Tính đến tháng 6/2025, toàn tỉnh có 106/175 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 28 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 10 xã nông thôn mới kiểu mẫu. Bình quân mỗi xã đạt 15,21 tiêu chí – một kết quả đáng ghi nhận với địa phương miền núi còn nhiều khó khăn.
OCOP – cánh cửa mở ra thị trường
Đặc biệt, từ 1/7/2025, sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, Lạng Sơn còn 61 xã và 4 phường. Việc xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn mới càng đòi hỏi phải phát huy cao độ nội lực và huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội hóa.
Trong đó, HTX được xem là “hạt nhân” của quá trình phát triển, vừa tổ chức sản xuất theo chuỗi, vừa giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho nông dân. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) được triển khai đồng bộ, tạo động lực để các HTX nâng tầm sản phẩm đặc trưng địa phương.
![]() |
Sản phẩm chủ lực là động lực nâng cao thu nhập cho người dân khu vực nông thôn tỉnh Lạng Sơn (Ảnh: BLS). |
Theo thống kê, tỉnh Lạng Sơn đang có 113 sản phẩm OCOP, trong đó 6 sản phẩm đạt 4 sao và 107 sản phẩm đạt 3 sao. Những sản phẩm này không chỉ cải thiện mẫu mã, chất lượng mà còn vươn ra thị trường rộng lớn hơn nhờ đa dạng hóa kênh tiêu thụ.
Điển hình là HTX Nông sản Toàn Thương (xã Na Sầm) với mô hình sản xuất hồng vành khuyên treo gió và hồng sấy dẻo. Trước đây, hầu hết sản phẩm của HTX chủ yếu phụ thuộc vào thương lái, giá cả bấp bênh, kéo theo hiệu quả kinh tế của các hộ trồng hồng cũng thiếu ổn định.
“Đến nay, nhờ ứng dụng thương mại điện tử, HTX xây dựng website nongsantoanthuong.vn, đưa sản phẩm lên Shopee, TikTok, Facebook… Bình quân mỗi tháng, HTX bán từ 100 – 200 sản phẩm trực tuyến, thị trường đã mở rộng đến Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang…”, Giám đốc HTX Vương Thị Thương chia sẻ.
Tương tự, HTX Chế biến nông sản Lụa Vy (xã Quan Sơn) đã đưa trà diếp cá và trà ổi rừng – sản phẩm OCOP 3 sao – vào hệ thống siêu thị Đồng Tiến, Bình Cam, Lasvilla và cửa hàng tiện lợi tại Thái Nguyên, Cao Bằng.
Trung bình mỗi tháng, HTX bán từ 200 – 500 sản phẩm qua kênh bán lẻ hiện đại. “Muốn sản phẩm vào siêu thị, HTX phải đầu tư rất nhiều cho chất lượng, mẫu mã và tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhưng đổi lại, sản phẩm của chúng tôi được khẳng định thương hiệu và tiêu thụ ổn định hơn”, bà Vi Thị Lụa, Giám đốc HTX, cho hay.
Nâng tầm nông sản địa phương
Ngoài thương mại điện tử và tiêu thụ tại hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch, một hướng đi khác được nhiều HTX tại Lạng Sơn lựa chọn để mở rộng thị trường tiêu thụ cho nông sản, là mở điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP.
Hiện toàn tỉnh Lạng Sơn có 13 điểm trưng bày, bán sản phẩm OCOP, trong đó 3 điểm được hỗ trợ thiết kế, trang thiết bị từ Sở Công Thương. Tại thị trấn Bình Gia (nay là xã Bình Gia), HTX Nông lâm nghiệp Nà Làng được hỗ trợ 170 triệu đồng để mở điểm bán hàng.
Giám đốc HTX Nà Làng, bà Lý Phương Hiền cho biết: “Không chỉ bán trà Mộc Hồ Điệp của HTX, chúng tôi còn liên kết với hơn 30 sản phẩm OCOP khác của tỉnh và các tỉnh lân cận như Cao Bằng, Thái Nguyên. Trung bình mỗi ngày có 20 – 30 lượt khách, nhiều sản phẩm tiêu thụ tốt hơn hẳn trước kia”.
![]() |
Diện mạo nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đang ngày càng khởi sắc (Ảnh: BLS). |
Có thể thấy, việc đa dạng hóa kênh tiêu thụ giúp lượng sản phẩm bán ra tăng 30 – 40% so với chỉ bán theo cách truyền thống. Đây chính là minh chứng cho vai trò quan trọng của HTX trong việc tổ chức sản xuất gắn với thị trường, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân – tiêu chí then chốt của xây dựng nông thôn mới.
Ngoài nỗ lực của các HTX, Lạng Sơn còn ban hành nhiều cơ chế khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn. Điển hình là quyết định về phân công cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp hỗ trợ các xã xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2023 – 2025. Tính đến nay, các cơ quan, doanh nghiệp, HTX đã hỗ trợ hơn 8,2 tỷ đồng (gồm 3,6 tỷ tiền mặt và gần 4,6 tỷ hiện vật, nhân công, vật liệu).
Nông thôn mới – hành trình không có điểm dừng
Nếu như chính quyền và doanh nghiệp góp phần tạo nguồn lực thì Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn lại đóng vai trò “bà đỡ” cho các HTX.
Trong những năm qua, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực, như đào tạo, tập huấn, tổ chức các khóa học về quản trị HTX, kỹ năng bán hàng, ứng dụng thương mại điện tử, xây dựng thương hiệu.
Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn cũng đẩy mạnh hỗ trợ vốn vay ưu đãi thông qua Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, nhiều đơn vị được vay vốn để đầu tư máy móc, dây chuyền chế biến, mở rộng quy mô sản xuất. Xúc tiến thương mại, phối hợp tổ chức hội chợ, tuần lễ quảng bá nông sản tại Hà Nội, TP.HCM và các tỉnh, giúp sản phẩm OCOP của Lạng Sơn vươn xa.
Cùng với đó là hỗ trợ chuyển giao khoa học kỹ thuật, đưa các quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP đến từng HTX, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường trong và ngoài nước.
Nhờ những hỗ trợ này, nhiều HTX đã trưởng thành, từ quy mô nhỏ lẻ vươn lên trở thành đầu mối liên kết hàng trăm hộ nông dân, góp phần tích cực vào xây dựng nông thôn mới.
Có thể khẳng định, HTX chính là “cầu nối” đưa kinh tế hộ nông dân tiếp cận thị trường, đồng thời là động lực thúc đẩy xây dựng nông thôn mới bền vững. Tuy nhiên, phía trước vẫn còn nhiều thách thức: quy mô sản xuất chưa đồng đều, năng lực quản trị một số HTX còn hạn chế, việc huy động nguồn lực xã hội hóa chưa thật sự sâu rộng.
Xác định xây dựng nông thôn mới “không có điểm kết thúc”, tỉnh Lạng Sơn đã bắt tay vào rà soát, đánh giá hiện trạng nông thôn mới sau sắp xếp đơn vị hành chính để xây dựng kế hoạch giai đoạn mới. Trong lộ trình này, HTX tiếp tục giữ vai trò trung tâm trong tổ chức sản xuất, liên kết chuỗi giá trị, nâng cao thu nhập cho nông dân.
Hành trình xây dựng nông thôn mới ở Lạng Sơn là minh chứng sinh động cho sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và nhân dân. Trong đó, các HTX nổi lên như lực lượng xung kích, vừa phát triển sản phẩm OCOP, vừa mở rộng thị trường tiêu thụ, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.
Cùng với sự đồng hành, hỗ trợ thiết thực từ Liên minh HTX Việt Nam, nông thôn mới Lạng Sơn đang ngày càng đổi thay, khang trang, hiện đại hơn, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển bền vững vùng biên cương Tổ quốc.
An Chi