Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, cũng cho biết, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến hình thức kinh tế hợp tác, HTX, từ đó đã dày công vận dụng lý luận và thực tiễn phát triển HTX trên thế giới vào điều kiện thực tế cách mạng Việt Nam.
Bác Hồ với truyền thống HTX
Trong cuốn “Đường kách mệnh” (năm 1927), Bác Hồ đã dành một chương viết về HTX. Với lời lẽ trong sáng giản dị, Bác nhấn mạnh tục ngữ Việt Nam có câu “Nhóm lại thành giàu, chia nhau thành khó” và “Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại thành hòn núi cao”.
Không lâu sau ngày Cách mạng Tháng Tám thành công, dù bộn bề công việc, ngày 11/4/1946, Bác Hồ đã viết thư kêu gọi điền chủ, nông gia tham gia HTX nông nghiệp.
Trong thư, Bác viết “Việt Nam là một nước nông nghiệp… nông dân giàu thì nước ta giàu…nông dân muốn giàu, nông nghiệp muốn thịnh thì cần phải có HTX”. Bác kêu gọi lập HTX nông nghiệp ở khắp nơi, từ làng mạc cho đến tỉnh thành đâu đâu cũng phải có HTX.
Theo lời Bác dạy, khi đó ở nhiều vùng tự do và căn cứ cách mạng đã hình thành nhiều hình thức hợp tác giản đơn như tổ hợp tác, tổ đổi công, tập đoàn sản xuất nông nghiệp.
Nổi lên thời kỳ này, năm 1948, ở Thái Nguyên – Thủ đô Chiến khu Việt Bắc – đã ra đời HTX Thủy tinh Dân Chủ và một số HTX nông nghiệp ở huyện Đại Từ. Đây là những mô hình HTX đầu tiên được thành lập và mở đầu cho sự ra đời và phát triển của khu vực KTTT và HTX Việt Nam, góp phần quan trọng bảo đảm hậu cần cho thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Phát biểu mới đây với hệ thống Liên minh HTX và các bộ ngành, ông Nguyễn Văn Bình – Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương, đã ôn lại truyền thống HTX, tư tưởng Hồ Chí Minh với HTX và nhấn mạnh: “Trải qua 70 năm hình thành và phát triển, khu vực KTTT, HTX trở thành lực lượng chủ lực xây dựng miền Bắc XHCN, là hậu phương vững chắc chi viện sức người, sức của cho thắng lợi vĩ đại cuộc kháng chiến chống Mỹ, giải phóng miền Nam thống nhất Tổ quốc”.
Từ khi đất nước hòa bình, mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng các HTX vẫn tiếp tục vượt khó và có nhiều chuyển biến vươn lên. Đặc biệt, khi thực thi Luật HTX, các HTX đã dần khẳng định vai trò, vị trí của mình về kinh tế, chính trị, xã hội, đóng góp tích cực phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Hiện nay, cả nước có gần 150.000 tổ hợp tác, gần 20.000 HTX, 41 liên hiệp HTX, thu hút gần 13 triệu thành viên và 30 triệu lao động.
![]() |
Đồng chí Võ Kim Cự, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh HTXViệt Nam thừa ủy quyền Chủ tịch nước trao Huân chương Lao động hạng Nhì cho Liên minh HTX Thái Nguyên và tặng cờ cho HTX điển hình tiên tiến.
Phát triển HTX thời hội nhập
Đầu tháng 4/2016, đến tỉnh Thái Nguyên, Chủ tịch Võ Kim Cự đã thực sự cảm động khi trở lại thăm vùng đất ghi dấu nhiều tư tưởng, tình cảm sâu nặng của Bác Hồ với thành viên, người lao động trong các HTX. Đây là truyền thống HTX đáng tự hào với tỉnh Thái Nguyên, với cả nước.
Trả lời phỏng vấn báo chí, Chủ tịch Võ Kim Cự cho rằng: “Trong giai đoạn hiện nay, mô hình HTX rất quan trọng trong xây dựng nông thôn mới. Hình thái sản xuất HTX (tiêu chí 13) bảo đảm mục tiêu sản xuất tạo ra sản phẩm, khi đó mới có thể nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Phải khẳng định nếu các xã không có HTX thì không thể sản xuất quy mô lớn, không thể tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa và càng không có sản phẩm đủ sức cạnh tranh thị trường”.
Trong bối cảnh HTX cả nước tổ chức lại theo Luật HTX 2012, hệ thống Liên minh HTX đang tích cực phối hợp với ngành kế hoạch và đầu tư, nông nghiệp và phát triển nông thôn rà soát kỹ các HTX trên từng địa bàn, hướng dẫn xử lý dứt điểm những vướng mắc về thủ tục hành chính, đất đai, tài sản, lao động, công nợ… Đồng thời có cơ chế chính sách hỗ trợ những HTX khó khăn, kịp thời chuyển sang hoạt động HTX kiểu mới trước ngày 1/7/2016 theo đúng Luật HTX 2012. Chủ tịch Võ Kim Cự cho biết, kỳ họp 13 Ban chấp hành Liên minh HTX Việt Nam đầu năm 2016 đã ra nghị quyết thực hiện trên toàn quốc về phát triển HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm.
Theo đó, từ nay, mỗi năm ít nhất mỗi xã có thêm 1-3 HTX, mỗi huyện có thêm 5-7 HTX, mỗi tỉnh có thêm 30 – 50 HTX kiểu mới và cả nước hàng năm tăng thêm 2.000 HTX kiểu mới. Phấn đấu đến năm 2020, trên toàn quốc có 10.000 HTX kiểu mới, đưa tổng số lên 30.000 HTX có quy mô hoạt động ngày càng lớn và chất lượng cao.
“Phát triển HTX kiểu mới phải tăng cả về chất lượng và số lượng. Tiến tới HTX phủ khắp trên tất cả các xã, phù hợp với bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới, phù hợp với mục tiêu của Liên minh HTX là phải xóa “xã trắng HTX”, từ đó mới tạo ra phong trào hợp tác liên kết sản xuất, mới tạo ra định hướng, cơ chế để khơi dậy động lực làm ăn, làm giàu trong từng hộ dân, từng thôn xã. Phát triển HTX kiểu mới phải coi là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và thường xuyên của các cấp ủy Đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị.” Chủ tịch Võ Kim Cự nói.
Lưu Đoàn