 |
|
Mức thuế 50% sẽ được áp lên mặt hàng đồng nhập khẩu. |
Bước đi cứng rắn trong đàm phán thương mại toàn cầu
Quyết định tăng mức thuế đối với hàng hóa Brazil từ 10% lên 50% gây bất ngờ không chỉ bởi mức tăng mạnh, mà còn bởi đây không phải là một quốc gia có thâm hụt thương mại với Hoa Kỳ. Trái lại, trong quý I năm nay, Mỹ đã xuất siêu khoảng 650 triệu USD sang Brazil. Việc gia tăng thuế trong bối cảnh này thể hiện rõ ràng rằng các yếu tố kinh tế không còn là điều kiện tiên quyết duy nhất trong các quyết định thương mại, mà các yếu tố chiến lược và chính sách đang đóng vai trò ngày càng lớn hơn.
Cùng ngày, Tổng thống Trump tiếp tục gửi thư áp thuế đến các lãnh đạo của Philippines, Brunei, Moldova, Algeria, Iraq, Sri Lanka và Libya. Theo thông tin từ Nhà Trắng, các mức thuế mới sẽ dao động trong khoảng 20% đến 30%, phần lớn trùng khớp với các mức thuế từng được công bố trong chiến dịch “Ngày Giải phóng” hồi tháng 4.
Việc đồng loạt gửi thư trong cùng một thời điểm cho thấy đây không phải là các quyết định đơn lẻ, mà là một chiến lược có hệ thống nhằm thiết lập lại trật tự thương mại toàn cầu theo hướng có lợi hơn cho sản xuất trong nước của Mỹ.
Song song với các đòn thuế quan trên diện rộng, chính quyền Trump tiếp tục nhắm vào hai nhóm hàng hóa chiến lược: kim loại và dược phẩm. Cụ thể, mức thuế 50% sẽ được áp lên mặt hàng đồng nhập khẩu, trong khi dược phẩm vốn là một ngành có chuỗi cung ứng toàn cầu phức tạp sẽ chịu mức thuế lên đến 200%.
Tác động tức thì đã xuất hiện trên thị trường kim loại. Sau khi thông tin được công bố, hợp đồng tương lai đồng trên sàn COMEX biến động mạnh. Ban đầu tăng vọt do lo ngại nguồn cung sẽ bị siết chặt, sau đó giảm 2,7% trong phiên giao dịch ngày 10/7 khi các nhà đầu tư bắt đầu điều chỉnh kỳ vọng. Chile và Mexico là hai quốc gia cung cấp đồng lớn nhất cho Hoa Kỳ hiện đang phải đánh giá lại toàn bộ chiến lược xuất khẩu của mình.
Chiến thuật "hoãn để đàm phán": Hạn chót 1/8
Các quốc gia bị ảnh hưởng đang có những phản ứng khác nhau. Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum tuyên bố đang cân nhắc chuyển hướng xuất khẩu đồng sang các thị trường khác để giảm thiểu rủi ro từ chính sách thuế mới của Mỹ. Trong khi đó, Tổng thống Chile Gabriel Boric yêu cầu phía Hoa Kỳ đưa ra thông báo chính thức và cho rằng những biện pháp này có nguy cơ gây rối loạn chuỗi cung ứng toàn cầu.
Về phía Liên minh châu Âu (EU), khối này cho biết đang đàm phán để áp dụng mức thuế chung 10% đối với nhiều mặt hàng xuất khẩu sang Mỹ, đồng thời đề xuất miễn thuế đối với một số lĩnh vực nhạy cảm. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khẳng định EU vẫn đang hợp tác thiện chí với Washington để đạt được thỏa thuận trước hạn chót.
Tuy nhiên, ông Trump đã cảnh báo rằng nếu không đạt được đồng thuận trong vài ngày tới, một lá thư áp thuế với EU sẽ được gửi đi, đánh dấu bước leo thang mới trong quan hệ thương mại hai bên.
Việt Nam là một trong số ít quốc gia có sự điều chỉnh tích cực trong mức thuế. Theo thông báo mới nhất, Hoa Kỳ sẽ áp thuế 20% đối với hàng hóa từ Việt Nam, thấp hơn mức 46% từng được Trump đe dọa vào tháng 4. Tuy nhiên, hàng hóa “trung chuyển” qua Việt Nam vẫn có thể phải chịu mức thuế lên tới 40%, trong nỗ lực ngăn chặn hành vi “né thuế”.
Với Ấn Độ, tình hình trở nên phức tạp sau hội nghị thượng đỉnh BRICS. Dù Trump từng để ngỏ khả năng miễn thuế nếu hai bên đạt được thỏa thuận, ông lại tuyên bố có thể áp thêm 10% thuế với Ấn Độ do nước này là thành viên BRICS. Mặc dù vậy, Ấn Độ vẫn giữ thái độ thận trọng và khẳng định không tham gia các động thái nhằm làm suy yếu đồng USD hay thúc đẩy tiền tệ chung trong BRICS, một tín hiệu cho thấy New Delhi đang nỗ lực giữ cân bằng quan hệ với cả hai bên.
Đáng chú ý, Tổng thống Trump đã quyết định tạm hoãn việc áp dụng các mức thuế mới đến ngày 1/8, theo đề xuất của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent. Lý do chính được đưa ra là để có thêm thời gian hoàn tất các thỏa thuận song phương với EU, Ấn Độ và các đối tác chủ chốt khác.
Ông Bessent là người từng thuyết phục Tổng thống Trump hoãn thuế “Ngày Giải phóng” trong 90 ngày vào tháng 4, được cho là đang giữ vai trò trung tâm trong việc điều phối chiến lược đàm phán. Theo giới quan sát, các bức thư áp thuế kèm theo lời cảnh báo được sử dụng như công cụ “đòn tâm lý”, tạo sức ép để các nước chấp nhận điều kiện của Mỹ trong những phút cuối cùng.
Hệ quả rõ ràng nhất trong ngắn hạn của chính sách thuế mới là sự biến động trên thị trường ô tô. Do lo ngại về việc tăng thuế nhập khẩu xe từ EU và Hàn Quốc, người tiêu dùng Mỹ đã đổ xô mua xe cũ, khiến giá xe tăng mạnh.
Theo dữ liệu từ Manheim, chỉ số uy tín về thị trường xe đã qua sử dụng, giá xe cũ trong tháng 6 đã tăng 6,3% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng nhanh nhất trong gần ba năm. Nhiều đại lý ô tô cũng ghi nhận tình trạng khan hiếm nguồn cung do tâm lý “mua trước khi thuế có hiệu lực”.
Trong tuyên bố gần đây, Tổng thống Trump tiết lộ sẽ tiếp tục gửi thêm 15 đến 20 lá thư áp thuế trong hai ngày tới. Các quốc gia thành viên BRICS và những nước chưa đạt được thỏa thuận được cho là sẽ nằm trong danh sách.
Đáng chú ý, ông Trump khẳng định sẽ không có thêm các ngoại lệ hay gia hạn mới. “Chúng ta không thể họp với 200 quốc gia. Nếu không đạt được thỏa thuận, thuế sẽ được áp dụng theo đúng kế hoạch,” ông nói trong một cuộc họp nội các.
Thành An