Trong trung tuần tháng 6/2025, Quốc hội đã thông qua luật Công nghiệp Công nghệ số. Đây được xem là đòn bẩy thể chế quá trình chuyển đổi số quốc gia, nhất là khi Việt Nam trở thành nước đầu tiên trên thế giới ban hành một bộ luật riêng về lĩnh vực công nghiệp công nghệ số, qua đó giúp cho doanh nghiệp (DN) Việt vươn tầm trong kỷ nguyên số.
Từ định hình rõ nét công nghệ số…
Với bộ luật mới này, bà Huỳnh Thị Mỹ Nương, Tổng giám đốc Công ty TNHH Đào tạo Lãnh đạo và Dịch vụ Phát triển Bền vững (SDLT), nhận định sẽ giúp định hình rõ nét hơn, chi tiết hơn về công nghiệp công nghệ số ở Việt Nam. Nếu như các DN trong lĩnh vực này muốn hoạt động một cách bền vững và hợp pháp đòi hỏi phải có bộ luật quy định rõ ràng. Bởi lẽ, dù đó là xu hướng mà không có bộ luật quy định thì DN có thể làm sai, có thể gọi nôm na là “đi trước luật” và khó tránh những rủi ro.
 |
|
Việc chính thức ban hành luật Công nghiệp Công nghệ số được kỳ vọng sẽ giúp cho DN Việt vươn tầm trong kỷ nguyên số. |
Chính vì vậy, qua trao đổi với VnBusiness, bà Nương cho rằng Nhà nước đã bắt nhịp kịp thời khi cho ra đời Luật Công nghiệp Công nghệ số, đã đưa ra chủ trương, chính sách mới nhằm hỗ trợ DN trong kỷ nguyên số. Đây là cơ hội rất tốt cho những DN đã thích ứng với công nghệ số và kể cả những DN tuy có muốn nhưng chưa thích ứng kịp với công nghệ số cũng có thể bắt nhịp để thích ứng và bước vào “sân chơi” chuyển đổi công nghệ số làm sao cho tốt hơn.
“Việt Nam đang có mức độ phát triển công nghệ số đầy triển vọng, thậm chí đã và đang đào tạo đội ngũ kỹ sư công nghệ số để xuất khẩu ra nước ngoài. Đây là lợi thế rất lớn và Nhà nước đã nhìn thấy rõ ràng, cho nên với những DN nào quan tâm sâu vào lĩnh vực này thì đây là cơ hội rất lớn cho họ nắm bắt nhằm có thể trở thành những “kỳ lân” công nghệ chứ không đơn giản chỉ là một startup bình thường”, bà Nương chia sẻ.
Cũng theo vị tổng giám đốc SDLT, với trợ lực từ chính sách mới về công nghệ số, nếu các DN “bật” đúng “công tắc” sẽ nhảy vọt lên rất nhiều trong kỷ nguyên số. Cho nên, đây chính là đòn bẩy mà phía DN cần nắm bắt và tận dụng. Bên cạnh bộ luật cốt lõi này thì các DN cũng phải nắm rõ những luật, nghị định khác có liên quan, chẳng hạn như luật Sở hữu trí tuệ, đây là vấn đề quan trọng để DN quản trị rủi ro trong thời đại số.
Còn theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng, việc Quốc hội thông qua luật Công nghiệp Công nghệ số (có hiệu lực từ ngày 1/1/2026) chính là sự cụ thể hóa một bước ở tầm lập pháp để thực hiện chủ trương khai thác được tiềm năng về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Ngoài bộ luật mới nêu trên, có thể nói còn một loạt chính sách mới khác với sự thông thoáng, rõ ràng, được kỳ vọng sẽ là cú hích kép giúp cho các DN hưởng lợi một cách tích cực, mang lại tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận.
Chẳng hạn lĩnh vực phân bón. Đánh giá mới nhất từ Bộ phận phân tích Công ty chứng khoán TPS cho rằng các DN phân bón trong nước tiếp tục hưởng lợi từ Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ 1/7/2025, giúp DN khấu trừ thuế VAT đầu vào và theo đó sẽ giảm chi phí sản xuất, tăng năng lực cạnh tranh so với phân bón nhập khẩu.
Hoặc như lĩnh vực sản xuất và phân phối ôtô, theo TPS, Chính phủ đang ban hành các quy định mới tăng yêu cầu về kiểm định khí thải đối với xe cũ (xe máy và ôtô), xu hướng này có thể khiến nhu cầu mua xe mới tăng cao trong tương lai.
Đó là chưa kể các DN sản xuất và phân phối ôtô kỳ vọng tiếp tục hưởng lợi trong môi trường lãi suất cho vay tiếp tục ở mức thấp trong năm nay. Không chỉ vậy, nhu cầu sẽ tiếp tục hồi phục theo nền kinh tế, nhất là trong bối cảnh Chính phủ quyết tâm thúc đẩy kinh tế năm nay.
Đến "bật" đúng “công tắc” sẽ nhảy vọt
Hay như chính sách mới thúc đẩy năng lượng tái tạo cũng sẽ giúp cho các DN hưởng lợi. Như nhận định mới đưa ra từ Bộ phận phân tích Công ty chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), Quy hoạch điện lực VIII điều chỉnh được công bố chính thức, đánh dấu bước tiến quan trọng cho việc phát triển các dự án điện tái tạo trong tương lai.
Để đáp ứng nhu cầu sử dụng điện tăng trưởng trung bình 10,3%/năm đến năm 2030, nguồn điện mặt trời và điện gió sẽ được tăng công suất và đóng vai trò trụ cột để bù đắp thiếu hụt từ nguồn điện khí LNG, chiếm lên tới 31% trong tổng công suất phát điện.
Đối với nguồn điện gió (bao gồm điện gió trên bờ, gần bờ và ngoài khơi), công suất chiếm 20-22% tổng công suất, qua đó mở ra cơ hội cho các DN Việt có kinh nghiệm trong đấu thầu và phát triển dự án.
Đơn cử như CTCP cơ điện lạnh (REE) đang sở hữu hơn 1.000MW công suất phát điện và có kế hoạch bổ sung 100MW trong năm 2025, 300MW trong vòng 3 năm tới. Giới phân tích cho rằng DN này có thể hoàn thành kế hoạch nâng công suất điện tái tạo nhờ một phần vào khung giá điện tái tạo được công bố thúc đẩy quá trình đàm phán giá điện và xây dựng phương án tài chính.
Ngoài ra, đó còn là diễn biến mới từ Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Như lưu ý của Bộ phận phân tích Công ty chứng khoán SSI đối với việc phân biệt rõ ràng giữa tiêu chí dành cho nhà đầu tư và nhà thầu. Nhà đầu tư nên được phép tham gia vào bất kỳ lĩnh vực nào mà họ thấy có tiềm năng về hiệu quả và lợi nhuận, miễn là họ có thể thuê được các nhà thầu hoặc đội ngũ quản lý có kinh nghiệm.
“Nếu được thực hiện, thay đổi này có thể giảm đáng kể rào cản cho các DN tư nhân trong nước tham gia vào các dự án hạ tầng quy mô lớn”, phía SSI chỉ rõ.
Không chỉ vậy, theo SSI, trong thời gian đầu Nghị quyết 68 đang giúp các DN hay tập đoàn lớn cơ hội tiếp cận với dự án trọng điểm quốc gia, với tầm nhìn rõ ràng trong việc xây dựng các tập đoàn kinh tế tư nhân quy mô lớn. Bên cạnh đó, thị trường vốn được kỳ vọng sẽ là một trong những bên hưởng lợi chính từ sự phát triển của khu vực tư nhân.
Nhìn tổng quan, với “làn gió” chính sách mới có tính chất thông thoáng và sát sườn thì tin rằng sẽ mang lại cú hích kép cho phía DN tận dụng thời cơ để phát triển. Cũng nên nhắc lại lời chia sẻ của bà Huỳnh Thị Mỹ Nương, điều quan trọng đó là DN phải biết “bật” đúng “công tắc” thì chắc chắn sẽ nhảy vọt.
Thế Vinh