Heo ky là loại heo rừng lai với heo bản địa, nên có đặc trưng rất riêng. Heo ky dễ nuôi, khả năng thích ứng cao, ít dịch bệnh, thịt chắc, nhiều nạc, thơm ngon. Với phương thức chăn nuôi truyền thống được đúc kết, các hộ nuôi là đồng bào Hrê đã mạnh dạn áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi, đưa năng suất và chất lượng đàn heo ky của địa phương tăng lên đáng kể.
"Cần câu" thoát nghèo
Là thôn 135 đặc biệt khó khăn thuộc xã Sơn Ba (Sơn Hà), Làng Ranh được lựa chọn thành lập nhóm để chăn nuôi heo ky. Đến nay, mô hình này đã và đang trở thành “cần câu” xóa đói, giảm nghèo bền vững cho người dân trong thôn.
 |
|
Nhờ nuôi heo ky mà nhiều hộ dân Sơn Hà từng bước vươn lên thoát nghèo (Ảnh TL) |
Theo ông Đinh Văn Phu, Bí thư Đảng uỷ xã Sơn Ba - xã có tới 90% dân số là đồng bào dân tộc Hrê sinh sống: “Ở Làng Ranh, 90% dân trong thôn đều thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo. Nuôi heo ky tuy không phải nghề chính nhưng đang mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân".
Trước đây, các hộ chủ yếu chăn nuôi nhỏ lẻ, tự phát nên tiêu thụ bấp bênh, tư thương ép giá. Bên cạnh đó, việc kiểm soát giống, thức ăn do không theo quy trình kỹ thuật nên thường xảy ra dịch bệnh, dẫn đến hiệu quả kinh tế không cao.
Cuối năm 2019, UBND xã Sơn Ba quyết định triển khai thực hiện dự án liên kết tổ chức sản xuất, chế biến và tiêu thụ heo ky với 35 hộ dân. Theo đó, các hộ tham gia mô hình được Trạm Khuyến nông huyện Sơn Hà tổ chức tập huấn kỹ thuật chăn nuôi, chăm sóc và vệ sinh phòng bệnh ở heo ky.
Đồng thời, các hộ tham gia mô hình còn được doanh nghiệp liên kết cung ứng giống, vật tư, kỹ thuật, theo dõi trong suốt quá trình nuôi và cam kết thu mua sản phẩm với giá bao tiêu 140.000 đồng/kg hơi.
“Tôi thấy cái được rất lớn khi xây dựng dự án là các hộ đã biết liên kết trong chăn nuôi bằng việc đóng góp ngày công; cùng nhau góp tiền làm chuồng nuôi nhốt tập trung, mỗi hộ góp từ 1 - 2 sào đất để trồng rau làm thức ăn cho heo; phân công mỗi gia đình chăm sóc heo 1 tuần theo hình thức xoay vòng. Nhờ vậy, dù thời gian thành lập nhóm chưa lâu nhưng hiệu quả kinh tế mang lại khiến người dân vô cùng phấn khởi. Nửa năm vừa rồi, doanh thu của Tổ lên đến trên 100 triệu đồng. Như vậy, mỗi hộ lợi nhuận 3 triệu đồng/lứa heo”, chị Lê Thị Hoa, Tổ trưởng Tổ hợp tác nuôi heo ở Làng Ranh phấn khởi nói.
Ngoài 5 điểm nuôi heo ky tập trung tại các xã Sơn Linh, Sơn Thượng, Sơn Bao, việc nhân rộng nuôi heo ky ở xã Sơn Ba có thể coi là “đòn bẩy” giúp người nghèo trên địa bàn huyện Sơn Hà có cơ hội thoát nghèo và tiếp cận với khoa học kỹ thuật chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học.
Thêm vào đó, mô hình còn tạo điều kiện cho hộ nghèo liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn kết giữa hộ nghèo với doanh nghiệp cung ứng vật tư đầu vào, bao tiêu sản phẩm và chế biến, tiêu thụ sản phẩm, góp phần đẩy nhanh công cuộc xóa nghèo, vươn lên làm giàu cho hàng chục hộ dân.
Nâng cao giá trị sản phẩm
"Thời gian qua, bên cạnh việc cung cấp sản phẩm thịt heo ky tươi, UBND huyện Sơn Hà đã hỗ trợ các nhóm hộ tổ chức sản xuất, chế biến sản phẩm heo ky xông khói, lạp xưởng heo ky, cung cấp cho 20 siêu thị Big C ở khu vực miền Trung và phía Nam. Đến nay, nguồn cung không đủ cung ứng cho thị trường", ông Phạm Đình Nghĩa, Giám đốc HTX Nông nghiệp huyện Sơn Hà cho biết.
 |
|
Thịt heo ky Sơn Hà được bày bán trong siêu thị (Ảnh: TL) |
Anh Nguyễn Hồng Lợi, người nuôi heo ky thành công ở xã Sơn Linh chia sẻ: Trước đây, gia đình anh chỉ nuôi vài con heo ky, khi xuất chuồng đầu ra sản phẩm không ổn định, thu nhập bấp bênh. “Hơn 2 năm trở lại đây, nhờ có sự quan tâm của địa phương, Chương trình sinh kế cộng đồng và Big C nên tôi đầu tư nuôi hàng trăm con heo ky. Mỗi năm xuất chuồng khoảng hơn 200 con, tổng số tiền thu về từ nuôi heo ky khoảng 600 - 700 triệu đồng/năm; trừ các chi phí, mỗi năm gia đình tôi lãi gần 200 triệu đồng. Điều tôi vui nhất là thịt heo ky đã vào siêu thị Big C và được người tiêu dùng đón nhận", anh Lợi nói.
Từ những giá trị kinh tế mà sản phẩm heo ky mang lại cho người dân vùng cao Sơn Hà, UBND tỉnh đã có chủ trương thống nhất và chỉ đạo UBND huyện Sơn Hà phối hợp với Sở KH&CN và các cơ quan chức năng liên quan triển khai các bước để xây dựng nhãn hiệu “Heo ky Sơn Hà”, trình Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp giấy chứng nhận.
Ông Phùng Tô Long, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Hà, cho biết: "Việc đăng ký xây dựng nhãn hiệu “Heo ky Sơn Hà” thành công sẽ mang lại hiệu quả to lớn về kinh tế, xã hội và môi trường. Cụ thể, giá trị kinh tế của heo ky ở địa phương sẽ được gia tăng nhanh chóng, từ đó khuyến khích sản xuất, giải quyết việc làm, tạo nguồn thu nhập ổn định cho người dân miền núi".
Không những thế, chất lượng của sản phẩm thịt heo ky trong chuỗi cung ứng sẽ được kiểm soát chặt chẽ từ nguồn giống, quá trình chăn nuôi và xuất bán qua một đầu mối cụ thể. Từ đó, hạn chế chăn nuôi tự phát, thiếu quy hoạch, tạo lòng tin đối với người tiêu dùng, các doanh nghiệp thu mua trong và ngoài tỉnh, góp phần ổn định và nâng cao giá trị kinh tế của sản phẩm heo ky Sơn Hà.
Với những mô hình nhóm hộ chăn nuôi, trồng trọt, cung ứng chuỗi nông sản hữu cơ có sự liên kết, bao tiêu đầu ra, người dân vùng cao Quảng Ngãi này đã khai thác được lợi thế của địa phương trong sản xuất nông nghiệp, tăng thu nhập và hướng tới giảm nghèo bền vững. Trong 5 năm 2016 - 2020, huyện Sơn Hà (Quảng Ngãi) đã có hơn 2.200 hộ dân thoát nghèo. Mới đây, Sơn Hà cũng đã ra khỏi danh sách những huyện nghèo của cả nước.
Ngọc Giang