Thoát nghèo từ trồng nấm, anh Đặng Văn Bình, xã Liêm Phú áp dụng kỹ thuật mới vào trồng, chăm sóc, đưa cây nấm trở thành sản phẩm OCOP đầu tiên của địa phương với tên gọi Nấm Sò Bình Phú.
Phát huy thế mạnh địa phương
Mỗi ngày, HTX Bình Phú cho ra thị trường khoảng 70 kg nấm thành phẩm, mang lại nguồn thu khoảng 250 triệu đồng/năm, tạo việc làm cho 7 lao động địa phương với mức thu nhập 6 triệu đồng/người/tháng, và tạo việc làm thời vụ cho từ 15 - 20 lao động tại địa phương.
Chị Hoàng Thị Phương, thành viên HTX chia sẻ từ khi tham gia HTX, cuộc sống gia đình đã ổn định hơn, sản phẩm làm ra không phải lo lắng tìm thị trường. Chính vì vậy, chị mong HTX Bình Phú tiếp tục phát triển để các thành viên có việc làm và thu nhập ổn định.
Anh Đặng Văn Bình, Giám đốc HTX Bình Phú cho biết: "Nấm sò đã có thương hiệu, trở thành sản phẩm OCOP. Chúng tôi cũng cố gắng nghiên cứu mở rộng sản phẩm ngày càng chất lượng. Con người cũng phải nâng cao tư duy của mình để đem sản phẩm trao cho khách hàng".
![]() |
Cây nấm của HTX Bình Phú trở thành sản phẩm OCOP đầu tiên của địa phương với tên gọi Nấm Sò Bình Phú. |
Tại xã Chiềng Ken, cây đại bi - loại cây mọc hoang từ lâu được đồng bào Tày dùng làm thuốc trị cảm cúm, đau bụng, đau đầu… đang từng bước trở thành sản phẩm hàng hóa có giá trị kinh tế.
Nhận thấy tiềm năng từ loại dược liệu quý này, HTX Thế Tuấn đã nghiên cứu, chế biến ra nhiều dòng sản phẩm như tinh dầu, trà, cao, nước súc miệng… từ lá đại bi.
Đến nay, HTX có 6 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao, được tiêu thụ rộng rãi trong và ngoài tỉnh. Ngoài hệ thống đại lý, sản phẩm còn được quảng bá qua các nền tảng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, góp phần mở rộng thị trường. Hiện, các sản phẩm của đơn vị được tiêu thụ rộng rãi trong và ngoài tỉnh, mang lại doanh thu trên 2 tỷ đồng mỗi năm.
Cùng với việc nâng cao chất lượng sản phẩm, HTX còn đặc biệt chú trọng xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, hiện đơn vị liên kết với 20 hộ dân để trồng, thu hái và sơ chế nguyên liệu, từ đó tạo việc làm thường xuyên và tăng thu nhập cho hàng chục lao động nông thôn.
Chị Nông Thị Bên, thôn Ken 1, xã Chiềng Ken tâm sự: "Những lúc nông nhàn, tôi vào rừng thu hái lá đại bi bán cho HTX Thế Tuấn. Việc thu hoạch đơn giản, cây cao sẽ chặt nhánh tuốt lá, cây thấp thì tuốt lá trực tiếp, giữ lại gốc để lứa sau thu hoạch tiếp. Mỗi kg lá tươi bán 4 nghìn đồng, trung bình mỗi tháng tôi thu 3 - 4 triệu đồng nhờ đi rừng hái lá đại bi bán cho HTX. Tôi cũng khoanh nuôi vài trăm cây tại khu vực rừng sản xuất của gia đình để tiện cho việc thu hái".
Có thể nói, OCOP đã và đang tạo ra một hướng đi mới hiện đại và hiệu quả hơn trong sản xuất và kinh doanh các sản phẩm truyền thống. Không chỉ vậy, những mặt hàng này còn có cơ hội vươn ra thị trường rộng lớn, như các sản phẩm của HTX Thế Tuấn đã gửi trưng bày sản phẩm tại các gian hàng ở nhiều tỉnh, thành.
Ngoài ra, chương trình OCOP còn góp phần chuyển đổi tập quán sản xuất nông nghiệp lạc hậu sang nền kinh tế thị trường. Chị Triệu Thị Thảo, Giám đốc HTX Nông, Lâm nghiệp và Dịch vụ (huyện Văn Bàn) cho biết: những năm trước sản phẩm bưởi đường chưa đạt OCOP, người tiêu dùng chưa biết đến. Năm 2023 sản phẩm đạt OCOP tiêu chuẩn 3 sao và đạt sản lượng hơn 100 tấn, các thương lái tới tận vườn thu mua. Hiện tại HTX có gần 40 nghìn gốc bưởi đã cho thu hoạch, dự tính cuối năm 2024 sản lượng thu về 150 tấn. Nhiều người dân trong và ngoài xã thấy hiệu quả từ trồng cây bưởi đã đến thăm quan, học về kĩ thuật trồng bưởi, chị Thảo đã nhiệt tình hướng dẫn bà con kĩ thuật trồng, chăm sóc và cung cấp cây giống. Mô hình Bưởi đường nhà Triệu Thị Thảo đã giúp người dân chuyển đổi diện tích trồng cây hàng năm kém hiệu quả sang trồng loại cây có hiệu quả kinh tế cao.
Tạo việc làm ổn định
Tính đến nay, huyện Văn Bàn có 30 sản phẩm OCOP (còn thời hạn), các sản phẩm đều là đặc sản địa phương, mang đậm bản sắc vùng cao như: Măng sặt, tinh dầu thảo dược, trà thảo dược, bánh chưng đen, thịt sấy... Sau khi được xếp hạng OCOP, hầu hết sản phẩm đều được cải tiến mẫu mã, bao bì, dán tem truy xuất nguồn gốc, giúp nâng cao giá trị thương mại. Nhiều cơ sở sản xuất ghi nhận doanh thu tăng ít nhất 1,5 lần so với thời điểm sản phẩm chưa được công nhận đạt tiêu chẩn OCOP, tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động nông thôn.
Chủ thể của các sản phẩm hầu hết là bà con người Tày, Dao, Mông. Việc bà con tích cực tham gia xây dựng, phát triển các sản phẩm OCOP không chỉ nâng cao giá trị sản xuất, tăng thu nhập, mà còn đưa nét văn hóa, đặc sản của đồng bào đến với đông đảo người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh.
Đồng thời chương trình OCOP còn thúc đẩy việc hình thành các tổ chức, doanh nghiệp, HTX ở vùng nông thôn mà người dân chính là chủ thể, trở thành chủ nhân của quá trình phát triển, tạo việc làm cho lao động ở nông thôn.
Chương trình OCOP đang từng bước góp phần thay đổi diện mạo nông thôn Văn Bàn. Với sự đồng hành của chính quyền địa phương và tinh thần chủ động, sáng tạo từ người dân, các sản phẩm OCOP nơi đây ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường, góp phần phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững.
![]() |
HTX Thế Tuấn liên kết với 20 hộ dân để trồng, thu hái và sơ chế nguyên liệu, từ đó tạo việc làm thường xuyên và tăng thu nhập cho hàng chục lao động nông thôn. |
Thời gian qua, công tác giảm nghèo huyện Văn Bàn đã đạt được những kết quả khả quan như: Năm 2022, tỷ lệ giảm nghèo đạt 6,12%; số hộ nghèo chỉ còn 3.154 hộ, chiếm tỷ lệ 15,36%; số hộ cận nghèo còn lại là 2.595 hộ, tỷ lệ 12,63%. Năm 2023, tỷ lệ giảm nghèo đạt 4,34%; số hộ nghèo giảm là 893 hộ nghèo; số hộ nghèo còn lại là 2.261 hộ; số hộ cận nghèo còn lại là 1.361 hộ. Đến hết năm 2024 đã giảm 821 hộ nghèo, tỷ lệ hộ nghèo còn 6,97%, hộ cận nghèo còn 5,44%.
Huyện Văn Bàn đặt mục tiêu tiếp tục phấn đấu 10 xã đã đạt chuẩn nông thôn mới hoàn thành tiêu chí số 11 về hộ nghèo duy trì tỷ lệ dưới 12%; có thêm khoảng 9 xã duy trì tỷ lệ hộ nghèo dưới 12% (nâng tổng số xã có tỷ lệ hộ nghèo còn lại dưới 12% lên 20/22 xã, thị trấn).
Lan tỏa chương trình OCOP
Để đạt được kết quả này, ban lãnh đạo huyện cho biết thời gian tới sẽ tiếp tục triển khai, phát huy hiệu quả chương trình OCOP. Bởi sản phẩm OCOP tại huyện không chỉ khẳng định về chất lượng mà còn tạo cơ hội việc làm, mức sống của người dân được nâng cao, góp phần làm giảm số người từ nông thôn lên thành phố tìm việc, thay đổi tập quán canh tác lạc hậu. Đây là yếu tố cần thiết để phát triển kinh tế nông thôn bền vững.
Theo đó, huyện triển khai các chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm, xây dựng nhãn mác, bao bì, hình thành các chuỗi liên kết trong sản xuất, tiêu thụ, tạo điều kiện thuận lợi hình thành sản phẩm OCOP. Các ban, ngành của huyện phối hợp với sở, ngành của tỉnh cùng Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh tiếp tục triển khai các lớp tập huấn, tư vấn, định hướng phát triển sản phẩm OCOP cho các địa phương, tổ chức rà soát, lựa chọn, hỗ trợ các sản phẩm tham gia thi đánh giá, phân hạng. Qua đó thúc đẩy nhanh việc tái cơ cấu trong nông nghiệp; ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để tạo ra sản phẩm có năng suất cao, chất lượng tốt.
Ông Chu Việt Hòa, Phó trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Văn Bàn nhấn mạnh: Huyện tập trung phát triển sản phẩm OCOP theo hướng bền vững, từ kiểm soát chất lượng đầu vào, chuẩn hóa quy trình sản xuất đến hỗ trợ thương mại. Các sản phẩm OCOP bước đầu tạo được chuỗi liên kết bền vững giữa doanh nghiệp, HTX, người dân và vùng nguyên liệu; có hợp đồng tiêu thụ sản phẩm ổn định, sản xuất gắn với thị trường, hướng đến phát triển bền vững.
Lãnh đạo UBND huyện Văn Bàn thông tin, huyện đang tiếp tục chỉ đạo các phòng, ban quan tâm tới việc giúp đỡ hồ sơ thành lập HTX, giúp bà con có ý tưởng xây dựng và phát triển sản phẩm OCOP tạo điều kiện thuê đất hoặc phát triển xây dựng nhà máy chế biến, sản xuất sản phẩm tiềm năng thế mạnh tại địa phương.
Tuy nhiên, việc thực hiện chương trình OCOP tại huyện vẫn còn gặp một số khó khăn như: Một số sản phẩm của địa phương vẫn chủ yếu là sơ chế, sản lượng tiêu thụ nhỏ, chủ yếu thông qua tư thương mà ít có hợp đồng tiêu thụ, liên doanh, liên kết. Thời gian tới, huyện tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến người dân, tăng cường tập huấn cho cán bộ quản lý, đẩy mạnh các sản phẩm lên sàn giao dịch thương mại điện tử, quảng bá, xúc tiến thương mại sản phẩm, tìm kiếm thị trường tiêu thụ, chú trọng quảng bá sản phẩm tại các khu du lịch. Đặc biệt lưu tâm đến các xã chưa có sản phẩm OCOP.
Ngọc Giang