Thời gian qua, Hoa Kỳ đã có những thay đổi chính sách về khoa học công nghệ với cách tiếp cận mang tính chiến lược, giải quyết các thách thức và các mối đe dọa mới nổi như ban hành Sắc lệnh hành pháp về trí tuệ nhân tạo (AI), cập nhật danh sách các công nghệ quan trọng và mới nổi, công bố Đánh giá khoa học và công nghệ và công bố ngân sách cho nghiên cứu và phát triển (R&D).
Ông Hưng đánh giá, Hoa Kỳ liên tục ban hành các chính sách ngày càng cứng rắn nhằm duy trì vị thế dẫn đầu và gia tăng sức cạnh tranh về công nghệ với các đối thủ. Các yếu tố này có một số tác động đến khả năng hợp tác khoa học công nghệ Mỹ - Việt.
 |
|
Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ. |
Về thuận lợi, quan hệ ngoại giao Việt - Mỹ đã nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện, trong đó, việc ưu tiên hợp tác về KHCN và đổi mới sáng tạo là điều kiện thuận lợi để Việt Nam tăng khả năng ký kết các thỏa thuận hợp tác với Mỹ.
Bên cạnh đó, ngày càng nhiều người Việt có trình độ, tham gia sâu, rộng vào nghiên cứu khoa học tại các trường đại học, trung tâm nghiên cứu lớn của Mỹ, tạo ra điều kiện thuận lợi cho các công tác hợp tác KHCN gắn với thương mại.
Tuy nhiên còn tồn tại những quy định, chính sách, luật pháp của Mỹ về sở hữu trí tuệ, an ninh mạng và an ninh quốc gia, kiểm soát xuất khẩu công nghệ ngày càng khắt khe, đặc biệt việc cắt giảm các quỹ hỗ trợ nước ngoài.
“Gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo để Việt Nam sớm ra khỏi danh sách kiểm soát xuất khẩu chiến lược (D1-D3), bên cạnh thúc đẩy quá trình xem xét công nhận Quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam”, ông Hưng cho biết.
Về tiềm năng hợp tác và tiêu thụ sản phẩm công nghệ Việt Nam tại Hoa Kỳ, theo Tham tán Thương mại, sản phẩm điện - điện tử, linh kiện bán dẫn, thiết bị công nghiệp và giải pháp phần mềm của Việt Nam ngày càng được các doanh nghiệp và nhà nhập khẩu Hoa Kỳ quan tâm. Nhiều tập đoàn lớn tại Mỹ đã thiết lập chuỗi cung ứng hoặc hợp tác phần mềm với doanh nghiệp Việt Nam, tiêu biểu như FPT Software.
Việt Nam cũng là đối tác lý tưởng trong chuỗi cung ứng linh kiện cơ khí chính xác, khuôn mẫu, thiết bị phụ trợ, phục vụ các ngành công nghiệp trọng yếu của Hoa Kỳ như ô tô điện, quốc phòng, y tế và hàng không.
Tham tán Thương mại khuyến nghị cần đẩy mạnh kết nối doanh nghiệp hai nước trong lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là các lĩnh vực như ô tô điện, phần mềm, điện tử, chip bán dẫn, AI và công nghệ môi trường.
Trong đó, Chính phủ cần tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện để các doanh nghiệp, hiệp hội lớn như FPT, Viettel, VASI… mở rộng kết nối, hiện diện tại thị trường Hoa Kỳ thông qua chi nhánh, trung tâm nghiên cứu và đối tác phân phối, đặc biệt nhập khẩu các thiết bị chip công nghệ cao của Hoa Kỳ.
“Thương vụ vẫn thường xuyên trao đổi với cơ quan BIS của Bộ Thương mại Hoa Kỳ để thúc đẩy việc Hoa Kỳ rút ngắn thời gian cấp phép hồ sơ doanh nghiệp Việt Nam để nhập khẩu chip bán dẫn của Mỹ”, ông Hưng cho biết.
Ông Hưng cũng nhắc đến Hội chợ công nghiệp FABTECH 2025 tại Chicago - một trong những hội chợ lớn nhất Hoa Kỳ về chế tạo kim loại, gia công cơ khí và thiết bị công nghiệp được tổ chức vào tháng 10 tới đây. Ông đánh giá đây là cơ hội thiết thực để quảng bá năng lực công nghiệp hỗ trợ và tìm kiếm đối tác dài hạn cho doanh nghiệp Việt.
Đáng chú ý, ông Hưng kiến nghị cần tập trung hỗ trợ tốt Đoàn đàm phán Chính phủ trong nỗ lực sớm kết thúc đàm phán Hiệp định Thương mại Song phương Toàn diện với Hoa Kỳ trên cơ sở nguyên tắc “có qua có lại, cân bằng và công bằng”. Thỏa thuận này không chỉ tháo gỡ rào cản thuế quan đối với các sản phẩm công nghệ Việt Nam (vốn có nguy cơ bị áp thuế đối ứng), mà còn tạo khuôn khổ pháp lý ổn định cho hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ và tiếp cận chuỗi giá trị cao tại thị trường Hoa Kỳ.
Bên cạnh đó, thông qua kênh Quốc hội Hoa Kỳ có thể quảng bá hình ảnh và tiềm năng hợp tác phát triển của Việt Nam. Tuần vừa qua, Thương vụ đã phối hợp, giới thiệu và tổ chức đoàn hơn 10 Chánh Văn phòng của lưỡng Đảng tại Hạ viện làm việc tại Việt Nam tìm hiểu tập trung các vấn đề thương mại, hợp tác trong lĩnh vực chiến lược của Hoa Kỳ.
“Vì đây là lĩnh vực rất mới, rộng và phức tạp cần sự tham gia của nhiều cơ quan Chính phủ nên Thương vụ mong nhận được đề bài cụ thể, chi tiết để có thể phân bổ nguồn lực hỗ trợ tối đa”, ông Hưng nhấn mạnh.
|
Cập nhật tình hình thị trường Hoa Kỳ, Tham thán Thương mại cho biết kinh tế Mỹ quý II cho thấy tín hiệu phục hồi ổn định, bất chấp sự suy giảm trong quý I. Thị trường lao động vẫn mạnh, dù có dấu hiệu giảm tốc nhẹ. Lạm phát cao hơn mục tiêu 2% của FED, tạo áp lực duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt. Tháng 6/2025, thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ giảm 10,8% so với tháng trước, xuống còn 86 tỷ USD - mức thấp hơn tất cả các dự báo của Bloomberg. Nguyên nhân chủ yếu do nhập khẩu sụt giảm mạnh khi làn sóng tích trữ hàng trước thời điểm áp thuế mới bắt đầu hạ nhiệt. Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan Việt Nam, 6 tháng đầu năm Việt Nam xuất khẩu hàng hóa sang Hoa Kỳ đạt 71 tỷ USD, tăng 28,2% và chiếm 32% tổng kim ngạch xuất khẩu. Việt Nam nhập khẩu từ Hoa Kỳ đạt 8,8 tỷ USD tăng 22,3%. Trong cùng ngày 30/7 (giờ DC) Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã công bố một loạt thông tin liên quan đến các thị trường lớn trong đàm phán thương mại đối ứng. Với Ấn Độ, ông Trump cảnh báo áp thuế cao lên tới 25% nếu hai bên không đạt được thỏa thuận thương mại. Đối với Trung Quốc, trong khi phía Trung Quốc tuyên bố hai bên đã thống nhất gia hạn thêm 3 tháng, thì phía Mỹ phủ nhận điều này và khẳng định “chưa có gì được ký”. Đối với Hàn Quốc (tương tự như Nhật Bản), hàng hóa chịu thuế 15%. Dự kiến trong ngày 31/7 (giờ DC), theo một số báo chí Mỹ, ông Trump sẽ công bố Sắc lệnh hành pháp điều chỉnh mức thuế đối ứng (sửa đổi sắc lệnh ngày 2/4 và 7/7/2025). |
Đỗ Kiều