Ngày 10/8/2025 tại Incheon (Hàn Quốc), Hội nghị Bộ trưởng An ninh lương thực APEC, với chủ đề “Xây dựng tương lai bền vững: Kết nối, đổi mới, thịnh vượng” diễn ra dưới sự chủ trì của bà Song Mi Ryung, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Nông thôn Hàn Quốc.
Tại Hội nghị, thay mặt đoàn Việt Nam, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trình bày tham luận “Chính sách Việt Nam thúc đẩy đổi mới trong hệ thống nông nghiệp – thực phẩm và những thách thức cần giải quyết để chia sẻ phương pháp hay nhất, đạt thịnh vượng chung trong khu vực”.
Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh: An ninh lương thực của các nền kinh tế APEC đóng vai trò then chốt đối với sự thịnh vượng không chỉ khu vực mà còn toàn cầu.
 |
|
Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng phát biểu tại Hội nghị Bộ trưởng An ninh lương thực APEC. |
“Với một quốc gia nông nghiệp như Việt Nam, nơi hơn 60% dân số sống ở nông thôn, đảm bảo lương thực không chỉ là đủ số lượng, mà còn nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm, góp phần ổn định xã hội, xóa đói giảm nghèo, phát triển bền vững và duy trì vị thế xuất khẩu nông sản chủ lực”, ông Thắng khẳng định.
Theo ông, Việt Nam coi đổi mới sáng tạo là trụ cột để hiện đại hóa nông nghiệp và bảo đảm an ninh lương thực cho 100 triệu dân. Hiện tại Việt Nam, ba chương trình lớn đang triển khai.
Một là, Kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi hệ thống thực phẩm hướng tới “sản xuất thông minh, phân phối công bằng, tiêu dùng lành mạnh”. Hai là, Chương trình một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp phục vụ xuất khẩu và cam kết giảm phát thải. Ba là, Chương trình OCOP gắn với chuyển đổi số, hỗ trợ nông dân vùng sâu, vùng xa tiếp cận thị trường toàn cầu qua thương mại điện tử, gia tăng thu nhập và giá trị văn hóa bản địa.
Tại Hội nghị lần này, ông Thắng đưa ra bốn đề xuất cho phát triển nông nghiệp trong khối APEC.
Thứ nhất: Thiết lập Trung tâm đổi mới APEC về chuyển đổi nông nghiệp, thực phẩm tại một quốc gia đang phát triển, để chia sẻ công nghệ, mô hình và thực hành tốt. Thứ hai: Xây dựng Bộ tiêu chí chung về thực phẩm bền vững và đổi mới sáng tạo trong khuôn khổ APEC. Thứ ba: Phát triển Quỹ hỗ trợ nông dân đổi mới sáng tạo, bảo đảm công bằng trong tiếp cận công nghệ. Thứ tư: Tăng cường trao đổi học thuật, thực tập sinh nông nghiệp và đổi mới thể chế giữa các thành viên.
Kết thúc tham luận, ông Thắng trích lời cố Tổng thống Hàn Quốc Kim Dae-jung: “Lịch sử không thuộc về kẻ mạnh, mà thuộc về người biết đổi mới đúng lúc”, và bày tỏ mong muốn APEC “thắp lên ngọn lửa đổi mới, để mỗi nông dân, mỗi sản phẩm, mỗi bữa ăn đều mang giá trị sáng tạo, hài hòa với thiên nhiên và lan tỏa thịnh vượng”.
Cũng tại Hội nghị lần này, tại phiên họp về thúc đẩy đổi mới nông nghiệp, thực phẩm bằng trí tuệ nhân tạo (AI), Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của AI trong chuyển đổi hệ thống lương thực, coi đây là chìa khóa đảm bảo an ninh lương thực trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động.
Quyền Bộ trưởng Trần Đức Thắng đánh giá cao sáng kiến của Hàn Quốc với chủ đề “Thúc đẩy đổi mới trong hệ thống nông nghiệp - thực phẩm vì sự thịnh vượng chung”, đặc biệt là nhấn mạnh vai trò của AI. Ông cho rằng, hệ thống lương thực toàn cầu đang chịu áp lực chưa từng có từ biến đổi khí hậu, suy thoái đất đai, gia tăng dân số và khoảng cách giàu nghèo. Trong bối cảnh đó, AI không chỉ là công nghệ, mà còn là công cụ tái định hình toàn bộ chuỗi giá trị, từ canh tác, chế biến, phân phối đến tiêu dùng.
Từ đó, Việt Nam đưa ra ba đề xuất để tăng cường hợp tác APEC trong lĩnh vực này, đó là: Xây dựng cơ sở dữ liệu chia sẻ và mở, kết nối dữ liệu về khí hậu, sản xuất, dịch bệnh và thị trường giữa các nền kinh tế thành viên trên nền tảng của APEC.
Ban hành Bộ nguyên tắc hướng dẫn sử dụng AI trong nông nghiệp APEC, vừa bảo đảm an toàn dữ liệu và quyền riêng tư, vừa không tạo rào cản cho đổi mới.
Tăng cường kết nối start-up, doanh nghiệp và trung tâm đổi mới, trong đó Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Đối tác chính sách về an ninh lương thực (PPFS) đăng cai “Diễn đàn đổi mới AI trong lương thực - thực phẩm APEC” năm 2026 tại Hà Nội.
“Đổi mới sáng tạo là ngọn đèn soi đường, nhưng để ánh sáng ấy lan tỏa, cần kết nối dữ liệu, chia sẻ công nghệ và xây dựng lòng tin giữa các nền kinh tế,” ông Thắng nhấn mạnh, đồng thời trích câu ngạn ngữ Hàn Quốc: “Phải dùng nhiều bàn tay thì vụ mùa mới thành công”.
Theo ông, mỗi nền kinh tế APEC là một bàn tay, cùng nhau gieo hạt giống trí tuệ nhân tạo, nuôi dưỡng đổi mới và thu hoạch thịnh vượng chung cho hơn 3 tỷ dân trong khu vực, đóng góp vào sự phồn vinh toàn cầu.
Hồng Hương