Bộ Tài chính vừa có dự thảo tờ trình Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh thuế thu nhập cá nhân, áp dụng cho kỳ tính thuế 2026. Nguyên nhân điều chỉnh do chỉ số giá tiêu dùng (CPI) giai đoạn 2020-2025 tăng khoảng 21,24%, tức vượt 20% - ngưỡng cần điều chỉnh giảm trừ gia cảnh theo quy định.
Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án điều chỉnh mức giảm trừ để trình cấp thẩm quyền xem xét.
Phương án 1, điều chỉnh theo tốc độ tăng CPI. Như vậy, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế sẽ từ 11 triệu lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng, còn người phụ thuộc được nâng từ 4,4 triệu lên 5,3 triệu đồng/tháng.
Bộ Tài chính đánh giá phương án này đúng theo Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, đảm bảo nhu cầu thiết yếu của cuộc sống và mức trượt giá từ thời điểm điều chỉnh gần nhất.
![]() |
Bộ Tài chính đề xuất tăng mức giảm trừ gia cảnh. |
Phương án 2, theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người. Theo đó, mức giảm trừ cho người nộp thuế dự kiến lên 15,5 triệu đồng, người phụ thuộc 6,2 triệu đồng/tháng.
Bộ cho rằng phương án này sẽ góp phần giảm nghĩa vụ thuế cho người nộp ở mức cao hơn. Nếu thực hiện theo phương án này, ngân sách sẽ giảm thu, nhưng khi mức giảm trừ gia cảnh cao hơn thì nộp thuế ít đi, thu nhập khả dụng của người dân tăng lên. Qua đó, việc này sẽ góp phần kích thích tăng chi tiêu hộ gia đình, tiêu dùng xã hội, và gián tiếp giúp tăng thu ngân sách từ các nguồn khác trong trung, dài hạn.
Như vậy, ở cả hai phương án Bộ Tài chính đưa ra, mức giảm trừ gia cảnh với người nộp thuế tăng thêm 2,3-4,5 triệu, còn người phụ thuộc tăng 0,9-1,8 triệu đồng/người/tháng so với hiện tại.
Thuế thu nhập cá nhân gồm thuế từ người làm công ăn lương (chiếm chủ yếu) và cá nhân kinh doanh. Đây là một trong ba sắc thuế trụ cột của ngân sách, bên cạnh thuế thu nhập doanh nghiệp và giá trị gia tăng (VAT).
Theo Bộ Tài chính, nếu thực hiện theo phương án thứ nhất thì giảm thu ngân sách nhà nước là 12.000 tỷ đồng; theo phương án thứ 2 thì giảm thu ngân sách nhà nước là 21.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, số giảm thu có thể được bù đắp một phần từ số tăng thu của các sắc thuế tiêu dùng khác do thu nhập khả dụng của người nộp thuế tăng.
Mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được thực hiện kể từ khi Nghị quyết có hiệu lực thi hành và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026. Dự kiến Nghị quyết sẽ thông qua tại Phiên họp thứ 50 (tháng 10 tới) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Hiện, mức giảm trừ gia cảnh là 11 triệu đồng và mỗi người phụ thuộc 4,4 triệu đồng/tháng. Mức này duy trì từ tháng 7/2020. Cá nhân được trừ các khoản bảo hiểm, giảm trừ gia cảnh, phụ cấp, trợ cấp..., số còn lại mới là thu nhập tính thuế thu nhập cá nhân. Mức này sẽ được nhà chức trách tính toán thay đổi khi CPI tăng trên 20%.
Biểu thuế lũy tiến từng phần với người làm công ăn lương hiện gồm 7 bậc, thuế suất từ 5% đến 35%. Thực tế, mức giảm trừ gia cảnh và biểu thuế lũy tiến được đánh giá là lạc hậu, bất cập khi chi tiêu, cuộc sống ngày càng đắt đỏ. Dự kiến, nhà điều hành sẽ nghiên cứu điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần theo hướng giảm số bậc và nới rộng khoảng cách thu nhập trong lần sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân sắp tới.
Năm 2024, tổng thu ngân sách Nhà nước lần đầu vượt 2 triệu tỷ đồng. Trong đó, thuế thu nhập cá nhân ước đạt 189.000 tỷ đồng, tăng 20% so với năm trước đó.
Tờ trình của Bộ Tài chính nêu rõ thời gian qua có ý kiến cho rằng mức giảm trừ gia cảnh vẫn còn thấp, nhưng cũng có ý kiến cho rằng mức giảm trừ hiện nay không thấp khi so sánh với mặt bằng chung về mức sống, thu nhập của người dân hiện nay, có nhiều người lao động hiện đang có thu nhập chưa đến mức phải nộp thuế.
Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng cần quy định mức giảm trừ gia cảnh theo mức lương tối thiểu vùng, mức giảm trừ gia cảnh ở các đô thị, thành phố lớn cần phải cao hơn ở khu vực nông thôn, miền núi do chi phí đắt đỏ hơn; cũng có ý kiến cho rằng phải có chính sách thuế điều tiết cao hơn đối với cá nhân ở các đô thị, thành phố lớn để hạn chế nhập cư, di dân vào các đô thị lớn...
Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế, người phụ thuộc của người nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau và sống ở các địa bàn khác nhau.
Thanh Hoa