Thông tin này được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng nêu khi giải trình tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 10/6, về dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Các tổ chức tín dụng.

Báo cáo tiếp thu, giải trình, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thông tin về nhóm chính sách chuyển thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt của NHNN, có lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm.

Về nguồn tiền để cho vay đặc biệt sẽ được lấy từ nguồn tiền thực hiện chức năng của ngân hàng trung ương về phát hành tiền, không sử dụng nguồn tiền từ ngân sách nhà nước. Do đó, bà Hồng cho rằng việc NHNN cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm không dẫn đến rủi ro ngân sách nhà nước phải bù lãi suất. Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan để rà soát các quy định về xử lý các khoản cho vay đặc biệt của NHNN theo chế độ tài chính của ngân hàng này.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng giải trình tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 10/6. (Ảnh: Quốc hội)

Đặc biệt, Thống đốc NHNN cho biết việc cho vay đặc biệt của NHNN chỉ áp dụng cho hai trường hợp: Một là tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt để chi trả cho người gửi tiền. Hai là để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc của các tổ chức tín dụng đang bị kiểm soát đặc biệt.

“Hoạt động này chỉ được tiến hành sau khi đã áp dụng các biện pháp nghiệp vụ như tái cấp vốn, nghiệp vụ thị trường mở. Như vậy, cho vay đặc biệt là cần thiết để ngăn chặn hiện tượng rút tiền hàng loạt tại tổ chức tín dụng, hạn chế nguy cơ rủi ro lan truyền sang các tổ chức khác, hoặc hỗ trợ phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc nhằm tái cơ cấu các tổ chức tín dụng bị kiểm soát đặc biệt. Mục tiêu là đảm bảo an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, an ninh trật tự và an toàn xã hội, không nhằm tạo lợi thế cạnh tranh cho các tổ chức tín dụng được vay đặc biệt từ NHNN”, Thống đốc nêu.

Bà Nguyễn Thị Hồng cho hay Luật Các tổ chức tín dụng 2024 đã giao thống đốc NHNN quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt. Theo đó, NHNN đã ban hành Thông tư 37 để quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt, trong đó quy định cụ thể mục đích, số tiền, thời hạn, tài sản bảo đảm, điều kiện tài sản bảo đảm, trả nợ vay, trách nhiệm của các bên liên quan...

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, bà Hồng cho biết sau khi dự thảo luật được ban hành, NHNN sẽ nghiên cứu, rà soát, sửa đổi Thông tư 37 liên quan đến tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm, mục đích sử dụng khoản vay…

Thẩm tra liên quan đến nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi băn khoăn về mức lãi suất 0% của khoản vay đặc biệt. Theo ông, quy định về lãi suất cho vay đặc biệt của NHNN là nội dung quan trọng, ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng, an ninh tài chính - tiền tệ quốc gia và nguồn lực của nền kinh tế.

Do còn có cách hiểu khác nhau giữa các cơ quan, Thường trực Ủy ban đã có công văn gửi Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp để tổng hợp, báo cáo Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội xin ý kiến kết luận của cơ quan có thẩm quyền về nội dung này.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện quy định về lãi suất cho vay đặc biệt trên cơ sở ý kiến của cấp có thẩm quyền.

Nêu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tán thành việc phân cấp thẩm quyền cho vay đặc biệt từ Thủ tướng Chính phủ sang Thống đốc NHNN. Trong một số trường hợp thời gian qua, việc chuyển thẩm quyền từ Thủ tướng sang Thống đốc NHNN được đánh giá là hợp lý, giúp giải quyết nhanh chóng và hiệu quả các vấn đề. Đồng thời, Chủ tịch nhất trí với phương án chỉnh lý của Chính phủ về việc bỏ quy định chuyển tiếp đối với khoản vay đặc biệt do NHNN quyết định trước ngày luật này có hiệu lực.

Để tạo thuận lợi cho quá trình tổ chức thực hiện và kịp thời xử lý các vướng mắc trong thi hành luật, Chủ tịch Quốc hội đề nghị dự thảo luật quy định giao Chính phủ hướng dẫn thực hiện, tương tự như quy định tại Khoản 5, Điều 71 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025. Về các vấn đề cụ thể, Chính phủ được đề nghị hướng dẫn chi tiết để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của luật.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh những nội dung cấp bách cần giải quyết để đảm bảo dự thảo luật được thông qua với chất lượng cao, có hiệu lực từ ngày 1/8/2025. Đồng thời khẳng định, nếu Luật các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) được thông qua, các vấn đề liên quan đến ngân hàng thua lỗ kéo dài, tái cấu trúc và xử lý nợ xấu sẽ được giải quyết hiệu quả. Việc này không chỉ góp phần ổn định hệ thống ngân hàng mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Thanh Hoa