Thực tế, những ai quan tâm và tham gia vào HTX từ những ngày đầu khi Luật HTX ra đời và chính thức có hiệu lực (năm 1997) có thể thấy được hiện nay đã có sự thay đổi rất lớn về cả số lượng và chất lượng của HTX. Trước đây, hỏi về HTX thì ít ai quan tâm nhưng hiện nay, người dân quan tâm đến HTX và sẵn sàng tham gia HTX.
Bóng dáng “người dẫn đường”
Ngày 15/12/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2261/QĐ-TTg về Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015 - 2020 (Chương trình 2261). Theo đó, Liên minh HTX Việt Nam – đơn vị được xem là “người dẫn đường” cho các HTX đã tham gia thực hiện nội dung: tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ thành lập HTX, bồi dưỡng cán bộ thành viên, xây dựng mô hình HTX, xúc tiến thương mại.
Theo báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam, sau 5 năm triển khai, thực hiện chương trình được giao, cơ quan đã đạt được những thành công đáng kể. Có thể kể đến như việc phối hợp với Liên minh HTX các tỉnh, thành phố tuyên truyền, tư vấn thành lập mới hơn 10.000 HTX, thu hút và mở rộng thành viên tham gia tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX.
![]() |
Hoạt động xúc tiến thương mại luôn được ưu tiên để mở rộng thị trường cho các sản phẩm của HTX (Ảnh: TL) |
Bên cạnh việc hỗ trợ thành lập HTX, Liên minh HTX còn ban hành chương trình khung về bồi dưỡng cán bộ quản trị, cán bộ kế toán, cán bộ kiểm soát và cán bộ nghiệp vụ của HTX. Nội dung bồi dưỡng tập trung vào các kiến thức, pháp luật về HTX, kỹ năng tổ chức, quản lý điều hành...
Đồng thời, huy động, tập trung các nguồn lực xây dựng 300 mô hình HTX sản xuất kinh doanh gắn với chuỗi giá trị hoạt động hiệu quả; 140 mô hình HTX sản xuất kinh doanh ứng dụng công nghệ, bảo vệ môi trường tại các vùng nghèo và đặc biệt khó khăn với tổng kinh phí lên tới 130 tỷ đồng.
Trong giai đoạn 2015-2018, Liên minh HTX Việt Nam đã thực hiện 4 đề án, hỗ trợ hàng trăm HTX tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại. Ngoài ra, còn thực hiện hàng loạt các hoạt động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ cho HTX, tạo điều kiện về vốn, hỗ trợ giống và kỹ thuật cho các HTX, chế biến sản phẩm, tham gia các chương trình mục tiêu, phát triển kinh tế...
Nhìn vào những thành quả này có thể thấy, Liên minh HTX Việt Nam đã rất nghiêm túc thực hiện, cụ thể hóa các nội dung chủ trì tại Chương trình 2261. Tuy nhiên, thành công nào cũng có những khó khăn, tồn tại song hành, trong đó có việc chưa đáp ứng được đầy đủ các nhu cầu hỗ trợ của các HTX.
Nguyên nhân được cho là các chính sách hỗ trợ được lồng ghép, tích hợp trong nhiều chương trình khác nhau gây khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện. Đặc biệt là phần lớn các HTX hiện nay đều có quy mô nhỏ, bị động trong sản xuất kinh doanh, năng lực quản trị và nguồn tài chính còn yếu dẫn đến khó tiếp cận các chính sách hỗ trợ.
Không ngừng cố gắng
Mặc dù vẫn còn những “chông gai” nhưng để phát huy kết quả đạt được, khắc phục những khó khăn và nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ công trong giai đoạn 2015-2020, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam tiếp tục tích cực tham gia thực hiện chương trình chung đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt với mục tiêu đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả của kinh tế hợp tác (KTHT).
Theo đó, Liên minh HTX Việt Nam đã xây dựng Kế hoạch hỗ trợ phát triển KTHT, HTX giai đoạn 2021-2025 và nâng cao năng lực tuyên truyền, tư vấn, cung ứng dịch vụ công gửi Bộ KH&ĐT - cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Đổi mới, Phát triển kinh tế tập thể, HTX.
Trong đó khẳng định vẫn sẽ lấy mục tiêu tuyên truyền làm trọng tâm để lan tỏa vai trò và lợi ích kinh tế của khu vực KTHT, đặc biệt là các HTX kiểu mới với tổng kinh phí dự kiến là 164,5 tỷ đồng nhằm thu hút đông đảo hơn nữa người lao động tham gia vào HTX.
Liên minh HTX Việt Nam cũng đặt mục tiêu trong giai đoạn mới này, số lượng cá nhân, tổ chức tham gia thành viên của khu vực KTHT, HTX sẽ tăng bình quân 15%/năm; trang bị kiến thức cơ bản cho cán bộ HTX để nâng cao trình độ quản lý, quản trị, chuyên môn.
![]() |
Sự hỗ trợ tích cực của các chính sách giúp các HTX có điều kiện phát triển bền vững hơn. (Ảnh: TL) |
Hỗ trợ kinh phí xây dựng thí điểm 8 mô hình HTX quy mô cấp tỉnh tại 8 vùng kinh tế, 5 mô hình HTX quy mô cấp khu vực, 1 mô hình HTX quy mô cấp quốc gia để tổng kết, đánh giá và nhân rộng.
Qua đây tạo thành trung tâm liên kết giữa các hộ gia đình thành viên với doanh nghiệp và tổ chức kinh tế khác kéo lợi nhuận của các HTX tăng từ 15% trở lên, thu nhập của lao động thành viên cũng tăng từ 10%, các HTX phát triển bền vững.
Liên minh HTX Việt Nam sẽ tiếp tục hỗ trợ, chuyển giao kỹ thuật, công nghệ cao cho các HTX để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng của thị trường xuất khẩu. Từ đây, đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại với việc tổ chức 3 hội chợ/năm tại miền Bắc, Trung, Nam, đưa sản phẩm của HTX tham gia vào các hội chợ quốc tế.
Cũng theo kế hoạch, Liên minh HTX Việt Nam dự kiến đầu tư và thành lập, vận hành Trung tâm Kiểm toán HTX Việt Nam để thí điểm thực hiện kiểm toán các HTX có quy mô lớn và vừa có nhu cầu kiểm toán; đầu tư Trung tâm kiểm định chất lượng sản phẩm nông nghiệp, xây dựng hệ thống pháp lý cho khu vực KTHT, HTX.
Nhìn chung, bên cạnh sự nỗ lực của các cơ quan chức năng thì bản thân các HTX cũng cần chủ động nâng cao năng lực bởi thực tế là HTX nào tiếp cận được các chính sách hỗ trợ thì chắc chắn có điều kiện để lớn mạnh.
“Nếu khó tiếp cận thì có chăng là do bản thân chưa đủ điều kiện, do đó, câu chuyện phát triển ở đây không chỉ nằm trong chính sách mà còn phụ thuộc vào sự bài bản, quá trình làm việc của đội ngũ quản trị”, một chuyên gia trong lĩnh vực HTX cho hay.
Để thực hiện được những mục tiêu đề ra, Liên minh HTX Việt Nam đề nghị Bộ KH&ĐT tổng hợp kế hoạch hỗ trợ phát triển HTX do đơn vị thực hiện thuộc Chương trình hỗ trợ giai đoạn 2021-2025, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện chương trình hỗ trợ. Đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021 - 2025; các ban, bộ, ngành ban hành, sửa đổi các Thông tư, văn bản hướng dẫn thực hiện đối với từng chương trình một cách công khai, dễ tiếp cận, đảm bảo mức thụ hưởng tối đa của các tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX. |
Thùy Linh