào các siêu thị lớn hoặc xuất khẩu.
Nhờ hoạt động hiệu quả, HTX đang nhận được nhiều sự quan tâm từ địa phương trong việc ứng dụng công nghệ cao, đào tạo nhân lực quản lý, xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm.
![]() |
Nâng cao chất lượng sản phẩm là xu hướng để nông dân, HTX nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường. |
Câu chuyện ở Đồng Tháp, Vĩnh Long chỉ là hai lát cắt nhỏ trong bức tranh rộng lớn. Ở nhiều địa phương khác tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, các HTX cũng đã và đang giúp nông dân chuyển đổi cây trồng hợp lý, mở rộng diện tích cây ăn quả, giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo.
Phía sau thành công của các HTX là sự đồng hành bền bỉ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX các tỉnh, thành. Cụ thể, trong những năm gần đây, Liên minh HTX Việt Nam đã triển khai hàng loạt chương trình thiết thực, như tổ chức hội chợ và xúc tiến thương mại.
Các hội chợ quy mô vùng và toàn quốc được Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX các tỉnh, thành tổ chức góp phần giúp hàng nghìn sản phẩm HTX tiếp cận người tiêu dùng và nhà nhập khẩu.
Các chương trình hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX các tỉnh, thành cũng tập trung vào các hoạt động tập huấn và đào tạo. Theo thống kê, có khoảng 16.000 lượt cán bộ, thành viên HTX khu vực phía Nam được bồi dưỡng về quản trị, kỹ thuật, chuyển đổi số, thương mại điện tử.
Hay về chuyển đổi số, Liên minh HTX Việt Nam đã phát triển “chợ sản phẩm trực tuyến” cho HTX, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, giúp mở rộng kênh bán hàng, giảm phụ thuộc vào thương lái.
Bệ phóng vươn lên làm giàu
Luật HTX năm 2023 có hiệu lực đã mở ra nhiều ưu đãi cho kinh tế hợp tác, như hỗ trợ thuê đất dài hạn, ưu đãi thuế, bảo hiểm tài sản, hỗ trợ chuyển đổi số, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu. Đây là cú hích quan trọng để HTX nâng cao năng lực và thu hút thêm nhiều nông dân tham gia.
Tính đến 30/6/2025, cả nước có 34.848 HTX đang hoạt động, thu hút hơn 6,17 triệu thành viên, tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 1,65 triệu lao động.
Bên cạnh đó, cả nước có 147 Liên hiệp HTX và 72.747 tổ hợp tác - mô hình được xem là nền tảng liên kết ban đầu của các hộ sản xuất nhỏ lẻ. Đáng chú ý, 67% sáng lập viên HTX ở độ tuổi 27- 40, cho thấy mô hình HTX đang ngày càng thu hút sự tham gia của giới trẻ, lực lượng nòng cốt trong đổi mới và phát triển kinh tế hợp tác.
Con số này không chỉ cho thấy quy mô, mà còn khẳng định sức sống của mô hình kinh tế hợp tác trong nền nông nghiệp hiện đại, với những đóng góp ngày càng lớn vào quá trình phát triển kinh tế, xã hội, xóa đói giảm nghèo tại các địa phương trên cả nước.
Đi tới các vùng quê hôm nay, dễ dàng bắt gặp những cánh đồng, vườn cây ăn quả xanh tốt – thành quả của những bàn tay nông dân và sự chung sức của HTX. Chanh không hạt ở Đồng Tháp, chôm chôm ở Vĩnh Long… đều đã và đang vươn xa.
Không chỉ giúp nông dân thoát nghèo, HTX còn góp phần hình thành tư duy sản xuất hàng hóa chuyên nghiệp, thích ứng với biến đổi khí hậu, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và phát triển bền vững. Ở nhiều nơi, thu nhập bình quân của thành viên HTX đã tăng gấp đôi, gấp ba so với trước khi tham gia.
Tựu trung lại, từ những mảnh vườn nhỏ lẻ, nhờ có HTX và sự hỗ trợ sát cánh của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, hàng triệu nông dân đã tìm thấy con đường mới – con đường dẫn tới thu nhập ổn định, cuộc sống sung túc và một tương lai mà sản phẩm quê hương có thể tự tin bước ra thị trường quốc tế.
An Chi