Những thành công của khu vực kinh tế hợp tác, HTX không chỉ góp phần vào thành công của quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp địa phương, mà còn trở thành “điểm tựa” giúp hàng nghìn hộ dân, đặc biệt ở vùng nông thôn và miền núi, thoát khỏi đói nghèo, vươn lên làm giàu.
Nông sản địa phương vươn tầm
Thôn Minh Sơn, xã Thông Nguyên, từng chỉ có những đồi chè xanh mướt nhưng giá bán bèo bọt, bấp bênh theo thương lái. Mọi thứ đổi khác từ khi HTX Chè Minh Quang được thành lập.
Với định hướng sản xuất sạch, HTX Minh Quang đã liên kết 129 hộ dân ở 6 thôn, chuyển đổi toàn bộ diện tích sang chè hữu cơ, không dùng hóa chất bảo vệ thực vật, đạt chuẩn HACCP – tấm “giấy thông hành” để sản phẩm bước vào những thị trường khó tính.
 |
|
Nông sản thế mạnh ở Tuyên Quang ngày càng nâng cao thương hiệu. |
Từ vùng nguyên liệu rộng lớn cung cấp hơn 120 tấn chè tươi mỗi năm, HTX tiến hành chế biến thành nhiều dòng sản phẩm chất lượng cao như bạch trà, hồng trà, trà phổ nhĩ… Trong đó, nhiều loại đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao cấp tỉnh, có sản phẩm bán tới 2–4 triệu đồng/kg.
Anh Phùng Sùn Chòi, Chủ tịch HĐQT HTX, chia sẻ: “Chúng tôi đang nghiên cứu trà kết hợp dược liệu và trái cây, hướng tới xuất khẩu sang châu Âu, Trung Đông. Nhưng khó khăn lớn vẫn là vốn, kỹ năng truyền thông và bao bì. Chúng tôi rất mong có thêm sự hỗ trợ để thương hiệu mạnh hơn”.
Trong bối cảnh đó, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang đã đồng hành cùng HTX Minh Quang qua các khóa tập huấn về thương mại điện tử, marketing, đồng thời tư vấn thiết kế bao bì và kết nối tiêu thụ tại các hội chợ trong nước… giúp HTX nâng cao nội lực sản xuất, tăng sức cạnh tranh…
Rời Thông Nguyên, đến xã Kim Bình, dễ nhận ra những cánh đồng đậu đen trải dài, từng luống cây xanh mướt. Đây là vùng nguyên liệu của HTX Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, nơi đã biến hạt đậu dân dã thành trà túi lọc OCOP 4 sao.
Trước kia, vùng đất này có tỷ lệ hộ nghèo cao. Nay, hàng trăm hộ dân đã đổi đời nhờ trồng đậu đen theo quy trình hữu cơ, mỗi năm sản xuất 3 vụ, năng suất cao và giá ổn định.
Điển hình, gia đình anh Lý Văn Sài, thôn Khuôn Làn, trước đây chỉ sống nhờ cây ngô, cây lúa, thu nhập thấp. Từ khi tham gia trồng 2 ha đậu đen, anh thu trên 100 triệu đồng/năm, có điều kiện sửa nhà, cho con đi học đầy đủ.
Điểm tựa xóa nghèo hiệu quả
Chị Phạm Thị Hồng, đại diện HTX Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, cho hay năm 2024 doanh thu của HTX đạt hơn 4 tỷ đồng, lợi nhuận khoảng 400 triệu đồng, trong đó 20% đến từ xuất khẩu. “Để vươn ra thị trường quốc tế, chúng tôi cần thêm hỗ trợ về chuyển đổi số và thương mại quốc tế”, chị Hồng nói.
Với những thành công đang gặt hái được, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang đã đưa HTX Hồng Phát vào nhóm HTX tiềm năng, hỗ trợ đào tạo kỹ năng xuất khẩu, tư vấn quy trình đóng gói, truy xuất nguồn gốc và kết nối với doanh nghiệp thu mua lớn.
Không chỉ có những cây trồng kinh tế cao, trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang còn có nhiều mô hình chăn nuôi mang lại hiệu quả vượt trội. Điền hình, dưới chân Tây Côn Lĩnh hùng vĩ, xã Cao Bồ có khí hậu mát lạnh, nguồn nước trong lành chảy từ núi xuống quanh năm. Đây là điều kiện lý tưởng để nuôi cá nước lạnh.
Năm 2020, tận dụng thế mạnh của địa phương, anh Đặng Văn Thắng là người đầu tiên mạnh dạn đưa cá tầm về nuôi. Khởi đầu khó khăn, thậm chí thiệt hại vì chưa nắm rõ kỹ thuật, nhưng anh Thắng không bỏ cuộc.
Để có thêm kinh nghiệm, anh Thắng đi khắp nơi học hỏi, từ Lào Cai, Yên Bái đến Sơn La, rồi áp dụng mô hình bể bậc thang, chú trọng chất lượng nguồn nước, thức ăn. Giờ đây, anh sở hữu 9.000 con cá tầm, mỗi năm thu gần 400 triệu đồng.
 |
|
Nhiều hộ nuôi cá tầm ở Tuyên Quang đang có thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. |
Thành công của anh Thắng đã kéo theo phong trào nuôi cá tầm ở địa phương. Như trường hợp của anh Bàn Văn Thiển liên kết cùng 2 hộ khác đầu tư 800 triệu đồng nuôi 6.000 con cá tầm, chuẩn bị xuất bán với lợi nhuận dự kiến hơn 500 triệu đồng.
Theo thống kê, đến nay, xã đã có 20 hộ nuôi, tổng thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang cũng kết nối người nuôi với thương lái ở Hải Phòng, Hà Nội, đồng thời hỗ trợ các HTX quảng bá sản phẩm tại hội chợ thủy sản.
Hướng tới làm giàu bền vững
Trong khi đó, ở xã Xuân Giang, ít ai nghĩ những thửa ruộng lúa năng suất thấp lại có thể trở thành vườn nho trĩu quả. Năm 2022, một số hộ dân mạnh dạn trồng nho Hạ Đen và nho sữa theo tiêu chuẩn VietGAP, sử dụng phân hữu cơ, hệ thống tưới nhỏ giọt, nhà mái che.
Đơn cử, bà Hoàng Thị Cứ với 1.700 m² nho Hạ Đen thu gần 80 triệu đồng/năm, gấp 5–6 lần trồng lúa. Chị Hoàng Thị Ín trồng 700 m² nho sữa, mỗi năm thu trên 30 triệu đồng. Cả hai đều khẳng định nho cho thu nhập ổn định, ít rủi ro và thị trường tiêu thụ rộng.
Thời gian qua, xã đã tổ chức nhiều buổi tham quan, đưa bà con học hỏi kỹ thuật, khuyến khích chuyển đổi đất lúa kém hiệu quả sang trồng nho. Một số hộ đang dự tính mở rộng diện tích, hướng tới thành lập tổ hợp tác hoặc HTX để tăng sức cạnh tranh.
Thống kê cho thấy, sau sáp nhập, Tuyên Quang hiện có 1.546 HTX với hơn 34.800 thành viên, tổng vốn trên 1.600 tỷ đồng. Các HTX nông, lâm nghiệp chiếm phần lớn, nhiều đơn vị đã áp dụng công nghệ cao, xây dựng thương hiệu, đạt chứng nhận OCOP, góp phần tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho hàng vạn lao động nông thôn.
Những năm qua, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ như hỗ trợ vốn vay ưu đãi qua Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Đào tạo quản trị, marketing, thương mại điện tử. Kết nối cung – cầu với các doanh nghiệp, siêu thị lớn. Hỗ trợ xây dựng thương hiệu, tiêu chuẩn VietGAP, HACCP…
Trong thời đại hội nhập, nhu cầu về nông sản sạch, truy xuất nguồn gốc rõ ràng, đạt tiêu chuẩn quốc tế là cơ hội lớn để HTX bứt phá. Với sự năng động của các thành viên và sự đồng hành sát sao của Liên minh HTX Việt Nam, các mô hình ở Tuyên Quang hoàn toàn có thể nhân rộng, tạo nên diện mạo mới cho kinh tế nông thôn.
Những đồi chè Shan tuyết thơm ngát, những luống đậu đen xanh mướt, đàn cá tầm vẫy vùng giữa núi rừng, hay giàn nho trĩu quả… không chỉ là thành quả lao động, mà còn là minh chứng cho một chặng đường đổi thay. Tuyên Quang đang viết tiếp câu chuyện thoát nghèo bằng những mô hình HTX bền vững, đưa ước mơ no ấm của người dân vùng cao trở thành hiện thực.
Đông Phong