Xã Nam Bình, huyện Đắk Song có đông đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm phần lớn là M’nông. Với điều kiện thuận lợi trong phát triển nông nghiệp, trong đó có phát triển trồng hồ tiêu, HTX Hồ tiêu hữu cơ Bình Tiến (nay là Hợp tác xã Nông nghiệp thương mại Bình Tiến) đã dẫn dắt người dân sản xuất hồ tiêu đạt chứng nhận VietGAP, RainForest, từng bước đưa sản phẩm tiếp cận thương mại điện tử. Việc bán hàng online không chỉ mở rộng thị trường mà còn giúp HTX chú trọng hơn đến việc đăng ký nhãn hiệu, bảo vệ thương hiệu sản phẩm, qua đó tạo dựng niềm tin với khách hàng trong và ngoài nước.
Thuận lợi quảng bá thương hiệu, lan tỏa giá trị trí tuệ
Được biết HTX có khoảng 90 ha hồ tiêu của các thành viên đã được chứng nhận VietGAP và RainForest. Thị trường tiêu thụ của HTX phần lớn là xuất khẩu còn lại là trong nước. Tuy nhiên, nếu sản phẩm của HTX không được tiếp cận với thương mại điện tử sẽ rất khó kết nối với khách hàng cả ở trong và ngoài nước.
Còn theo anh Trần Đình Lượng, Giám đốc HTX Nam Hà (thị trấn Ea T’ling, huyện Cư Jút), sản phẩm bún gấc của HTX ban đầu đưa ra thị trường gặp rất nhiều khó khăn vì người tiêu dùng nghi ngờ HTX sử dụng phẩm màu, quy trình không rõ ràng. Tuy nhiên, thông qua thương mại điện tử, khâu quảng bán sản phẩm, tạo dựng lòng tin đối với khách hàng đã thu được kết quả. HTX đã tiếp cận các cửa hàng thực phẩm sạch, quán ăn chay, siêu thị và tạp hóa để tiêu thụ sản phẩm khá thuận lợi.
 |
|
Công nghệ số thúc đẩy quảng bá, tiêu thụ nông sản. |
Hiện, con số tiêu thụ của HTX là khoảng 12 tấn/tháng, giá bán lẻ trên 100.000 đồng/kg, cao gấp 3 lần giá bún bình thường, nhưng rất nhiều khách hàng vẫn lựa chọn mua. Đặc biệt, thương mại điện tử, chuyển đổi số và chú trọng sở hữu trí tuệ giúp HTX khẳng định thương hiệu vững chắc hơn giúp các hình ảnh về sản phẩm, quy trình sản xuất của HTX đến được với đối tác nước ngoài, từ đó tạo điều kiện cho HTX xuất khẩu, khẳng định thương hiệu trên thị trường.
“Đặc biệt, người dân địa phương vốn là đồng bào dân tộc thiểu số nhờ thương mại điện tử cùng tự tin giới thiệu mô hình sản xuất, sản phẩm của mình khi liên kết với HTX”, anh Trần Đình Lượng cho biết.
Còn tại phường Nghĩa Đức (huyện Gia Nghĩa), đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở đây rất nhiều với 19 dân tộc như Mạ, M'Nông, Thái, Nùng, Tày, Mường, H'Mông, Khơ me, Dao… Trước đây, sản xuất nông nghiệp của người dân chỉ gói gọn trong địa phương, việc nâng cao kỹ năng sản xuất, mở rộng đầu ra dường như không có.
Nhưng nay, với sự hoạt động của HTX Sản xuất, thu mua nông sản Hoa Sen khi đầu tư sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao kết hợp chuyển đổi số bằng truy xuất nguồn gốc, xây dựng nhãn hiệu, quảng bá sản phẩm rau củ sạch qua sàn thương mại điện tử. Người dân đã hiểu rõ hơn tầm quan trọng của bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, từ đó nâng cao ý thức gìn giữ và phát triển thương hiệu địa phương. Riêng sản phẩm nông nghiệp được nhiều người biết đến và mua nhiều hơn so với cách tiêu thụ truyền thống.
Hóa giải khó khăn, vun đắp văn hoá đổi mới sáng tạo
Với vai trò quan trọng của thương mại điện tử, Liên minh HTX tỉnh Đắk Nông đã phối hợp cùng các địa phương, hội ngành, doanh nghiệp công nghệ tổ chức các lớp tập huấn kỹ năng số, thương mại điện tử. Cùng với đó là tuyên truyền, hướng dẫn các HTX, hộ dân hiểu rõ hơn về việc đăng ký, sử dụng nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận, cách khai thác và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ để khuyến khích đổi mới sáng tạo trong sản xuất và kinh doanh.
Gần đây nhất, Liên minh HTX tỉnh Đắk Nông đã phối hợp với các ban ngành và doanh nghiệp công nghệ tổ chức lớp tập huấn nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin và thương mại điện tử cho thành viên HTX và đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Lớp học này đã thu hút 40 học viên là cán bộ quản lý, thành viên HTX, đến từ các HTX nông nghiệp trên địa bàn toàn tỉnh.
Sau hai ngày tập huấn, người dân, thành viên HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng công cụ số, thương mại điện tử, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội địa phương.
Theo ông Bùi Hoa Thám, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Đắk Nông, việc tổ chức các lớp tập huấn như thế này nhằm mục tiêu trang bị kiến thức cơ bản, hướng dẫn cách sử dụng các phần mềm, ứng dụng cần thiết cho nông dân, thành viên HTX trong hoạt động sản xuất, kinh doanh về công nghệ thông tin, việc bồi dưỡng kiến thức về sở hữu trí tuệ giúp các HTX chủ động bảo vệ thành quả lao động trí óc, tránh rủi ro bị làm giả, xâm phạm nhãn hiệu, từ đó gia tăng giá trị cạnh tranh. Qua công tác tập huấn, người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và các HTX sẽ từng bước nâng cao kỹ năng xây dựng và quản lý cửa hàng trực tuyến, tìm hiểu và thực hành về các kênh bán hàng online hiệu quả…
Điều này quả không sai, bởi theo anh Trần Đình Lượng, khi thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng thương mại điện tử, các thành viên và người dân địa phương đã hiểu rằng việc tạo ra một cửa hàng trực tuyến đã khó, việc duy trì và vận hành cửa hàng trực tuyến còn khó hơn. Bởi nếu nếu không có kiến thức, kỹ năng nhất định về công nghệ, người dân và HTX cũng dễ nản lòng khi những ngày đầu rất khó tiếp cận và thu hút khách hàng.
Tuy nhiên, thương mại điện tử giúp các sản phẩm và quy trình sản xuất của HTX được minh bạch các thông tin về vùng trồng, tiêu chuẩn an toàn, giá cả, cách đóng gói, bảo quản... nên khách hàng rất dễ nắm bắt.
Các HTX như Bình Tiến, Nam Hà, Hoa Sen đang là những mô hình điểm, vừa ứng dụng thành công thương mại điện tử, vừa đi đầu trong đăng ký nhãn hiệu, truy xuất nguồn gốc, lan tỏa tư duy sản xuất an toàn, chuyên nghiệp, khẳng định giá trị sản phẩm Việt.
Hướng đến 70% HTX có website
Đắk Nông có 234 HTX đang hoạt động. Đây là lực lượng nòng cốt của khu vực kinh tế tập thể đã có bước phát triển lớn, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, phát triển nông thôn, nâng cao thu nhập cho thành viên, nông dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Điều này còn quan trọng hơn khi tỉnh rất đa dạng đồng bào dân tộc thiểu số. Do đó việc hỗ trợ các HTX phát triển, chuyển đổi số thành công sẽ thúc đẩy người dân, đồng bào dân tộc thiểu số ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số hiệu quả.
Trong điều kiện phát triển kinh tế hiện nay, người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi cũng như các HTX trên địa bàn tỉnh có nhu cầu rất lớn về tư vấn, hỗ trợ phát triển nông nghiệp, bao bì, nhãn mác, chứng nhận sản phẩm, chứng nhận mã vùng trồng, tiêu thụ hàng hóa... Các HTX cũng đều mong muốn được hỗ trợ và giải quyết những vấn đề này thông qua mạng internet để phát huy hiệu quả về thời gian, công sức, từ đó giúp các HTX chuyên tâm vào sản xuất, kinh doanh.
Bên cạnh đó, chuyển đổi số nói chung, đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử nói riêng có những yêu cầu khá khắt khe về chất lượng và mẫu mã, cách tiếp cận khách hàng, cách làm các chương trình khuyến mãi... Do đó, đòi hỏi đồng bào dân tộc thiểu số, HTX phải thay đổi cách thức sản xuất theo hướng an toàn sinh học, chất lượng cao và nâng cao kỹ năng về chuyển đổi số.
Trước những vấn đề này đồng thời hướng đến mục tiêu đến cuối năm 2025, 50% HTX trên địa bàn chuyển đổi số, 70% HTX có website riêng, từng bước chuyên nghiệp hoá khâu quản trị, bán hàng, quảng bá sản phẩm, đồng thời xây dựng và phát triển văn hoá sở hữu trí tuệ vững chắc. Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục phối kết hợp với các ban ngành, phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam để tổ chức hoặc tạo điều kiện cho các HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi được tham gia các hội thảo, khóa đào tạo, tập huấn để nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, làm chủ công nghệ, hiểu rõ tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo và quyền sở hữu trí tuệ, từ đó phát huy tối đa giá trị nông sản địa phương, nâng cao thu nhập, phát triển bền vững. Đây cũng là cơ hội để các HTX kết nối các doanh nghiệp cung cấp nền tảng chuyển đổi số để tháo gỡ những khúc mắc trong ứng dụng công nghệ.
Quang Am