Thông tư 29/2024/TT-NHNN ngày 28/6/2024 của NHNN quy định “một người không được là thành viên của 2 QTDND”. Đây là một trong những quy định đang gây nhiều tranh cãi và khó khăn cho các QTDND. Về bản chất, quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch, hạn chế rủi ro cho các QTDND, đồng thời củng cố mối quan hệ gắn kết giữa QTDND và thành viên.
Quy định "một người, một quỹ" liệu có thực tiễn?
Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế hiện đại, khi người dân có nhiều tài sản và hoạt động ở nhiều địa bàn khác nhau, việc giới hạn một người chỉ được tham gia một QTDND đã vô tình tạo ra những rào cản không cần thiết. Ông Lại Năng Thùy, Chủ tịch Hội đồng Quản trị QTDND Lộc Sơn (Lâm Đồng), cho rằng quy định này đã “làm mất cơ hội vay vốn và gửi tiền tại 2 QTDND, đồng thời làm mất cơ hội của các QTDND khi cho gửi tiền và cho vay đối với những thành viên này”.
Thực tế cho thấy, nhiều người dân, đặc biệt là những người làm ăn kinh doanh, có nhu cầu gửi và vay vốn ở nhiều địa điểm khác nhau. Việc chỉ được tham gia một QTDND khiến họ không thể tận dụng tối đa các dịch vụ tài chính, hoặc phải tìm đến các tổ chức tín dụng khác. Trong khi đó, các QTDND cũng mất đi một lượng khách hàng tiềm năng. Điều này đi ngược lại mục tiêu ban đầu của QTDND là phục vụ nhu cầu của cộng đồng tại địa phương, nơi họ sinh sống và làm việc.
 |
|
Quỹ tín dụng nhân dân được coi là cánh tay nối dài của hệ thống ngân hàng. |
Một quy định khác gây áp lực lên các QTDND, đặc biệt là những quỹ có tổng nguồn vốn trên 500 tỷ đồng, là tỷ lệ huy động vốn từ thành viên. Theo Thông tư 29, các QTDND phải đảm bảo một tỷ lệ huy động vốn nhất định từ các thành viên.
Theo đại diện các QTDND, quy định này buộc các QTDND phải kết nạp thành viên đối với những người gửi tiền nhiều trong thời gian ngắn, dẫn đến số ‘thành viên ảo’ tăng. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn lực, tốn kém chi phí, mà còn làm xói mòn bản chất của mô hình QTDND – một tổ chức tài chính hoạt động theo nguyên tắc của mô hình kinh tế tập thể.
Và mô hình QTDND được xây dựng dựa trên sự gắn kết, cùng nhau chia sẻ lợi ích và rủi ro giữa các thành viên. Khi số lượng "thành viên ảo" tăng lên, mối quan hệ này trở nên lỏng lẻo. Họ tham gia QTDND không phải vì mục đích hợp tác, mà chỉ vì nhu cầu gửi tiền. Điều này làm mất đi tính bền vững của mô hình QTDND, khiến các quỹ này khó phát huy hết vai trò của mình trong việc hỗ trợ các thành viên phát triển kinh tế, nâng cao đời sống.
Lời giải cho bài toán khó
Những khó khăn mà các QTDND đang phải đối mặt không chỉ là thách thức của riêng họ, mà còn là vấn đề của toàn hệ thống kinh tế tập thể. Để tháo gỡ những "nút thắt" này, cần có sự nhìn nhận và điều chỉnh hợp lý từ các cơ quan quản lý.
Thay vì giới hạn một người chỉ được tham gia một QTDND, NHNN có thể xem xét nới lỏng quy định này. Một giải pháp tiềm năng là cho phép một người được tham gia nhiều QTDND, nhưng phải có các biện pháp giám sát chặt chẽ để đảm bảo tính minh bạch và an toàn.
NHNN cũng cần xem xét giảm tỷ lệ huy động vốn từ thành viên đối với các QTDND có tổng nguồn vốn lớn. Việc này sẽ giúp các QTDND hoạt động linh hoạt hơn, đồng thời hạn chế tình trạng "thành viên ảo", từ đó củng cố bản chất của mô hình kinh tế tập thể.
Bên cạnh việc điều chỉnh chính sách, theo các chuyên gia, bản thân các QTDND cũng cần tăng cường liên kết, hợp tác với nhau để tạo ra sức mạnh tổng hợp. Các QTDND có thể chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau trong việc xử lý các khó khăn, đồng thời cùng nhau kiến nghị với các cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Thông tư 29/2024/TT-NHNN ra đời với mục đích tốt, nhưng một số quy định lại đang trở thành rào cản đối với hoạt động của các QTDND. Để các QTDND có thể phát huy tối đa vai trò của mình trong việc thúc đẩy kinh tế địa phương và phục vụ cộng đồng, do đó các QTDND rất muốn cơ quan quản lý lắng nghe ý kiến từ thực tiễn, từ đó có những điều chỉnh kịp thời, phù hợp với hoạt động của mô hình này. Chỉ khi đó, QTDND mới có thể thực sự trở thành "cánh tay nối dài" của ngành ngân hàng, cũng như của khu vực kinh tế tập thể, từ đó góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước.
Huyền Trang