Trước đó, tháng 5 vừa qua, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) quyết định điều tra chống bán phá giá với sản phẩm mật ong từ Brazil, Ấn Độ, Ucraina, Argentina và Việt Nam. Quyết định này được DOC đưa ra sau 20 ngày thụ lý đơn phản ánh từ Hiệp hội Các nhà sản xuất mật ong Mỹ và Hiệp hội Mật ong Sioux.
 |
|
Giá mật ong xuống thấp sau khi có thông tin bị Hoa Kỳ điều tra chống bán phá giá. |
Theo đó, biên độ bán phá giá do DOC ước tính áp với các doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm mật ong của Việt Nam là 47,56 - 138,23%. Thời gian điều tra là 12 tháng, có thể gia hạn thêm 6 tháng theo quy định của Mỹ.
Hiện tại, hơn 95% sản lượng mật ong của Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ. Nếu Mỹ áp thuế chống bán phá giá, mật ong Việt Nam sẽ rất khó khăn về đầu ra, kéo theo đó là sinh kế của 35.000 người nuôi ong Việt Nam bị thiệt hại nặng nề.
Sau khi có quyết định điều tra từ phía Hoa Kỳ, ông Lê Thanh Vân, Chủ tịch Hội Xuất khẩu mật ong Việt Nam, cho biết thông tin này đã tác động đến thị trường sản xuất trong nước. Giá mật ong đã xuống và rất nhiều người nuôi ong lo lắng. Hầu hết những doanh nhỏ rất nhỏ và vừa, người nuôi ong rất vốn nhỏ, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân và doanh nghiệp rất khó khăn.
Trong khi đó, ông Đinh Quyết Tâm, Chủ tịch Hội Nuôi ong Việt Nam, nhìn nhận bản thân thị trường mật ong của Việt Nam đều là các doanh nghiệp nhỏ, thậm chí siêu nhỏ với doanh số hàng năm chỉ khoảng 2 – 3 tỷ đồng. Nguồn vốn cũng ít chủ yếu là vốn vay, nhưng lại không vay được qua nguồn chính thức là ngân hàng mà thông qua doanh nghiệp quỹ đầu tư, thậm chí vay bên ngoài.
Nguồn lực hạn chế, khi đối diện với sự điều tra và nghi ngờ của đối tác sẽ là khó khăn rất lớn đối với các doanh nghiệp, người nuôi ong. "Hiệp hội chúng tôi kết hợp với các Bộ ngành liên quan đã có sự thảo luận thống nhất chung là mặc dù nguồn lực kinh tế hạn chế, nhưng trong các vụ khởi kiện chống bán phá giá của thế giới buộc các doanh nghiệp phải có luật sư hỗ trợ", ông Tâm cho biết.
Hiện nay, có trên 20 doanh nghiêp đã hợp tác với luật sư để tiến hành các điều tra sơ bộ của Hoa Kỳ. Ngoài những doanh nghiệp điều tra bắt buộc, có những doanh nghiệp tự nguyện làm đơn giải trình. "Chúng tôi cũng thường xuyên tập huấn thông tin cho các doanh nghiệp để hỗ trợ cho người nông dân sản xuất và xuất khẩu mật ong", Chủ tịch Hội Nuôi ong Việt Nam nói.
Về phía cơ quan chức năng, bà Phạm Châu Giang, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), cho hay mặt hàng mật ong đã được Bộ Công Thương đưa vào Danh sách cảnh báo sản phẩm có nguy cơ bị điều tra phòng vệ thương mại, điều tra lẩn tránh thuế quý IV/2020 định kỳ đăng tải trên trang thông tin điện tử của Cục Phòng vệ thương mại và gửi cho các Bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh để phối hợp theo dõi.
Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên sản phẩm mật ong của Việt Nam bị đề nghị điều tra phòng vệ thương mại. Các doanh nghiệp nuôi ong chủ yếu phát triển từ những cơ sở kinh doanh theo mô hình hộ gia đình, trong đó có nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa, chưa được tiếp cận với lĩnh vực phòng vệ thương mại nên còn thiếu kinh nghiệm và kỹ năng xử lý vụ việc.
Do đó, khó tránh khỏi việc một số doanh nghiệp ban đầu cảm thấy hoang mang, lo lắng. Nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu mật ong Việt Nam, ngay khi nhận được thông tin về nguy cơ Hoa Kỳ điều tra vụ việc, Bộ Công Thương đã thu thập dữ liệu, phối hợp với Bộ NN&PTNT và Hội Nuôi ong Việt Nam triển khai các hoạt động cung cấp thông tin, chia sẻ quy định pháp luật, kinh nghiệm xử lý các vụ việc liên quan đến Hoa Kỳ, giải đáp thắc mắc và khuyến nghị một số hoạt động ứng phó cho các doanh nghiệp.
"Với sự chuẩn bị ngay từ sớm của các doanh nghiệp và Hiệp hội, bên cạnh các hoạt động hỗ trợ và tư vấn của các cơ quan quản lý nhà nước, tôi tin rằng các doanh nghiệp xuất khẩu mật ong Việt Nam cũng đã có sự chuẩn bị khá tốt cho vụ việc", bà Châu Giang kỳ vọng.
Tuy nhiên, đại diện Cục Phòng vệ thương mại cũng cho biết, trong vụ việc mật ong, chúng ta có 2 điểm bất lợi đó là Việt Nam vẫn bị coi là phi thị trường. Hai là, chúng ta được thiên nhiên ưu đãi nên giá cả cũng thấp hơn - vốn là lợi thế của Việt Nam trong điều kiện thông thường. Vì vậy, đó là lý do cáo buộc nước ngoài đối với Việt Nam, bởi biên độ của chúng ta cao hơn các nước khác.
Thy Lê