Ngày 12/8, tại TP.HCM, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức “Hội nghị thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2025” nhằm rà soát tình hình sản xuất, tiêu thụ, xuất khẩu các mặt hàng chủ lực, từ đó định hướng chỉ đạo cho những tháng cuối năm.
Chia sẻ tại Hội nghị, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam đánh giá: Mỹ là thị trường có nhu cầu rất lớn, phong phú, đa dạng về các sản phẩm nông sản nhiệt đới trong đó có trái cây.
“6 tháng đầu năm 2025 kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam vào Mỹ đạt hơn 261,6 triệu USD, tăng 66% so với cùng kỳ 2024. Mặc dù vậy, hiện nay Việt Nam vẫn đang nhập siêu rau quả từ Mỹ, nhập 560 triệu USD trong năm 2024, nhưng xuất khẩu sang Mỹ chỉ 360 triệu USD. Đây là vấn đề có cơ sở để có thể đàm phán với Mỹ”, ông nói.
 |
|
6 tháng đầu năm 2025 kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam vào Mỹ đạt hơn 261,6 triệu USD, tăng 66% so với cùng kỳ 2024. |
Tỷ trọng của thị trường này lên 8,42%, là một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất về xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Mỹ là thị trường đặc biệt có yêu cầu cao, nghiêm ngặt về các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, bao bì, nhãn mác, sở hữu trí tuệ, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường.
Những yêu cầu khắt khe này đòi hỏi các nước xuất khẩu rau quả vào Mỹ như Việt Nam phải tổ chức sản xuất theo các quy trình, quy phạm pháp luật chặt chẽ, ứng dụng khoa học và công nghệ hiện đại để nâng cao chất lượng và an toàn của sản phẩm đồng thời đảm bảo việc truy xuất nguồn gốc nhanh chóng, thuận tiện.
Mỹ là thị trường lớn, hấp dẫn, đầy tiềm năng đối với rau quả Việt Nam, tuy nhiên hiện tại phần lớn trái cây Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ vẫn chủ yếu phục vụ cho cộng đồng người Việt và người gốc Á tại Mỹ. Người tiêu dùng Mỹ rất quan tâm tới sản phẩm chế biến có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là từ sau đại dịch Covid, người Mỹ thích sự tiện dụng, tiết kiệm thời gian trong sinh hoạt.
Họ thích các sản chế biến đa dạng về mẫu mã, bao bì bắt mắt, đây cũng là cơ hội thị trường rất lớn cho rau quả chế biến của của Việt Nam vì xuất khẩu rau quả chế biến sẽ tiết kiệm được rất nhiều chi phí vận chuyển, giảm tỷ lệ hư hỏng, kéo dài thời gian bảo quản, gia tăng giá trị.
Khi nói về thách thức tại thị trường này, theo ông mức thuế 20% áp cho rau quả Việt Nam xuất sang Mỹ là mức khá cao, làm tăng giá rau quả nhập khẩu của Việt Nam vào Mỹ. Với mức thuế trên người tiêu dùng Mỹ có thể sẽ phải cắt giảm bớt chi tiêu cho mặt hàng này dẫn đến các đơn hàng có thể giảm mạnh.
Rau quả của Việt Nam cũng có thể bị giảm khả năng cạnh tranh so với rau quả sản xuất tại các tiểu bang của Mỹ, Mexico, các nước Nam Mỹ có điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu tương tự Việt Nam nhưng gần Mỹ hơn, chi phí vận chuyển thấp hơn Việt Nam và kể cả cạnh tranh với các nước như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Cambodia… có mức thuế thấp hơn Việt Nam...
Do đó, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam đề xuất các giải pháp tháo gỡ cho ngành rau quả Việt Nam tại thị trường này, trong đó có việc đàm phán chi tiết để đưa thuế các mặt hàng rau quả bằng 0%.
"Vì đây là những mặt hàng 100% do Việt Nam tự sản xuất và trong quan hệ thương mại rau quả Việt - Mỹ. Hiện nay Việt Nam đang nhập siêu rau quả từ Mỹ, nhập 560 triệu USD trong năm 2024, nhưng xuất khẩu sang Mỹ chỉ 360 triệu USD. Đây là vấn đề có cơ sở để có thể đàm phán với Mỹ.
Đặc biệt, tăng nhập khẩu trái cây từ Mỹ. Ví dụ hiện nay, chúng ta nhập khẩu nhiều nhất từ Mỹ là hạt dẻ cười và hạnh nhân, sau đó được chế biến lại xuất khẩu sang Mỹ. Tận dụng việc nhập khẩu nguyên liệu, công nghệ máy móc từ Mỹ lại xuất cho thị trường này để giảm thâm hụt thương mại", ông Bình nhấn mạnh.
Ngoài ra theo vị Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, các DN ngành rau quả trong nước cần chủ động tìm thị trường khác thay thế thị trường Mỹ, hoặc khai thác tốt hơn thị trường hiện có như EU, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc…
Bà Tô Thị Tường Lan, phó tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định, nếu chính sách thuế đối ứng mới của Mỹ được áp dụng, con cá tra cũng sẽ chịu tác động đáng kể về chi phí và giá thành trong bối cảnh thị trường Trung Quốc chững lại do tồn kho cao, doanh nghiệp buộc phải mở rộng xuất khẩu sang ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông.
Riêng cá ngừ, xuất khẩu 7 tháng giảm 2,8% xuống còn 542 triệu USD; riêng tháng 7 giảm gần 19%. Nguyên do một phần cũng vì cá ngừ Việt Nam còn chịu thuế đối ứng cao hơn so với Ecuador, Philippines và Indonesia, làm giảm sức cạnh tranh.
Theo bà Lan, trong thách thức vẫn mở ra cơ hội, "Sự hồi phục mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc, ASEAN và Nhật Bản, cùng với tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật từ EU, mở ra dư địa tăng trưởng cho các dòng sản phẩm chế biến sâu", bà nói
Các hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP, UKVFTA tiếp tục tạo lợi thế thuế quan vượt trội so với các nước đối thủ. Các mặt hàng giá trị gia tăng các nước khác không sản xuất được, Việt Nam có, đó là cơ hội lớn để tận dụng", Phó tổng thư ký VASEP nhấn mạnh.
Hồng Hương