Theo quy định hiện nay, cổ tức, lợi tức đang được chi trả bằng nhiều hình thức như bằng tiền mặt, chứng khoán, hoặc ghi tăng vốn góp. Trong đó, cổ tức bằng tiền mặt được doanh nghiệp chi trả khấu trừ, kê khai nộp 5% thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cho nhà đầu tư, Bộ Tài chính cho rằng quy định này đã áp dụng hiệu quả, thông suốt trong thời gian qua.
Còn với cổ tức, thưởng bằng chứng khoán, nhà đầu tư chỉ phải nộp thuế gồm thuế 5% trên mệnh giá (10.000 đồng) và 0,1% trên giá trị khi bán, chuyển nhượng cổ phiếu đó, không phải thực hiện ngay thời điểm nhận cổ tức, Bộ Tài chính cho rằng quy định này gây bất cập. Bởi, nhiều cá nhân nhận cổ tức, thưởng bằng chứng khoán không có nhu cầu chuyển nhượng cổ phiếu hoặc vốn trong thời gian dài. Dẫn đến họ không phải kê khai, nộp thuế ngay tại thời điểm có thu nhập.
 |
|
Đề xuất thu thuế ngay khi cổ đông nhận cổ tức hoặc thưởng bằng cổ phiếu đã nhanh chóng làm dấy lên những tranh luận trong cộng đồng đầu tư. |
"Điều này gây ra hệ lụy là tài sản và thu nhập của các cá nhân, đặc biệt là cổ đông lớn, chiến lược như ban giám đốc, ban kiểm soát tăng lên nhưng chưa bị đánh thuế kịp thời", Bộ Tài chính nêu.
Do đó, tại dự thảo sửa Nghị định 126 quy định một số điều của Luật Quản lý thuế, Bộ Tài chính cho rằng cần quy định rõ thời điểm khấu trừ, kê khai thuế với thu nhập từ cổ tức, thưởng bằng chứng khoán để hạn chế lợi dụng chính sách, kéo dài thời gian thực hiện nghĩa vụ thuế.
Cụ thể, cơ quan này đề xuất thuế thu nhập cá nhân phải được khấu trừ, kê khai và nộp ngay tại thời điểm nhận cổ tức, thưởng bằng chứng khoán, thay vì đợi đến khi bán chứng khoán. Tổ chức phát hành có trách nhiệm khấu trừ, nộp thay thuế cho cá nhân.
Ghi nhận của VnBusiness trên nhiều diễn đàn về chứng khoán, đề xuất thu thuế ngay khi nhận cổ tức bằng chứng khoán khiến nhiều nhà đầu tư “phản ứng" cho rằng chưa phù hợp và nếu cơ quan chức năng áp dụng quy định mới này thì họ sẽ xem xét các kênh đầu tư khác phù hợp hơn.
Chị Hà Loan, một nhà đầu tư tại Hà Nội cho biết rất nhiều nhà đầu tư vào cổ phiếu không nhằm mục đích lướt sóng, mà chọn cổ phiếu uy tín trên thị trường để đầu tư dài hạn. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho nhà đầu tư mà còn giúp xây dựng một thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh, bền vững. Với đề xuất thu thuế ngay khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, chị chia sẻ sẽ phải cân nhắc lại chiến lược đầu tư trong thời gian tới.
Chị Loan giải thích thêm, sở hữu cổ tức bằng cổ phiếu không mang lại dòng tiền mặt tức thời. "Đối với các cổ đông lớn sở hữu hàng triệu cổ phiếu, số thuế không hề nhỏ. Nếu bán ngay cổ phiếu trong quãng thời gian đó thị giá giảm, có thể nhà đầu tư chịu thiệt vì đã nộp thuế trên mức giá cao hơn giá bán thực tế”.
Lấy ví dụ về mã cổ phiếu A vừa chi cổ tức 1:1, tức mỗi cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu nhận về 1 cổ phiếu thưởng. Hiện, chị Loan đang nắm giữ 200.000 cổ phiếu với thị giá 24.000 đồng, do đó sẽ được nhận thêm 200.000 cổ phiếu, song giá lại điều chỉnh về 12.000 đồng. Tức là tổng giá trị tài sản của chị Loan không thay đổi, nhưng với đề xuất mới, nhà đầu tư sẽ phải đóng thuế ngay lập tức trên số lượng 200.000 cổ phiếu mới nhận.
"Tài sản không tăng thêm nhưng thuế đã phải đóng ngay. Giống như lương chưa về mà đã phải bỏ tiền túi ra nộp thuế," chị Loan lo lắng.
Không ít ý kiến lo ngại, thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong quá trình nâng hạng, hướng tới phát triển bền vững, khuyến khích nhà đầu tư nắm giữ dài hạn để cùng doanh nghiệp tăng trưởng. Nhưng việc thu thuế ngay lập tức có thể kích hoạt làn sóng bán tháo trước ngày chốt quyền, bởi tâm lý sợ bị kẹt dòng tiền.
Thậm chí, nhiều nhà đầu tư cho rằng nếu phải đóng thuế ngay khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, sức hấp dẫn của hình thức chia cổ tức này sẽ giảm đi đáng kể.
Một chuyên gia cho rằng nếu tính đánh thuế ngay lập tức trên một khoản thu nhập chưa chắc chắn, một khoản lợi nhuận chưa được hiện thực hóa cần được xem xét thận trọng, đánh giá kỹ tác động. Bởi quy định này có thể gây khó khăn cho cả doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư, đặc biệt về vấn đề dòng tiền để nộp thuế cho một khoản "thu nhập" mà bản chất chưa phải là tiền mặt.
Trong khi đó, lãnh đạo một số công ty chứng khoán tại Hà Nội cho biết việc thu thuế như đề xuất của Bộ Tài chính, các công ty chứng khoán đều thực hiện được. Bộ Tài chính chỉ cần đưa ra mức giá cổ phiếu và thuế suất hợp lý để vừa bảo đảm nguồn thu ngân sách, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư và các công ty chứng khoán trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế.
Thanh Hoa