Nằm ở vùng núi đầy khó khăn ở tỉnh Lào Cai, xã Liêm Phú trước khi thực hiện sắp xếp địa giới hành chính có hơn 98% dân số là người dân tộc thiểu số. Trước đây, đời sống người dân chủ yếu dựa vào canh tác tự cung tự cấp, thu nhập thấp, hạ tầng yếu kém.
"Chìa khóa" tạo sinh kế bền vững
Tuy nhiên, những năm gần đây, diện mạo nông nghiệp nông thôn Liêm Phú đã đổi thay rõ rệt nhờ vào sự chuyển hướng trong sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới gắn với HTX. Một trong những điển hình là HTX Nông Lâm nghiệp Vạn An, do chị Ngân Thị Trang, một phụ nữ dân tộc thiểu số, thành lập vào năm 2021.
![]() |
Các mô hình sản xuất mới tạo động lực xây dựng nông thôn mới ở nhiều địa phương tỉnh Lào Cai (Ảnh: BLC). |
Xuất phát từ tình yêu với dược liệu bản địa và mong muốn nâng cao thu nhập cho bà con, chị Trang cùng cộng sự đã xây dựng HTX trên nền tảng phát triển vùng nguyên liệu thảo mộc đạt chuẩn sinh học và sản xuất trà thảo dược mang thương hiệu riêng.
"Chúng tôi mong muốn mỗi gói trà không chỉ là sản phẩm, mà còn là kết tinh tri thức của người vùng cao về cây thuốc, là bản sắc văn hóa địa phương", người sáng lập HTX Nông Lâm nghiệp Vạn An chia sẻ.
HTX Vạn An không đơn thuần là một cơ sở sản xuất mà là mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, từ khâu trồng, thu hái, sơ chế, chế biến đến tiêu thụ. Nhờ liên kết này, thành viên HTX và nông dân liên kết được cung ứng giống, tập huấn kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm với giá ổn định.
Đặc biệt, các loại cây như hoa hồng, hoa cúc, gừng, sả, chè dây, nghệ, ý dĩ… đang được HTX triển khai không chỉ phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng vùng cao mà còn giúp cải tạo đất, hạn chế xói mòn.
Nâng tầm nông sản địa phương
Anh Lê Đức Huấn, quản lý sản xuất tại HTX Nông Lâm nghiệp Vạn An, cho hay: “Chúng tôi xác định mục tiêu kép – vừa sản xuất sạch, vừa bảo vệ môi trường. HTX đầu tư nhà xưởng với thiết bị bán tự động hiện đại, kiểm soát nghiêm ngặt từng khâu chế biến để đảm bảo chất lượng trà viên, trà túi lọc và các sản phẩm thảo mộc khác”.
Từ vài người ban đầu, hiện nay, HTX đã tạo việc làm ổn định cho 20 lao động thường xuyên và 40-50 lao động thời vụ, chủ yếu là phụ nữ dân tộc thiểu số, với thu nhập trung bình 6,5 - 7,5 triệu đồng/người/tháng. Với người dân vùng cao, đây là mức thu nhập đáng kể, góp phần rõ rệt vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
Không dừng lại ở sản xuất truyền thống, HTX Vạn An còn tiên phong ứng dụng thương mại điện tử vào phát triển thị trường. Ngoài bán hàng qua các cửa hàng đặc sản, gian hàng OCOP địa phương, HTX đã xây dựng thương hiệu “Vạn An” trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Tiktok Shop, Lazada… và cả kênh xuất khẩu.
Hiện, mỗi tháng HTX tiêu thụ trung bình 10 - 12 tấn trà viên, 150.000 gói trà túi lọc, cùng hàng nghìn sản phẩm khác như tinh dầu, trà giảm cân, trà đẹp da… Tổng doanh thu đạt khoảng 750 - 850 triệu đồng/tháng, lợi nhuận lên đến 1,5 tỷ đồng/năm. Đặc biệt, khoảng 100.000 gói trà được xuất khẩu mỗi năm sang Hoa Kỳ – thị trường có tiêu chuẩn khắt khe về an toàn thực phẩm và chất lượng.
Việc đạt chứng nhận OCOP 3 sao cho 3 sản phẩm chủ lực và đang hoàn tất hồ sơ cho 2 sản phẩm mới là minh chứng cho chất lượng và uy tín của HTX. Những bao bì in họa tiết thổ cẩm, thiết kế gần gũi, thân thiện với môi trường cũng giúp sản phẩm dễ nhận diện, mang đậm dấu ấn văn hóa Lào Cai.
Thúc đẩy xây dựng nông thôn mới
Thực tế chỉ ra, sự ra đời và phát triển của HTX Vạn An cùng nhiều HTX tiêu biểu trên địa bàn xã Liêm Phú không chỉ là điểm sáng về sản xuất, mà còn là động lực thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới theo hướng bền vững và toàn diện.
![]() |
Các HTX đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng nông thôn mới ở Lào Cai (Ảnh: BLC). |
Nhờ những đóng góp của các mô hình HTX, người dân địa phương được tiếp cận với phương thức sản xuất mới, có việc làm ổn định, từng bước chuyển đổi từ sản xuất manh mún sang sản xuất hàng hóa.
Tính đến giữa năm 2025, Liêm Phú đã hoàn thành 17/19 tiêu chí NTM (số liệu trước ngày 1/7/2025), trong đó các tiêu chí về thu nhập, lao động, tổ chức sản xuất… có bước chuyển biến rõ rệt. Số hộ nghèo giảm còn dưới 5%, tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên đạt trên 85%.
Thành công của HTX Vạn An cùng các HTX tiêu biểu trên địa bàn xã Liêm Phú nói riêng, trên toàn địa bàn tỉnh nói chung, không thể thiếu vai trò hỗ trợ kịp thời từ Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lào Cai.
Trong thời gian qua, thông qua Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lào Cai, các HTX được tiếp cận nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực như: Hỗ trợ đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật trồng và chế biến dược liệu. Tiếp cận vốn vay ưu đãi thông qua Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, giúp đầu tư máy móc, nhà xưởng chế biến.
Cùng với đó là các chương trình hỗ trợ xúc tiến thương mại, kết nối với sàn OCOP, hội chợ vùng cao, giúp HTX mở rộng thị trường. Tư vấn xây dựng nhãn hiệu, đăng ký sở hữu trí tuệ, bảo hộ thương hiệu và hoàn thiện hồ sơ OCOP.
Câu chuyện của HTX Vạn An cùng những thành công của các HTX trên địa bàn Liêm Phú là minh chứng cho hiệu quả của mô hình phát triển nông thôn mới gắn với HTX, nhất là tại các vùng khó khăn ở Lào Cai.
Khi địa phương xác định đúng hướng đi, cộng đồng dân cư tích cực tham gia, và có sự đồng hành hiệu quả từ các tổ chức như Liên minh HTX Việt Nam, thì nông thôn mới không còn là khái niệm xa vời.
Thành công của các HTX như Vạn An cũng mở ra tiềm năng nhân rộng mô hình HTX sản xuất dược liệu, góp phần chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp, tăng thu nhập, giữ gìn bản sắc, và phát triển du lịch cộng đồng vùng cao trong tương lai.
Xây dựng nông thôn mới ở Liêm Phú không chỉ là chuyện làm đường, làm trường, mà là hành trình thay đổi tư duy sản xuất, nâng cao đời sống người dân bằng chính tài nguyên bản địa. Những HTX như Vạn An chính là “hạt nhân” để kích hoạt phát triển toàn diện, là cầu nối đưa người dân vùng cao hòa vào nhịp phát triển chung của cả nước, mà vẫn giữ được hồn cốt văn hóa dân tộc.
Muốn xây dựng nông thôn mới bền vững, không thể thiếu HTX. Muốn HTX phát triển, không thể thiếu sự hỗ trợ bài bản và kịp thời từ các cấp, các ngành – đó là bài học rút ra từ Liêm Phú. Đây cũng là nền tảng để Liêm Phú trước đây, hay Khánh Yên mới hiện tại (hình thành từ 3 xã Khánh Yên Trung, xã Liêm Phú, xã Khánh Yên Hạ) tiếp tục phát huy thành quả xây dựng nông thôn mới, nâng cao thu nhập cho người dân.
An Chi