Từ bao đời nay, cây lục bình (hay còn gọi là bèo tây) vốn chỉ được xem là loài cây dại mọc hoang, gây cản trở giao thông đường thủy và ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.
Lục bình hóa "vàng" đổi đời cho người dân
Thế nhưng, dưới bàn tay tài hoa của người dân Châu Thành, loài cây này đã được "biến hóa" thành những sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo, mang đậm nét văn hóa vùng sông nước.
Quy trình sản xuất các sản phẩm từ lục bình khá công phu và tỉ mỉ. Sau khi thu hoạch, lục bình được phơi khô, chẻ nhỏ, rồi được các nghệ nhân lành nghề đan, bện thành những sản phẩm đa dạng như: giỏ xách, thảm, bàn ghế, đèn trang trí, đồ gia dụng... Mỗi sản phẩm đều là một tác phẩm nghệ thuật, kết tinh từ sự sáng tạo, cần cù và tình yêu lao động của người dân nơi đây.
Gia đình chị Nguyễn Thị Hoa, ngụ tại thị xã Ngã Sáu, là một trong những hộ dân tiêu biểu đã đổi đời nhờ nghề đan lát lục bình. Trước đây, cuộc sống của gia đình chị gặp rất nhiều khó khăn, chủ yếu dựa vào việc trồng lúa. Tuy nhiên, từ khi tham gia vào HTX mỹ nghệ Nhựt Linh, chị Hoa đã được học hỏi kỹ thuật, được hỗ trợ vốn và tìm kiếm thị trường tiêu thụ.
 |
|
Đan lục bình giúp người dân có thêm thu nhập. |
Nhờ đó, thu nhập của gia đình chị đã tăng lên đáng kể, cuộc sống cũng khấm khá hơn nhiều. "Nhờ có nghề đan lát lục bình mà gia đình tôi mới có tiền xây nhà mới, mua sắm tiện nghi sinh hoạt. Tôi rất biết ơn HTX đã tạo điều kiện cho chúng tôi có công ăn việc làm ổn định," chị Hoa chia sẻ.
Để giúp người dân như gia đình chị Hoa, HTX Mỹ nghệ Nhựt Linh thời gian qua đã phát huy tiềm năng, lợi thế về truyền thống sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ lâu đời của địa phương. HTX có 7 thành viên, tổng vốn góp là 1,2 tỷ đồng, hoạt động chủ yếu nuôi trồng, khai thác sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ từ lục bình.
Với sự đồng tâm hiệp lực của toàn thể thành viên, HTX hướng đến mục tiêu phát triển sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ và hướng đến xuất khẩu, từng bước đưa sản phẩm thủ công mỹ nghệ của HTX ngày càng phát triển, góp phần phát triển kinh tế hộ gia đình, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Theo ngành nông nghiệp huyện Châu Thành, nghề đan lát lục bình thu hút hàng ngàn lao động địa phương tham gia. Nhờ nghề này, hàng trăm hộ dân đã thoát nghèo, nhiều hộ vươn lên làm giàu. Doanh thu từ các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ lục bình hàng năm đạt hàng chục tỷ đồng, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện.
Chắp cánh cho nghề truyền thống
Sự phát triển của nghề đan lát lục bình ở Châu Thành và một số HTX không thể không kể đến vai trò quan trọng của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Hậu Giang. Trong những năm qua, các tổ chức này đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực, giúp các HTX đan lát lục bình nâng cao năng lực sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ và phát triển bền vững.
Một trong những chương trình hỗ trợ nổi bật là chương trình cho vay vốn ưu đãi. Nhờ nguồn vốn này, người dân, HTX có điều kiện đầu tư máy móc, trang thiết bị, mở rộng quy mô sản xuất, tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động.
 |
|
Cây lục bình đang đứng trước khó khăn vì biến đổi khí hậu và thu hoạch quá mức dẫn đến cạn kiệt. |
Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh còn tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về quản lý, kỹ thuật sản xuất, marketing cho các thành viên HTX. Theo đại diện Liên minh HTX tỉnh Hậu Giang, Liên minh HTX tỉnh luôn xác định các HTX là cầu nối quan trọng giữa người dân và thị trường. Vì vậy, Liên minh HTX tỉnh luôn nỗ lực hỗ trợ các HTX về mọi mặt, từ vốn, kỹ thuật đến xúc tiến thương mại, giúp các HTX ngày càng phát triển, góp phần nâng cao đời sống cho người dân.
Điển hình như HTX Nhựt Linh nhờ sự hỗ trợ của Liên minh HTX tỉnh, HTX đã mạnh dạn đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại, nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ ra nhiều tỉnh thành trong cả nước và xuất khẩu sang một số nước trong khu vực. Hiện nay, HTX tạo công ăn việc làm cho hàng chục lao động địa phương với mức thu nhập bình quân từ 5-7 triệu đồng/tháng.
Vượt khó vươn xa
Mặc dù đạt được những thành tựu đáng kể, nhưng nghề đan lát lục bình ở Châu Thành vẫn còn đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Nguồn nguyên liệu lục bình ngày càng khan hiếm do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và quá trình đô thị hóa. Thị trường tiêu thụ còn nhiều biến động, cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm thủ công mỹ nghệ khác. Bên cạnh đó, mẫu mã sản phẩm còn đơn điệu, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
Theo các thành viên HTX Nhựt Linh, mặc dù nhu cầu về sản phẩm thủ công mỹ nghệ ngày càng tăng, nhưng sự cạnh tranh từ các sản phẩm nhập khẩu và các loại vật liệu khác như nhựa, kim loại đang khiến sản phẩm từ lục bình khó khăn hơn trong việc tìm kiếm khách hàng. Nhiều sản phẩm đan lát lục bình còn bị xem là hàng hóa hạng hai so với những sản phẩm công nghiệp, dẫn đến việc không được công nhận đúng giá trị trên thị trường.
Nhằm phát triển bền vững nghề đan lát lục bình, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Theo đại diện HTX Nhựt Linh, việc các ngành chức năng hỗ trợ HTX tìm kiếm nguồn nguyên liệu khác ổn định hơn như chuối, lá buông… hoặc có thể hỗ trợ HTX trồng lục bình theo quy hoạch, hoặc nhập khẩu từ các địa phương khác sẽ phần nào giải quyết được bài toán thiếu nguồn nguyên liệu. Đồng thời, cần hỗ trợ HTX đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm, nâng cao chất lượng, đáp ứng nhu cầu thị hiếu của khách hàng. Bởi hiện nay, nhiều hộ gia đình sản xuất theo cách truyền thống, chưa đầu tư cho thiết kế mới, thiếu yếu tố sáng tạo. Điều này khiến cho sản phẩm từ lục bình trở nên nhàm chán trong mắt người tiêu dùng, làm giảm sức hút của sản phẩm.
Để giải quyết điều này, việc các ngành chức năng đứng ra kết nối HTX với các nhà thiết kế và nghệ nhân giàu kinh nghiệm tham gia vào quá trình sản xuất để tạo ra những sản phẩm mới lạ, phù hợp với xu hướng hiện đại sẽ giúp HTX đa dạng mẫu mã. Cùng với đó, việc áp dụng công nghệ mới vào sản xuất cũng là một giải pháp quan trọng giúp nâng cao chất lượng sản phẩm.
Đặc biệt, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể và các HTX trong việc xây dựng chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho nghề đan lát lục bình phát triển.
Nghề đan lát lục bình không chỉ là nghề thủ công truyền thống mà còn là "cần câu cơm" giúp người dân Châu Thành A thoát nghèo, vươn lên làm giàu. Với sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành, sự nỗ lực của người dân và các HTX, tin rằng nghề đan lát lục bình ở Châu Thành A sẽ ngày càng phát triển, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Minh Nhương