Thuốc giả tràn lan, cách nào ngăn chặn?

Việc sử dụng thuốc giả không chỉ ảnh hưởng về kinh tế mà còn tiềm ẩn những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Một số người hoang mang, đến mức dù có bệnh nhưng tạm hoãn uống thuốc vì sợ mua phải thuốc giả. Vì vậy, cần sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự hiện hành, tăng hình phạt và mở rộng chế tài hình sự.

Tại Hội thảo "Thuốc giả - hệ lụy thật: Giải pháp nào ngăn chặn?” được tổ chức ngày 26/5, thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhận định thuốc giả đang là vấn đề nhức nhối khi cơ quan chức năng thu giữ hơn 100 tấn thuốc tân dược và thực phẩm chức năng. Hệ lụy do thuốc giả gây ra là rất nghiêm trọng, không chỉ đe dọa sức khỏe người bệnh mà còn làm mất niềm tin vào hệ thống y tế, làm suy yếu ngành công nghiệp dược, ảnh hưởng đến sự tồn vong của các doanh nghiệp chân chính. Đó là chưa kể đến hậu quả pháp lý, đạo đức và niềm tin xã hội.

Thời gian qua, cơ quan chức năng đã phát hiện ra nhiều vụ việc sản xuất thuốc giả điển hình như vụ thuốc giả Tetracyclin, Clorocid tại Thanh Hóa, Hà Nam với quy mô lớn, có tổ chức.

Những phương thức, thủ đoạn của các đối tượng thường xuyên sử dụng là sử dụng thông tin "hàng xách tay" để hợp thức hóa các loại thuốc, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không rõ thông tin chất lượng.

Một số sản phẩm thuốc giả Công an thành phố Hà Nội thu được trong đường dây sản xuất và buôn bán hàng giả quy mô thu giữ khoảng 100 tấn do ông Phạm Ngọc Tiến và vợ là Đoàn Thị Nguyệt cầm đầu

Đáng nói, một thủ đoạn mới và đặc biệt nguy hiểm là việc trộn lẫn thuốc thật với thuốc giả trước khi bán ra thị trường. Cách làm này nhằm đánh lừa cơ quan chức năng trong quá trình kiểm tra ngẫu nhiên và xây dựng lòng tin ban đầu nơi người tiêu dùng. Các đối tượng thậm chí còn tự đặt tên thuốc và tên công ty sản xuất, phần lớn có trụ sở ảo ở nước ngoài như Malaysia, Singapore, sau đó quảng cáo là "hàng xách tay" thông qua mạng xã hội, dưới vỏ bọc là nhân viên, dược sĩ của các công ty dược.

"Việc trộn lẫn sản phẩm thật với hàng giả là một hành vi đặc biệt nguy hiểm vì nó khai thác lòng tin ban đầu của người tiêu dùng và khiến việc phát hiện trở nên khó khăn hơn trong các cuộc kiểm tra tại chỗ.

Riêng giai đoạn 2024 và 5 tháng đầu năm 2025, Chi Cục Quản lý thị trường TPHCM đã phát hiện, xử lý nhiều vụ việc liên quan đến nhóm hàng dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền.

Trong đó, xử lý 178 vụ vi phạm, tạm giữ 262.158 đơn vị sản phẩm thuốc tân dược các loại với tổng trị giá hơn 15,4 tỷ đồng, đã xử phạt với số tiền hơn 2,2 tỷ đồng. Đã chuyển cơ quan điều tra 4 vụ có dấu hiệu tội phạm. Kiểm tra, xử lý 38 vụ vi phạm, tạm giữ 18.709 đơn vị sản phẩm thực phẩm chức năng các loại với tổng trị giá hơn 835 triệu đồng đồng, đã xử phạt với số tiền hơn 786 triệu đồng.

Riêng tại Bệnh viện Chợ Rẫy, Phó giám đốc Nguyễn Quốc Bình cho biết tại Trung tâm DI&ADR khu vực TPHCM, tỷ lệ báo cáo bất thường về chất lượng thuốc chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng số báo cáo ADR (báo cáo phản ứng có hại của thuốc) với 18,8% (32/170 báo cáo tổng) năm 2023 và 18,2% (31/170 báo cáo tổng) vào năm 2024.

“Trước các báo cáo bất thường về chất lượng thuốc, bệnh viện phải tiến hành phân tích, đánh giá, đổi lô thuốc và theo dõi chủ động ADR của lô thuốc mới, thậm chí trong một số trường hợp phải gửi mẫu để kiểm nghiệm độc lập”, TS.DS. Nguyễn Quốc Bình nhấn mạnh.

Về nguyên nhân xảy ra tình trạng sản xuất, mua bán thuốc giả như hiện nay, luật sư Phan Thành Tâm, Đoàn Luật sư TPHCM, cho rằng công tác xây dựng pháp luật còn hạn chế, chưa theo kịp thực tiễn, thiếu sự cập nhật, đồng bộ; bất cập trong hệ thống quản lý nhà nước, cơ cấu tổ chức chồng chéo, một người kiêm nhiều nhiệm vụ, trách nhiệm phân tán.

Đơn cử như Chủ tịch UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm về công tác quản lý dược tại địa phương, trong khi đã đảm nhiệm nhiều công tác khác; cơ quan tham mưu hỗ trợ chưa hiệu quả.

Ông Tâm đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật, xóa bỏ chồng chéo, xác định rõ trách nhiệm, phân công cụ thể (rõ người rõ việc rõ trách nhiệm); tăng cường quản lý Nhà nước và hoàn thiện pháp luật.

Giải pháp tiếp theo để ngăn vấn nạn thuốc giả được các chuyên gia đề cập là nâng cao mức xử phạt hành chính, xử phạt hình sự. Hiện nay, Bộ luật Hình sự quy định: Người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh thì bị xử phạt từ 2-7 năm tù. Người nào nếu phạm tội có tình tiết tăng nặng như có tổ chức, phạm tội 2 lần trở lên, gây hậu quả nghiêm trọng thì bị phạt từ 5-12 năm tù.

Ông Tâm cho rằng quy định này còn nhẹ, chưa đủ nghiêm minh, cần sửa đổi để phù hợp hơn với thực tế. “Cần sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự hiện hành, tăng hình phạt và mở rộng chế tài hình sự với các hành vi nhập khẩu, sản xuất, vận chuyển, buôn bán thuốc giả”, ông kiến nghị.

Thông tin thêm, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho hay Bộ Y tế đã báo cáo Thủ tướng và được đồng ý cho phép nâng mức xử phạt.

TS Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) chỉ ra hai trụ cột chính trong công tác phòng chống thuốc giả: khung pháp lý và tổ chức thực thi.

Theo ông Hùng, hệ thống pháp luật hiện nay đã được cập nhật với Luật Dược sửa đổi năm 2024, có hiệu lực từ 1/5/2025. Tuy nhiên, vẫn còn những “khoảng trống” cần tiếp tục hoàn thiện thông qua các nghị định, thông tư hướng dẫn. “Chúng tôi sẵn sàng rà soát, sửa đổi và kiến nghị cấp có thẩm quyền nếu thấy cần thiết, nhưng nguyên tắc là phải siết chặt quản lý mà vẫn tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp làm ăn chân chính” - ông Hùng nhấn mạnh.

Một điểm nóng trong thảo luận là nội dung bán thuốc online. Theo quy định mới trong Luật Dược 2024 và Nghị định đang xây dựng, chỉ các cơ sở đủ điều kiện kinh doanh dược mới được phép bán thuốc qua mạng. Các sàn thương mại điện tử phải có giấy phép của Bộ Công Thương và chỉ được bán thuốc không kê đơn thuộc danh mục do Bộ Y tế ban hành. Đặc biệt, hành vi bán thuốc qua livestream trên nền tảng mạng xã hội như TikTok, Zalo bị nghiêm cấm.

Ông Hùng cũng cảnh báo về tình trạng quảng cáo sai sự thật trong lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm chức năng, đặc biệt là việc lợi dụng hình ảnh của người nổi tiếng, chuyên gia và cả cán bộ quản lý y tế. Bộ Y tế hiện đang tăng cường giám sát và yêu cầu cán bộ y tế không tham gia các hoạt động quảng cáo không đúng quy định.

Ở góc độ doanh nghiệp, Phó chủ tịch, giám đốc phát triển kinh doanh khối doanh nghiệp FPT IS Phan Thanh Sơn cho rằng để kiểm soát, ngăn chặn được thuốc giả, cần quản lý chất lượng thuốc bằng dữ liệu near-realtime. Mục tiêu là truy xuất nguồn gốc đầy đủ, ngăn chặn thuốc giả, thuốc kém chất lượng. Hiện đại hóa hệ thống quản lý phục vụ đấu thầu, quản lý giá. Kiểm soát từ nguyên liệu đến sản xuất, lưu hành, phân phối và người tiêu dùng.

“Phải số hóa toàn bộ chuỗi cung ứng thuốc, định danh từng loại thuốc theo số đăng ký, nhà sản xuất, nhà phân phối. Gắn mã định danh, mã QR hoặc chip RFID cho từng sản phẩm/lô hàng. Sử dụng thiết bị kiểm soát ra vào hàng hóa bằng mã QR, chip RFID, kết nối dữ liệu với hệ thống của Bộ Y tế”, ông Sơn kiến nghị.

Thanh Hoa

Việc sử dụng 789bet uy tín giả không chỉ ảnh hưởng về kinh tế mà còn tiềm ẩn những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Một số người hoang mang, đến mức dù có bệnh nhưng tạm hoãn uống 789bet uy tín vì sợ mua phải 789bet uy tín giả. Vì vậy, cần sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự hiện hành, tăng hình phạt và mở rộng chế tài hình sự.

Tại Hội thảo "789bet uy tín giả - hệ lụy thật: Giải pháp nào ngăn chặn?” được tổ chức ngày 26/5, thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhận định 789bet uy tín giả đang là vấn đề nhức nhối khi cơ quan chức năng thu giữ hơn 100 tấn 789bet uy tín tân dược và thực phẩm chức năng. Hệ lụy do 789bet uy tín giả gây ra là rất nghiêm trọng, không chỉ đe dọa sức khỏe người bệnh mà còn làm mất niềm tin vào hệ thống y tế, làm suy yếu ngành công nghiệp dược, ảnh hưởng đến sự tồn vong của các doanh nghiệp chân chính. Đó là chưa kể đến hậu quả pháp lý, đạo đức và niềm tin xã hội.

Thời gian qua, cơ quan chức năng đã phát hiện ra nhiều vụ việc sản xuất 789bet uy tín giả điển hình như vụ 789bet uy tín giả Tetracyclin, Clorocid tại Thanh Hóa, Hà Nam với quy mô lớn, có tổ chức.

Những phương thức, thủ đoạn của các đối tượng thường xuyên sử dụng là sử dụng thông tin "hàng xách tay" để hợp thức hóa các loại 789bet uy tín, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không rõ thông tin chất lượng.

Một số sản phẩm 789bet uy tín giả Công an thành phố Hà Nội thu được trong đường dây sản xuất và buôn bán hàng giả quy mô thu giữ khoảng 100 tấn do ông Phạm Ngọc Tiến và vợ là Đoàn Thị Nguyệt cầm đầu

Đáng nói, một thủ đoạn mới và đặc biệt nguy hiểm là việc trộn lẫn 789bet uy tín thật với 789bet uy tín giả trước khi bán ra thị trường. Cách làm này nhằm đánh lừa cơ quan chức năng trong quá trình kiểm tra ngẫu nhiên và xây dựng lòng tin ban đầu nơi người tiêu dùng. Các đối tượng thậm chí còn tự đặt tên 789bet uy tín và tên công ty sản xuất, phần lớn có trụ sở ảo ở nước ngoài như Malaysia, Singapore, sau đó quảng cáo là "hàng xách tay" thông qua mạng xã hội, dưới vỏ bọc là nhân viên, dược sĩ của các công ty dược.

Trong đó, xử lý 178 vụ vi phạm, tạm giữ 262.158 đơn vị sản phẩm 789bet uy tín tân dược các loại với tổng trị giá hơn 15,4 tỷ đồng, đã xử phạt với số tiền hơn 2,2 tỷ đồng. Đã chuyển cơ quan điều tra 4 vụ có dấu hiệu tội phạm. Kiểm tra, xử lý 38 vụ vi phạm, tạm giữ 18.709 đơn vị sản phẩm thực phẩm chức năng các loại với tổng trị giá hơn 835 triệu đồng đồng, đã xử phạt với số tiền hơn 786 triệu đồng.

Riêng tại Bệnh viện Chợ Rẫy, Phó giám đốc Nguyễn Quốc Bình cho biết tại Trung tâm DI&ADR khu vực TPHCM, tỷ lệ báo cáo bất thường về chất lượng 789bet uy tín chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng số báo cáo ADR (báo cáo phản ứng có hại của 789bet uy tín) với 18,8% (32/170 báo cáo tổng) năm 2023 và 18,2% (31/170 báo cáo tổng) vào năm 2024.

“Trước các báo cáo bất thường về chất lượng 789bet uy tín, bệnh viện phải tiến hành phân tích, đánh giá, đổi lô 789bet uy tín và theo dõi chủ động ADR của lô 789bet uy tín mới, thậm chí trong một số trường hợp phải gửi mẫu để kiểm nghiệm độc lập”, TS.DS. Nguyễn Quốc Bình nhấn mạnh.

Về nguyên nhân xảy ra tình trạng sản xuất, mua bán 789bet uy tín giả như hiện nay, luật sư Phan Thành Tâm, Đoàn Luật sư TPHCM, cho rằng công tác xây dựng pháp luật còn hạn chế, chưa theo kịp thực tiễn, thiếu sự cập nhật, đồng bộ; bất cập trong hệ thống quản lý nhà nước, cơ cấu tổ chức chồng chéo, một người kiêm nhiều nhiệm vụ, trách nhiệm phân tán.

Giải pháp tiếp theo để ngăn vấn nạn 789bet uy tín giả được các chuyên gia đề cập là nâng cao mức xử phạt hành chính, xử phạt hình sự. Hiện nay, Bộ luật Hình sự quy định: Người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là 789bet uy tín chữa bệnh, 789bet uy tín phòng bệnh thì bị xử phạt từ 2-7 năm tù. Người nào nếu phạm tội có tình tiết tăng nặng như có tổ chức, phạm tội 2 lần trở lên, gây hậu quả nghiêm trọng thì bị phạt từ 5-12 năm tù.

Thông tin thêm, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho hay Bộ Y tế đã báo cáo Thủ tướng và được đồng ý cho phép nâng mức xử phạt.

TS Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) chỉ ra hai trụ cột chính trong công tác phòng chống 789bet uy tín giả: khung pháp lý và tổ chức thực thi.

Một điểm nóng trong thảo luận là nội dung bán 789bet uy tín online. Theo quy định mới trong Luật Dược 2024 và Nghị định đang xây dựng, chỉ các cơ sở đủ điều kiện kinh doanh dược mới được phép bán 789bet uy tín qua mạng. Các sàn thương mại điện tử phải có giấy phép của Bộ Công Thương và chỉ được bán 789bet uy tín không kê đơn thuộc danh mục do Bộ Y tế ban hành. Đặc biệt, hành vi bán 789bet uy tín qua livestream trên nền tảng mạng xã hội như TikTok, Zalo bị nghiêm cấm.

Ở góc độ doanh nghiệp, Phó chủ tịch, giám đốc phát triển kinh doanh khối doanh nghiệp FPT IS Phan Thanh Sơn cho rằng để kiểm soát, ngăn chặn được 789bet uy tín giả, cần quản lý chất lượng 789bet uy tín bằng dữ liệu near-realtime. Mục tiêu là truy xuất nguồn gốc đầy đủ, ngăn chặn 789bet uy tín giả, 789bet uy tín kém chất lượng. Hiện đại hóa hệ thống quản lý phục vụ đấu thầu, quản lý giá. Kiểm soát từ nguyên liệu đến sản xuất, lưu hành, phân phối và người tiêu dùng.

“Phải số hóa toàn bộ chuỗi cung ứng 789bet uy tín, định danh từng loại 789bet uy tín theo số đăng ký, nhà sản xuất, nhà phân phối. Gắn mã định danh, mã QR hoặc chip RFID cho từng sản phẩm/lô hàng. Sử dụng thiết bị kiểm soát ra vào hàng hóa bằng mã QR, chip RFID, kết nối dữ liệu với hệ thống của Bộ Y tế”, ông Sơn kiến nghị.

Thanh Hoa